آب و آتش!

از همان روزهای نخست قرار بر این شد که در «مد و مه»  یادداشت‎های شخصی و دل نوشته منتشر نشود، ملاک ما در راه‎اندازی این دفتر، انتشار یک نشریه‎ی ادبی در سطح نمونه‎های چاپی و کاغذی بود که به ناچار، در فضای الکترونیک منتشر می‎شد.

این که می‎گویم از به‎ناچار، از آن روست که فضای مجازی صرف‎نظر از مزایایی که دارد و همه‎ کم و بیش به آن‎ها واقف هستیم (و همین مزایا هم علت اقبال گسترده به آن بوده)؛ معضلاتی هم دارد که کماکان برخی همانند نگارنده، انتشار نشریه‎ی کاغذی را ترجیح می‎دهد و اگر به این فضا کوچیده، از سر اجبار است.

به حاشیه نرویم که اینجا بحث درباره قیاس مزایای انتشار مطالب به صورت چاپ روی کاغذ نسبت به انتشار صورت الکترونیکی آن نیست. غرض این‎که پایبندی به الگوی مورد اشاره، برای انتشار مطالب در «مد و مه»، باعث شده با برخی دشواری‎ها و البته یک‎سری مسائل فرعی خاص روبرو شویم.

بارزترین آن‎ها نیز مشکل تأمین مطلب برای سایتی‎ست که می‎خواهد به‎صورت روزانه مطلب تازه منتشر کند، آن‎هم برخوردار از کیفیتی مطلوب که شکل یادداشت‎های وبلاگی را هم نداشته باشد. بنابراین گاهی مجبوریم به بازنشر یک سری مطالب که در جای خود البته بی‎فایده هم نیستند. اما در این شرایط به‎طور عمده اتکای ما به مطالبی‎ست که اهل قلم و مخاطبان، از تهران و شهرهای دیگر برای‎ما می‎فرستند؛ یادداشت‎هایی که به سفارش ما نوشته نشده، بلکه مطالق سلیقه و میل نویسندگان‎شان قلمی شده‎اند. این مساله منجر به دو مشکل اساسی می‎شود: اول این‎که چون انتخاب سوژه‎ها با ما نیست، در برخی موارد شاهد هستیم درباره یک کتاب چند نوشته به دست مان رسیده؛ در حالی که در مورد کتاب‎های مهم‎تر از آن هیچ مطلبی بدست ما نرسیده که منتشر کنیم. دوم اینکه هر چقدر هم  که خوشبینانه به معدودی از این نوشته‎ها نگاه می‎کنیم، در می‎یابیم فارغ از بعضی بده بستان‎های دوستانه نوشته نشده‎اند!

اما به هر حال همین‎جا اعلام می‎کنیم که اگر چنین چیزی را دیده یا احساس کردید، آن را به حساب انتخاب، سفارش و یا رابطه «مد و مه» برای حمایت از کتاب یا جریان خاصی نگذارید، بلکه بنویسید به پای نویسندگان مطالب!

پیش از این گفته‎ایم و این جا نیز دوباره اعلام می‎کنیم، در مورد هر کتابی که مطلبی به دست ما برسد، اگر کیفیت مورد نظر را داشته باشد، آن را منتشر می‎کنیم و کاری هم نداریم که نویسنده‎ کتابی که درباره آن نوشته شده، اصلا ما را می‎شناسد و یا جواب سلام ما را می‎دهد یا نه!

با تعریف کردن و ستایش، حتی اگر بی‎رویه باشد، مشکلی نداریم؛ اما زمانی که نقد منفی و غیر منصفانه بوده و به نیت تخریب نوشته‎شده باشد؛ آن را کنار می‎گذاریم.

شما وقتی می‎بینید کسی از کتابی بی‎مایه یا کم مایه‎ای ستایش می‎کند چه احساسی پیدا می‎کنید؟ همین مساله در مورد مطالب غیر منصفانه‎ای که از سر غرض‎ورزی در مورد آثار ارزنده نوشته می‎شود نیز وجود دارد…

در مورد عدم انتشار مطالب تخریب کننده نیاز به توضیح نیست. اما در مورد نوشته‎هایی که از دل تعارف‎ها یا بده‎بستان‎های دوستانه بیرون می‎آید، بیش از هر کسی این اعتبار خود نویسندگان مطالب است که با تعریف و تمجید از اثری کم‎مایه، لطمه می‎خورد و آنکه در نقد چنین مسائلی را لحاظ می‎کند، بعد از مدتی حرفش دیگر خریدار نخواهد داشت.

این نکته‎ای‎ست که در گذشته نیز در فضای ادبی بوده، اما متاسفانه در سالهای اخیر با توجه به سهولت انتشار مطالب در فضای مجازی به شدت زیاد شده. چرا که لااقل در گذشته چون این نوشته‎ها روی ورق چاپ می‎شد و فضای انتشار هم محدود بود، به مراتب کمتر از این روزگار که رفاقت یا دشمنی، جای استدلال منطقی در نقد را گرفته؛ منتشر می‎شد.

دست آخر این که در یکی دو ماه اخیر، آن روند رو به رشد و پی‎گیرانه‎ای که در این دفتر وجود داشت، سست شده… هرچند که ما موفق شدیم تاجایی که امکان دارد به وعده‎ی یک مطلب در روز وفا کنیم، اما جدای این مساله، در دو ماه گذشته بخش لینک‎های سایت (از اینجا و آنجا) کمتر به روز شده، در صفحه دوم (صفحه خبری) که زمانی بسیار فعال بود، تقریبا فعالیت به صفر رسیده! صفحه آخر (خواندنی‎ها) هم به همین ترتیب.

این اتفاق دلایل مختلفی داشت و دارد که روزی شاید نوشتیم!

اما امیدواریم که در روزهای آینده تکانی دوباره را در «مد و مه» به‎وجود بیاوریم تا از شکلی مطلوب‎تر برخوردار شود، هرچند که برخی مخاطبان دائمی این دفتر به همین شکل رضایت داده و بدان عادت کرده‎اند. این را بر مبنای برخی نظرات رسیده می‎گویم، چنان که برخی هم فضای «مد و مه» را خشک و برخوردار از مطالبی سنگین دانسته‎اند که خیلی‎ها حوصله‎ی آن را در فضای مجازی ندارند و مطالب کوتاه‎تر، ساده‎تر و نزدیک به تیپ مطالب وبلاگی را ترجیح می‎دهند (که این مساله تابع سلیقه‎ است) و نهایتا برخی هم ایرادی به جا گرفته‎اند و آن اینکه وقتی سایتی اصرار دارد هر روز مطلبی تازه منتشر کند، آیا نبابد بخش قابل توجهی  این مطالب روزآمد باشد؟

و  در ادامه هم گفته‎اند که سایت «مد و مه» این‎گونه نیست و اغلب مطالبش مطالبی‎ست که به مباحث بدون تاریخ مصرف در ادبیات می‎پردازد و ادبیات روز جز در قالب نقد کتاب در آن بروز و ظهور ندارد!

خب حرف حساب جواب ندارد! و این مسله‎ای‎ست که بازها به ما گفته شده (البته به اشکال و زبانهای مختلف!)

برخی هم از ما انتظار سایتی کاملا حرفه‎ای که به لحاظ خبری و گزارشی جامع باشد، داشته‎اند که این یکی اگر چه شدنی‎ست اما نیاز به نیروی انسانی پای‎کار و البته بودجه دارد که ما فعلا هیچ‎کدام  را به شکلی که خرج این مساله کنیم نداریم.

نظرات در طول این مدت گوناگون بوده، اما سر جمع تا آنجا که ما از دستمان بر می‎آمد تصمیم گرفتیم که در آستانه یک‎سالگی این دفتر با اصلاحاتی به شرح زیر کار را ادامه بدهیم.

صفحه اصلی:

صفحه اول یا صفحه اصلی سایت، در چارچوب کلی خود کماکان رویه سابق را خواهد داشت و مطالب مندرج در آن جدی و به دور از قالب‎های وبلاگی خواهد بود. اما در عین حال سعی خواهیم کرد بیشتر به کتابها و مباحث روز بپردازیم و البته گفتگوهای با نویسندگان و اهل کتاب را نیز به شکل محسوسی به آن بیفزاییم.

لینک‎های انتخابی در بخش از اینجا و آنجا هم، اگرچه قرار نیست پوشش دهنده همه خبرها باشد، اما سعی خواهیم کرد هر روز آنها را به روز کرده و مطالب و اخبار ارزنده را برای اطلاع مخاطبان لینک بدهیم.

صفحه دوم:

صفحه دوم یا صفحه خبرگزارش را هم به طور عمده به خبر‎های تولید خودمان (خبرهای رسیده و …) و یا نقل خبرهای بسیار مهم اختصاص خواهیم داد. خبرها و گزارش‎هایی که آنقدر اهمیت داشته باشند که یکی دو روزی در صدر پست‎های این صفحه بمانند تا اغلب مخاطبان از آنها مطلع شوند. بسیار دوست داشتیم که می‎توانستیم با صرف بودجه‎ای و در اختیار گرفتن یکی دو خبرنگار کل اخبار فضای ادبی را پوشش دهیم، اما خب به همان دلیل که گفتیم فعلا مقدور نیست! به هر حال دوستانی که خبر و گزارش منتشر نشده، بفرستند آن را کار خواهیم کرد.

صفحه سوم:

اما صفحه سوم یا صفحه خواندنی‎ها، شامل بیشترین تغییرات ما خواهد شد. این صفحه را از قالب قبلی خود دور کرده و به یادداشت‎های کوتاه تیپ وبلاگی اختصاص خواهیم داد. سعی هم خواهیم کرد در طول هفته حداقل سه یا چهاربار به روز شود و نگارنده هم جور آن را خواهد کشید. دوستانی هم که قبلا از این نوع مطالب می‎فرستادند اما به دلیل رویکرد حاکم بر صفحه اصلی سایت منتشر نمی‎شدند، می‎توانند یادداشتهای کوتاه خود را برای انتشار در این صفحه بفرستند.

اما دلیل عدم انتشار این یادداشت‎ها در صفحه اصلی که بیشترین مخاطب را دارد، آن بود که نخواستیم رویه خاص این صفحه که حالا مخاطبان خاص خود را پیدا کرده، عوض کنیم و از طرف دیگر از ظرفیت‎های آن برای دیده شدن این یادداشتها که گاه جنبه‎ی شخصی و نوستالژیک پیدا می‎کند ، استفاده کنیم.  این مساله خود می‎تواند محکی باشد برای آنکه ببینیم این سبک از نوشته‎ها چقدر مخاطب داشته!

بدیهی‎ست که اگر این یادداشتها از عهده جذب مخاطب بر آیند، رفتن به صفحه سوم سایت برای خواندن آنها کاری دشوار نخواهد بود.

به هر حال از روزهای آینده در صفحه سوم می‎توانید خواننده مطالب و یادداشت‎های کوتاه دبیر تحریریه «مد و مه» باشید و اگر هم دوست داشته باشید شما هم می‎توانید در نوشتن این یادداشت‎ها و بحث‎های مطرح شده در آن مشارکت کنید. در این یادداشتها تلاش خواهد شد که انعکاس مسائل فضای ادبیات امروز ایران، رویکرد غالب باشد.

اسم این بخش(یادداشت‎های دبیر تحریریه مد و مه) را می‎گذرایم: آب و آتش. شاید اسم با مسمایی برای آنها نباشد شاید هم باشد…در هر حال اسم زیبایی‎ست!

لینک این مطالب را در بخش «از اینجا و آنجا» هم قرار می‎دهیم تا دسترسی به آنها سهولت بیشتری داشته باشد. این را هم بگوییم که زمان می‎برد که این بخش شکل خودش را پیدا کند، پس به ما قدری فرصت بدهید!

دست آخر این که همه هدف ما آن است که در خلاء نشریات جدی ادبی -در شکل چاپی آن- گامی در راستای ارتقای ادبیات ایران برداریم. قضاوت موفقیت و ناکامی ما باشماست و در هر صورت ما تلاش خود را خواهیم کرد.

انتشار در مد و مه: 13 تیر ماه 1390