Share This Article
مجمع ديوانگان و فرشته صلح
عبدالحسين صنعتي‌زاده‌كرماني را از پيشگامان رمان علمي- تخيلي و رمان آرمانشهري در ادبيات معاصر ايران دانسته‌اند. او از جمله نويسندگاني است كه در همان زمان حياتش مورد توجه شرق‌شناسان زيادي و از جمله ادوارد براون قرار گرفت. ادوارد براون در «تاريخ ادبيات ايران» به اختصار به جلد نخست رمان «دام‌گستران يا انتقام‌خواهان مزدك» پرداخته است. صنعتي‌زاده هم به‌واسطه پدرش و هم به‌واسطه آثارش با انقلاب مشروطه پيوند خورده است. پدر او، حاج‌علي‌اكبر صنعتي، از فعالان مشهور جنبش مشروطيت در كرمان بوده است.
به‌تازگي دو كتاب از صنعتي‌زاده توسط نشر مانيا هنر به چاپ رسيده كه يكي از آنها كتاب مشهور «مجمع ديوانگان» است. كتابي كه بسياري آن را اولين رمان آرمانشهري تاريخ ادبيات فارسي ناميده‌اند و در دو جلد منتشر شده بود. اين كتاب را مي‌توان ادامه ادبيات مشروطه و محصول و پروراننده «مفهوم آينده در جنبش مشروطيت» دانست. جلد اول اين كتاب در فروردين ١٣٠٣ توسط كتابخانه مظفريه در شركت مطبعه قناعت به قيمت دو قران منتشر شده بود. اين جلد از كتاب، به‌جز تهران در همان سال ١٣٠٣ در بمبئي نيز به چاپ رسيد. جلد دوم «مجمع ديوانگان» نيز در فروردين ١٣٠٤ منتشر شد. صنعتي‌زاده در مقدمه كوتاهي كه براي جلد دوم اثرش نوشته بود آورده: «پس از آن‌كه در حمل سال قبل، ١٣٠٣ شمسي، جلد اول رساله مجمع ديوانگان انتشار يافت، عده زيادي از دوستان و ياران اهل دل پيوسته جلد دوم آن را مي‌خواستند. ولي مع‌التاسف كسالت مزاجي كه عارض شده بود از اداي وظيفه و برآوردن خواهش يارانم باز داشت. تا آن‌كه در ميزان هزاروسيصدوچهل‌وسه هجري در كرمان جناب اجل عالي آقاي دكتر دادسن انگليسي، كه مدتي است ترك شهر و ديار خود گفته و به رياست مريض‌خانه مرسلين انگليسي در كرمان فقيرنوازي نموده و متحمل زحمات زيادي شده‌اند و شايد از بركت وجود ايشان چندين هزار نفر از فقرا و بيچارگان كرماني از هلاكت نجات يافته‌اند، مرض را تشخيص داده و امر به جراحي دادند و پس از پنج روز به كلي رفع كسالت شده و گويي زندگاني جديدي از نو خداوند عطا فرمود. سپس اولين وظيفه‌اي كه انجامش لازم بود برآوردن خواهش ياران و تشكر از وجود اين شخص محترم بود كه خدايش عمر طولاني و سعادت ابدي دهاد و بالاخره از همان روز بهبودي در مريض‌خانه كه بيشتر از هفت روز نبود اين رساله ناقابل را نوشته و اينك در اين عيد نوروز به هم‌وطنان تقديم مي‌نمايد.» نشر مانيا هنر هر دو جلد «مجمع ديوانگان» را در يك كتاب و با ويرايش مهدي گنجوي و مهرناز منصوري به‌چاپ رسانده است. اين ويرايش مبتني‌بر نسخه كتابخانه ملي از چاپ اول جلد اول و نيز يك فتوكپي از چاپ اول جلد دوم بوده است. «مجمع ديوانگان» اين‌طور آغاز مي‌شود: «در يكي از روزهاي اواخر حوت روزنامه‌فروشي گذرش به خيابان دارالمجانين افتاده، فرياد مي‌زد: روزنامه! تقويم سال نو! فرياد روزنامه‌فروش به محوطه دارالمجانين رسيده، ديوانه‌اي را به صرافت خريداري تقويم سال نو انداخت. سپس چند نفر از ديوانگان را با خود همراه و مساعد نموده، نزديك ديوار آمده يكي قلاب زده ديگري به بالاي ديوار رفت. به آرامي روزنامه‌فروش را صدا زد و گفت: يك عدد تقويم سال نو با روزنامه‌هاي امروز به ازاي دو كاسه مس مي‌خرم. روزنامه‌فروش چون اين معامله را مقرون به صرفه بديد روزنامه‌ها و تقويم را به ريسماني كه از بالا به پايين انداخته بودند بسته و برفت و ديوانگان آن… در گوشه‌اي پنهان نمودند…»
همچنين همزمان با چاپ جديد «مجمع ديوانگان»، «فرشته صلح يا فتانه اصفهاني» صنعتي‌زاده نيز با ويرايش مهدي گنجوي و مهرناز منصوري در نشر مانيا هنر به چاپ رسيده است. مهدي گنجوي در يادداشت ابتدايي كتاب، «فرشته صلح…» را در كنار دو اثر ديگر صنعتي‌زاده يعني «مجمع ديوانگان» و «رستم در قرن بيست‌ودوم»، كوشش صنعتي‌زاده براي پي‌جويي راه‌حل مصائب زمان حال در آينده‌اي آرماني دانسته است. صنعتي‌زاده در رمان «فرشته صلح…»، انديشه آينده‌نگر خود را اين‌بار براي يافتن راه‌حلي براي «آرمان صلح پايدار» به كار بسته تا در «اثري كه در راستاي ادبيات مشروطه بين خطابه و قصه در رفت‌وآمد است انواع گفتمان‌هايي كه جنگ را به هر شكل توجيه مي‌كنند يادآور شده و از چشم بيندازد.» در اين اثر، صنعتي‌زاده در جست‌وجوي اين صلح پايدار، دختري دانشمند را به منادي صلح جهاني خود تبديل مي‌كند و «در پيشنهاداتي راديكال چه از منظر سياسي و چه اقتصادي، به كنار گذاشتن مرزهاي ملي، عبور از احساسات ملي‌گرايانه، تشكيل سپاه جهاني و تبديل كردن پول به يك اعتبار خريد مدت‌دار مي‌انديشد. اين كتاب را مي‌توان يكي از برجسته‌ترين كوشش‌هاي صلح‌طلبانه ادبيات مدرن فارسي در كوران جنگ جهاني دوم و مدتي پس از اشغال ايران در شهريور ١٣٢٠ دانست.» «فرشته صلح…» اولين‌بار در شهريور سال ١٣٢١ خورشيدي به سعي و اهتمام كتابخانه «ابن‌سينا» در چاپخانه «خودكار» ايران به چاپ رسيد. در بخش ابتدايي كتاب، صنعتي‌زاده اين رمان را كه همزمان با جنگ جهاني دوم و با سوداي طرح‌ريزي و تخيل يك صلح پايدار نوشته است به انجمن نوبل تقديم مي‌كند.
صنعتي‌زاده در بخشي از ديباچه كتاب نوشته است: «دوستي و محبت و علاقمندي آدميزاد از اين جهت به اهل خانه و فاميلش از ديگران بيشتر است كه آنها از سايرين به او نزديك‌‌ترند و همچنين همسايه‌ها و اهل محله و همشهريان و ميهن خود را ازاين‌رو بر ساير بني نوع خود برتري و ترجيح مي‌دهد كه تماس آنها با او زيادتر و آميزششان بيشتر مي‌‌باشد و ميهن‌دوستي و مرز و بوم پرستيش به اين واسطه است كه از نعمت‌هاي اراضي و جنگل‌ها و صحرا و بيابانش استفاده برده، گوشت و پوست و استخوانش از آن آب و خاك پرورش و نشو و نما يافته. در آتيه نزديكي اختراعات و كشفيات تازه كار بزرگي انجام خواهد داد، ديوارها و حصارهاي آهنين و حد و حدودهايي كه به مرور ايام براي جدايي اهل عالم ساخته و پرداخته‌اند از ميان مي‌رود و نوع بشر بيشتر از پيش‌تر به هم نزديك خواهند شد.»
به نقل از شرق
1 Comment
مریم
سلام وقت بخیر . کتاب روانشناسی پزشکی و نوروپسیکولوژی
نویسنده آلبری یان پ.مارکوس مونافو/محدثه کاکو جویباری
ناشر مانیا هنر
من از هر کجا پرسیدم موجود نبود .میشه راهنماییم کنید از کجا میتونم تهیه کنم؟
این کتاب جز منابع مقطع ارشد روانشناسی هستش عمومآ باید منابع در دسترس باشند.