پیچیدگی هنر مدرن به زبانی ساده و جذاب

نگاهی به کتاب «درآمدی بر شناخت هنر مدرن» اثر مانيكا بوم- داچن و جنت كوك

مانی ارجمند

«درآمدي بر شناخت هنر مدرن» كتابي است به قلم  مانيكا بوم- داچن و جنت كوك كه به‌ همت نشر فنجان با ترجمه نرگس انتخابي منتشر شده است. آنچه در نگاه نخست توجه مخاطب را جلب می کند، کتابپردازی بسیار خوب آن و چاپ نفیس آن است. البته باید گفت که دیگر کتابهای نشر فنجان هم سرو شکل مقبولی دارند، نشر گزیده کاری که آثار خوبی تا کنون به بازار عرضه کرده است.

 اين كتاب کوششی است براي پرداختن به چیستی هنر مدرن با زبانی ساده و روشن اما دقیق تا مخاطبانی که شناخت چندانی درباره آن ندارند را به آسانی با این حوزه آشنا سازند تا بتوانند با نگاهي بازتر به آثار هنرمندان مدرن نگریسته و به فهمی متعارف برای درک این آثار مسلح شوند. درکی که می تواند به عنوان گام نخست راه را برای درک های پیشرفته تر آماده سازند.

با استفاده از الگویی مشخص هر سه یا چهار صفحه از اين كتاب به يك موضوع خاص در هنر مدرن اختصاص یافته است. ساختار کتاب متکی بر متنهای کوتاهی است که با قرار گرفتن در کنار هم پازل وار بحث درباره آن موضوع را کامل می کنند.‌«بسياري از مردم وقتي به گالري‌هاي هنري مي‌روند و بومي را مي‌بينند كه رنگ روي آن پاشيده شده و هم‌تراز آثار استادان كلاسيك قرار گرفته شگفت‌زده مي‌شوند. در صد سال گذشته، هنر در فرهنگ غرب دستخوش تغيير شده است. مهارت تكنيكي و رئاليسم (واقع‌گرايي) كه از سده پانزدهم (آغاز دوران نوزايي در هنر اروپا كه‌به رنسانس معروف است) بر هنر غرب غالب بود، امروزه از اهميت كم‌تري برخوردار است. بااين‌همه، بسياري هنوز هم اين كيفيات را از ويژگي‌هاي بارز هنر خوب به شمار مي‌آورند.» «هنوز هم بسياري فكر مي‌كنند كه هنر مختص اقليت مرفه جامعه است و نه همه‌كس. صنعت چاپ باعث شده آثار هنري به صورت پوستر و كارت‌پستال و مانند اين‌ها بيشتر دردسترس باشند ولي نمي‌توان گفت كه اين صنعت باعث فرا‌گير‌شدن هنر شده است. خريد يك اثر هنري اصل خارج از توان مالي اكثريت مردم است، اما رفتن به نگارخانه‌ها هزينه چنداني ندارد، پس چرا بازديد از نگارخانه‌ها اين‌قدر كم است؟ بعضي هنرمندان مدرن اين پرسش را غير‌مستقيم در آثارشان مطرح كرده‌اند. هنگامي كه دوشان پيشتاز هنر ساخته‌گزيده شد، ماهيت ارزش‌هاي تاريخي هنر را زير سؤال برد، و يكي از ايده‌هايي را كه به چالش كشيد اين بود كه هنر تنها براي نخبگان جامعه توليد مي‌شود. بعدها هنرمندان پاپ سعي كردند كار مشابهي انجام دهند. برخلاف دوشان، كه از اشياي شناخته و آماده استفاده مي‌كرد، اين هنرمندان تصاويري از فرهنگ عامه را دستمايه كار خود در نقاشي، سيلك‌اسكرين، پيكر‌تراشي و مانند اين‌ها قرار دادند.» به این ترتیب کتاب با رویکردی موضوع محور جنبه های مختلف هنر مدرن از آغاز تا زمان حال را مورد توجه قرار می دهد. این رویکرد موضوع محو باعث شده توالی زمانی رخدادها جابجا شود، اما با توجه به کلید واژه های مهم در هنر مدرن همانند: طبیعت بیجان، زندگی شهری، معنویت، رویا، دین و…. به کتاب ساختاری متکی بر مفاهیم کلیدی و غالب در هنر مدرن ببخشد.

«درآمدی بر شناخت هنر مدرن» از آن جنس کتابهاست که می توان دم دست گذاشت و هرگاه که دلتان خواست با تورق آن هم با تماشای تصاویر مختلف هنری لذت برد و هم با خواندن متن های کوتاه از آن آموخت تا نگاه درست و معقولی به هنر مدرن داشته باشید.