Skip to content Skip to sidebar Skip to footer

ادبیات

تخیل ادبی در برابر توهم ایدئولوژیک / کاوان محمدپور

آلبرتو مانگوئل در کتاب (با بورخس) می‌نویسند:«بوئنوس آیرس-آرژانتین- برای آنکه واقعیت پیدا کند، محتاج تخیل بورخس بود». این جمله دقیقن به‌ماننده جمله‌ی معروف داستایوفسکی در مورد دون‌کیشوت، در وهله‌ی نخست جمله‌ی متناقض است: «دون‌کیشوت گرفتار مرض است: نوستالوژیای واقعیتگرایی». در دو جمله‌‌‌‌‌‌ی یاد شده همنشینی دو مفهوم «تخیل» و «واقعیت» این تناقض را برجسته می‌‌سازد.…

Read more

جویس، پروست و رفتارهای بدن / نگاهی متفاوت به آثار جویس و پروست

لئوپولد بلوم شخصیت اصلی رمان «اولیسس» شاید یکی از واکاویده‌‌ترین شخصیت‌های ادبی قرن بیستم باشد. جیمز جویس در خلق این شخصیت به گوشه‌هایی از رفتار و عادت‌هایش سرک می‌کشد که نویسندگانِ رئالیستِ پیش از او به سراغشان نمی‌رفتند. جویس مدافع نوعی از رئالیسمِ بدون مصالحه بود. او این رئالیسم را در کنار خودنمایی‌های زبانی و…

Read more

در دیدار جویس و پروست چه گذشت؟ / روایت خواندنی همصحبتی خالقان بزرگترین رمانهای قرن بیستم

یکی دیگر از این ملاقات های تاریخی، میان جیمز جویس نویسنده “اولیس”، و مارسل پروست نویسنده “در جستجوی زمان از دست رفته” رخ داد. به نظر می رسید که این دو، وجوه اشتراک بسیاری با یکدیگر داشته باشند، اما…

Read more

پروست از طرف خانه سوآن سخن گفت / یک گفتگوی منحصر به فرد با مارسل پروست

من فقط دارم یک جلد از رمان «در جست‌وجوی زمان از دست‌رفته»، «طرف خانه سوآن»، را منتشر می‌کنم. دلم می‌خواهد تمام کتاب را یکجا منتشر کنم، اما آثار چندجلدی دیگر منتشر نمی‌شوند. من مثل کسی هستم که فرش نفیس بسیار بزرگی برای آپارتمان‌های عصر جدید دارد و مجبور بوده آن را تکه‌تکه کند.

Read more

دوگانه پروست؛ لذت و ملال پرتو مهدی‌فر

زمانی که جیمز جویس، «اولیس» را می‌نوشت، با اطمینان از آن به‌عنوان اثری یاد می‌کرد که ادبیات جهان را تحت‌تاثیر قرار خواهد داد و آنطور که خودش می‌گفت اثری نوشته‌ که تا ابد خواننده در خوانش آن دربماند. همین اتفاق برای «در جست‌وجوی زمان از دست‌رفته» مارسل پروست هم می‌افتد؛ هرچند جلدهای اول تا چهارم…

Read more

در حاشیه حکایت پدر خواندگان ادبی و «سودای رهبری، از جلال آل احمد تا رضا براهنی» / مهرداد رحیمی مقدم

اخیراً مطلبی را دیدم تحت عنوان «سودای رهبری، از جلال آل احمد تا رضا براهنی» که در بند نخست این مطلب نویسنده ادعا می‌کند «ادبیات مذهب و سیاست نیست که برای آن بتوان «مرجعیت» یا «رهبریت» قائل بود.» در اینجا برای این‌که از اصل مطلب دور نیفتیم به مدعای مرجعیت ادبی در ایران نمی‌پردازیم و…

Read more

این چشم بادامی رِند فقط اصل نوبل را می خواهد!

این تصمیم نشان می دهد که اتفاقا آقای مورا کامی حسابی حواسش جمع و البته موقعیت شناس هم هست. البته حواسش معطوف خود جایزه نوبل است نه جایگزین آن. اول اینکه گرفتن جایگزین جایزه نوبل را هم شکست مادی می داند و هم معنوی چرا که هم مبلغ درشت جایزه از کف می رود و…

Read more

سیری در جهان شعری غاده السمان / عبدالحسین فرزاد

غاده السمان به خروج زن شرقی از پیله سخت قرون باور دارد و بر این اعتقاد است که بازگشت به گذشته ممکن نیست. او بر این باور است که «در خانه زن شرقی، الفبا می‌میرد در قربانگاه روزمرگی‌های حقیر.» درواقع السمان در شعرش، زن شرقی را که به جانوری خانگی تبدیل شده بود از لابه‌لای…

Read more

باید بنویسم و بنویسم و بنویسم / گفتگو با غاده السمان

غاده السمان (۱۹۴۲-دمشق) از نویسندگان و شاعران بزرگ و برجسته جهان عرب است که از او به‌عنوان یکی از بنیانگذاران شعر نوی عرب یاد می‌شود. السمان کارش را از ابتدای دهه شصت میلادی شروع کرد و تا امروز بیش از بیست مجموعه‌داستان، شعر و رمان منتشر کرده که بسیاری از آنها به زبان‌های زنده دنیا…

Read more

صادق چوبک؛ راویِ مردمانِ اسیر خرافه و جهل / رضا براهنی

آینده همیشه ما را غافلگیر می کند و به گذشته معناهایی می دهد که در خود گذشته از آنها غافل مانده بودیم. زن جوان آمریکایی حالا در یکی از غروب های سال های آخر دهه چهل درخت های حیاط شیب دار را آب داده، چمن سایه دار از تازگی برق می زند. آفتاب می خواهد…

Read more

گاه مذموم و شوم، گاه قهرمانانه

ارنست همينگوي، در مقام نويسنده‌اي كه پيش از نويسندگي كار خود را با روزنامه‌نگاري آغاز كرده بود، به دلايل متعدد تجربه حضور در چندين جنگ بزرگ را داشت. علت اصرار همينگوي براي شركت در دو جنگ جهاني و جنگ‌هاي داخلي اسپانيا و چندين جنگ ديگر همچنان موضوع بحث محققان ادبي است. مانانه

Read more

جنگ کسب و کار من است! / همینگوی و زخم‌هایش

گلهورن همتا، رقيب و به‌نوعي همزاد همينگوي بود. همينگوي در نامه‌هايي كه براي گلهورن نوشت، گاهي او را «برادر» خطاب كرده بود.همچنين او همسري اشتباه براي مردي كه با آسيب‌هاي روحي‌اش دست‌وپنجه نرم مي‌كرد، بود. گلهورن، همانند همينگوي، با بنيه بود. بدني قوي داشت و روزي 40 نخ سيگار مي‌كشيد. سستي انساني در جهان‌بيني او…

Read more

استیون کینگ چگونه نویسنده محبوب ژانر وحشت شد؟

همه چیز از شبی شروع شد که پدر «استیون کینگ» برای کشیدن سیگار بعد از شامش از خانه خارج شد و دیگر هیچ وقت بازنگشت. اتفاق هایی که از آن شب به بعد در زندگی استیون افتاد، باعث شد تا از پسربچه پرحرف و شیطان یک خانواده خوشبخت، به پسری کم حرف و خجالتی تبدیل…

Read more

هوشنگ گلشیری و فرمالیسم روسی (بخش دوم) / حسام جنانی

در مقاله­­ی پیشین اشاره شد که چگونه سوءبرداشت گلشیری از مکتب فرمالیسم روسی جدال آسیب­زای بین فرم و محتوا را وارد ادبیات داستانی ایران کرد. نیز گفته شد که این سوءبرداشت چگونه به خشکاندن درخت تنوع ادبی در ادبیات معاصر ایران یاری رسانده است. در مقاله­ی پیش­رو، به جنبه‌های دیگری از تأثیرپذیری گلشیری از این…

Read more

كوتاه پيرامون نقش‌آفريني «شهرهاي خيالي» درآثار بزرگ داستاني / از غلامحسين ساعدي تا جرج اورول

ساخت و ساز شهرها و مكان‌هاي خيالي در آثار نويسندگان امريكاي لاتين، حال و هواي ديگري دارد. رئاليسم جادويي نهفته در كارهاي پديدآورندگان ادبي اين خطه از كره زمين باعث شده كه نوع نگاه به مكان‌هاي داستاني همواره در هاله‌اي از ابهام باشند چون اصولا تعريف اين سبك از نوشتن، آغشته در پرده‌اي از ابهام…

Read more

فلسفه شيرين روبرتو بولانيو درباره آفرينش ادبي / دانيال حقيقي

هنوز وقتي يك دوست شاعر را ملاقات مي‌كنم، كسي كه حقيقتا شاعر است، فلسفه بولانيو را به خاطر مي‌آورم و شايد از آن بيشتر، وقتي يكي از رفقاي نويسنده را برانداز مي‌كنم. سعي مي‌كنم با دقت او را زير نظر بگيرم و آن را در يكي از دسته‌بندي‌هاي روبرتو بولانيو بگنجانم. سهند آقايي كدام‌ يكي…

Read more

یوسا و بورخس به روایت بولانیو

ايگناسيو اچواريا منتقد ادبي و ويراستار، مقالاتي را كه روبرتو بولانيو طي پنج سال آخر عمرش براي ستون روزنامه‌ها نوشت و همچنين سخنراني‌ها و صحبت‌هاي او در محافل عمومي را در قالب كتابي تحت عنوان «داخل پرانتز» جمع‌آوري كرده است.

Read more

جهاني‌شدن از منظر روبرتو بولانيو در «2666» / كتابِ جنون‌آميزِ زمانه ما

آدام كي‌رش، منتقد ادبي و شاعر امريكايي، در كتاب «رمان جهاني: توصيف جهان در قرن بيست‌ويكم» به بررسي آينده ادبيات در عصر جهاني‌شدن مي‌پردازد. در اين كتاب آثار نويسندگان شهيري همچون اورهان پاموك، مارگارت اتوود، هاروكي موراكامي، روبرتو بولانيو و النا فرانته و… را مي‌كاود و با يكديگر مقايسه مي‌كند تا درك بهتري از ادبيات…

Read more

بزرگترین اانگیزه از نوشتن ، رسیدن به منزلت انسانی است / گفتگو با هان کانگ نویسنده کره ای برنده جایزه بوکر

هان کانگ پیش از بردن جایزه بین‌المللی بوکر ۲۰۱۶ هم نویسنده موفقی در کره جنوبی بود، اما با ترجمه شاهکارش «گیاهخوار» و بردن این جایزه در جهان شناخته شد و به دنبال آن، کتاب‌های دیگرش توسط دبورا اسمیت، مترجم آثارش، به انگلیسی و سپس دیگر زبان‌ها ترجمه شد.

Read more

١٨ شهريور سالروز درگذشت جلال آل‌احمد /روشنفكر چند بعدي

دو هفته گذشته، روزنامه‌اي به مناسبت درگذشت عزت‌الله انتظامي، چنين تيتر زد: «پيرمرد چشم ما بود»! كتاب‌خوان‌هاي ما به خوبي مي‌دانند كه اين عبارت، عنوان مقاله‌اي است از جلال آل‌احمد درباره نيما يوشيج، با امضاي آذرماه ١٣٤٠ كه بعدا در كتاب ارزيابي شتابزده (١٣٤٣) بازنشر شد. اين اولين بار نيست كه عبارت جلال به عنوان…

Read more

فراز و فرود یک زندگی / گفت‌وگوی مهین میلانی با فرخنده حاجی‌زاده

قصه‌ی زنی که ترس از «آبرو» تمام زندگی‌اش را پر می‌کند. ناآشنائی به مسائل جنسی در نوجوانی او را در منگنه می‌گذارد. می‌شود اسیر خانواده، سپس اسیر شوهر. به زور او را شوهر می‌دهند. عشق به بچه‌ها او را در تنگناهای اسارت باقی می‌گذارد و دستش را می‌بندد برای انجام هرخواسته‌ای

Read more

هوشنگ گلشیری و فرمالیسم روسی (بخش نخست) / حسام جنانی

جنبه­ای از آنچه تقوی در مورد گلشیری نگاشته درست و جنبه­ای دیگر از آن قابل بحث است. قائل شدن به اینکه «نویسندگان نسل جوان ایران بیش از هر نویسنده­ی دیگری از گلشیری متأثر» شده­اند تا حد زیادی درست است، اما اینکه بگوییم آنها «راه­هایی» را پی گرفته­اند که دروازه­هایشان را او به رویشان گشوده است…

Read more

موفقيت از شكست سخت‌تر است / گفتگو با اما داناهیو

اما داناهیو: موفقيت از شكست سخت‌تر است ترجمه مونا آلادشتی  اِما داناهیو با هفتمین رمانش «اتاق» دنیای ادبیات را غافلگیر کرد: او سیصدوپنجاه صفحه رمان را در یک فضای محدود (اتاق) با کاراکتر محدود (مادر و پسر پنج‌ساله‌اش) طوری روایت کرد که هر خواننده‌ای را، شگفت‌زده کرد. این رمان وقتی در سال ۲۰۱۰ منتشر…

Read more

رومن گاری هنرمند یا بزرگترین دغلباز تاریخ ادبیات؟!

ارنست همینگوی، عاشق جنگ بود و شکار. هانتر اس. تامپسون، خبرنگار و نویسنده، معتادی عشق اسلحه بود که در وصیتش نوشت خاکستر جسدش را از قبضه توپی به شکل مشت، شلیک کنند. ویلیام باروز داستان‌نویسی که به هروئین اعتیاد داشت، در حال مستی زن دومش را در بازی “ویلیام تل” به اشتباه کشت. و پس…

Read more

فرزند بیشتر، کتاب کمتر / اگر می‌خواهی نویسندۀ خوبی شوی، بچه‌دار نشو

تابستانِ قبل از انتشار اولین رمانم، در یک مهمانی ادبی، با نویسنده‌ای که می‌ستودمش در تراس خانۀ میزبانمان، در امتداد رودخانۀ تراکی، تنها شدم. آدم‌های زیادی با جام‌ و بطری‌هایی در دست در رفت‌وآمد بودند، اما احساس کردم که توجه نویسنده، نمی‌دانم به چه علت، به من جلب شده است.

Read more

درباره «شازده احتجاب» هوشنگ گلشیری بعدِ ۱۳ سال سانسور / مهدی یزدانی خرم

هوشنگ گلشیری «شازده احتجاب» را سال ۱۳۴۸ چاپ کرد. کتابی که به سرعت به یکی از آثار بحث ساز ادبیات ایران تبدیل شد. گلشیری پیش از انتشار شازده احتجاب چند داستان کوتاه موفق و ناموفق و یک کتاب ناموفق منتشر کرده بود. اما ظهور شازده احتجاب در فضای مملو از رئالیسم گرایی افراطی از نوع…

Read more

۱۰ نکته جالب در باره آگاتا کریستی / ناتالی بوش

داستان‌های آگاتا کریستی در چهارگوشه دنیا پس از این همه سال هنوز هم طرفداران زیادی دارند. فیلم‌ و سریال‌های جدیدی بر مبنای آثار او تولید می‌شود و قرار است به زودی فیلمی بر اساس کتاب “قتل در قطار سریع‌السیر شرق” به نمایش در بیاید. این فیلم قبلا هم دستمایه فیلم و سریال شده بود. شخصیت…

Read more

همه زهرهای مورد استفاده ملکه جنایت / نگاهی متفاوت به آثار آگاتا کریستی

اگاتا کریستی (۱۸۹۰–۱۹۷۶)ملقب به ملکه جنایت، رکورد موفق‌ترین رمان‌نویس در تمام ادوار را در کتاب رکوردهای گینس به خود اختصاص داده است. همچنین او طولانی‌ترین نمایشنامه تاریخ (تله موش) را نوشته و به‌عنوان یک جنایی‌نویس نه تنها خالق هرکول پوآروی بزرگ است، بلکه به سبب خلق خانم مارپل هم شناخته می‌شود. او در طول حیات…

Read more

گفت‌وگو با سُرژ شالاندون / هرگز فراموش نکنید که ظلم سقوط می‌کند!

سرژ شالاندون، از خبرنگار جنگ، به یک رمان‌نویس بزرگ رسیده که هنوز هم از جنگ می‌نویسد: از کشتار کودکان فلسطینی در اردوگاه صبرا و شتیلا، از کشتار آدم‌ها در جنگ دوم جهانی، و از مناقشات ایرلند شمالی و بریتانیا و فرانسه و در یک کلام از «جنگ»؛ هیولایی که او از آن می‌ترسد، مبادا از…

Read more