«نردبان آسمان»؛ کتابی برای همه/ بهترین هدیه‌ی نوروزی

معرفی بهترین هدیه نوروزی امسال «نردبان آسمان» از نشر نو

کتابی برای همه

رضا تهرانی

بی اغراق در همه عمر بر این باور بوده ام که بهترین هدیه همان کتاب است. به هر مناسبتی اگرکتابی به من هدیه داده شده خوشحالم کرده و اگر قرار بوده به کسی هدیه ای به رسم یاد بود بدهم، بهترین هدیه را همان کتاب دانسته ام؛ مگر آنکه منش شخصی و روش زندگیِ طرف مقابل چنان با کتاب بی‌گانه بوده که بهترین کتابها برایش با کاغذ باطله هیچ فرق نداشته است!

با این حال نباید از این مهم غافل شد که دادن کتاب به رسم هدیه، زمانی درست و بجاست که آن کتاب به کار مخاطب بیاید. نه مانند برخی از دوستان که کتابهای بی‌مصرف و کم اهمیت کتابخانه‌شان را به دیگران هدیه می‌دهند!

به هر روی اگر طرف مقابل اهل کتاب و خواننده حرفه‌ای باشد، با توجه به شناخت از سلیقه‌اش می‌توان کتابی را برای او برگزید. اما کتابهایی هستند که با توجه ویژگی‌های‌شان به کار هر مخاطبی با هر سلیقه‌‍ای می‌آیند. برخی از این کتابها که اغلب در زمره آثار کلاسیک هستند، آنقدر دست به دست شده‌اند که هدیه دادن آنها امروز دیگر امری کلیشه‌ای شده است. همانند، دیوان حافظ، مثنوی مولانا، گلستان و بوستان و از این دست که در خانه بسیاری از ایرانیان یافت می شوند و هدیه گرفتن آنها اگر خوشایند هم باشد، آن چنان مارا سر شوق نمی‌آورد.

در آستانه سال جدید قصد کردیم یکی از بهترین هدیه های نوروزی را به شما معرفی کنیم. کتابی که هم می‌تواند ویژگی انتساب به ادبیات کلاسیک را داشته باشد و هم تازگی و طراوت زبان امروز را و هم محتوایی سودمند که مخاطبانی از طیفهای گوناگون را مجذوب خود می‌کند.  با این صفات بی‌گمان «نردبان آسمان» کتابی‌ست که هر کسی از دیدن و خواندنش سر شوق می‌آید. جدا از متن آن، کتاب از چنان ظاهر شکیل و زیبایی برخوردار است و که برای هر کسی می‌تواند هدیه‌ای چشم نواز نیز باشد.

آثار کلاسیک ادبیات ایران بخصوص مثنوی معنوی اگرچه در خانه بسیاری از ایرانیان پیدا می‌شوند، اما دشواری زبان و عمق معنای آنها باعث می شود، اهل خانه کمتر از آن بهره‌مند شوند. از این سبب بسیاری از این آثار خاصه آنها که به نظم بوده اند، تصحیح شده و با اتکاء به  زبان امروز به نثر در آمده و در اختیار مخاطبان قرار گرفته است. تا علاوه بر زیبایی و نظم صورت آنها، جذابیت و عمق معنای درونی آنها نیز پیش روی خواننده قرار گیرد.

«نردبان آسمان» کتابی است نفیس از نشر نو که به همت محمد شریفی و با ویراستاری محمد رضا جعفری با کتاب‌پردازی بسیار خوب چندی است به بازار آمده است و با استقبال مخاطبان نیز روبرو شده و چندین نوبت نیز تجدید چاپ شده است.این کتاب گزارش مثنوی معنوی است به نثر، کاری که به واسطه دشواری تاکنون نظیر و همانندی نداشته است. از این منظر نیز دارای اهمیت است که راهی گشوده تا از پی آن پژوهش‌هایی دیگر نیز از راه برسند. بنابراین بیش از آن که لغزشهای احتمالی اش (که در هر کتاب یافت می‌شود) دارای اهمیت باشد، نقاط قوت فراوانی که دارد طرف توجه قرار گرفته است و به حق کاری است که بر دایره مخاطبان واقعی متنوی معنوی می‌افزاید.

اگرچه مثنوی از جمله کتابهای دم دست اغلب ما ایرانیان بوده، اما نباید از این حقیقت گذشت که خوانندگان و مخاطبان واقعی آن نه این اندازه پرشمار که عده قلیل‌تری بوده‌اند. اما نردبان آسمان بستری مهیا ساخته تا  با درک بهتر درونمایه و محتوای مثنوی، خواننده به این اثر نزدیک‌تر شده و با دیدی تازه و درکی بهتر به سراغ متن اصلی آن برود که به نظم است و بیانگر احاطه مولانا بر زبان فارسی و استفاده هنرمندانه از آن.

اما چنانکه اشاره کردبم «نردبان آسمان» گزارش مثنوی معنوی است به نثر، بنابراین نباید آن را با شرح مثنوی اشتباه بگیرید.  به عبارت دیگر بیان معنایی و داستانهای مثنوی که در اصل به شعر و نظم آمده اند، در اینجا به صورت نثر نوشته شده‌اند.  البته برای آنکه مخاطب از فضای مثنوی به نظم یکسره دور نیفتد، شریفی در لابلای متن ابیاتی را نیز نقل کرده است. همین تغییر قالب فی نفسه از بسیاری پیچیدگی‌ها و دشواری‌هایی که مانع برقراری ارتباط طیف وسیعی از علاقمندان غیرحرفه‌ای ادبیات فارسی می‌شد، کاسته است و بستری فراهم آورده تا بسیاری از کسانی که حتی روزگاری فکر خواندن و درک معنانی مثنوی به ذهنشان خطور نمی کرد، از این فرصت به راحتی بتوانند بهره‌مند شوند.

«نردبان آسمان»

نویسنده: محمد شریفی

ویراستار: محمدرضا جعفری

ناشر: فرهنگ نشر نو، چاپ اول 1398

۱۷۱۰+۵۹۲ صفحه (دو جلد)