Skip to content Skip to sidebar Skip to footer

ادبیات

جویس پست مدرن؛ شانس، همزمانی، خواننده/ترجمه امیر احمدی آریان

در بخش «ایتاکا» از رمان یولیسس، استیفن ددالوس دو داستان کوتاه برای لئوپلد بلوم تعریف می کند؛ یکی ماجرایی که در هتلی دورافتاده می گذرد و دیگری «حکایت درخت آلو» (که پیشتر نیز در کتاب به آن اشاره شده بود). بلوم، که در اینجا جایگاه خواننده را اشغال می کند، دو واکنش نشان می دهد.…

Read more

ویلیام شکسپیر به روایت ابراهیم گلستان

چهارصد سال پیش شکسپیر برجسته‌ترین شاعر و گوینده در زبان انگلیسی مرد. او را بزرگ‌ترین نویسنده، حتی آفریننده انسان نو در ادبیات جهانی خوانده‌اند. بار اولی که اتفاق افتاد من کلمه «شکسپیر» ‌را ببینم و بشناسم کمی پس از وقتی بود که خواندن در زبان مادری خودم را که فارسی است یاد گرفتم، و این…

Read more

ادبیات کسب و کار من است / نوشتن به روایت سوزان سانتاگ

«هرگز از خودم نمی‌پرسم که ما چرا زندگی می‌کنیم و برای چه به دنیا آمده‌ایم. زندگی غیرقابل تعریف‌تر و پیچیده‌تر از آن است که بتوان برای آن یک فرمول پیدا کرد. برای زندگی کردن راه‌های بسیاری وجود دارد. فکر کردن به این موضوع که آیا زندگی‌ام کامل بوده یا خیر، نه تنها شتابزده، بلکه خودباورانه…

Read more

کافکا منهای مخاطب / احمد آرام

'کافکا منهای مخاطب احمد آرام* مخاطب، در ابتدا، گم و ناپیدا است؛ همین که بخواهید به عنوان مولف، ناهوشیارانه، به جست‌وجویش بپردازید، بر شما مسلط خواهد شد. در داستان‌های عامه‌پسند (چه از نوع فخیمانه و چه معمولی)، مخاطب بر گرده مولف سوار است. از همین رو است که، در این روند، مولف حرفی برای…

Read more

کجای هستی ایستاده‌ای، مولف-مخاطب؟! / منیرالدین بیروتی

کجای هستی ایستاده‌ای، مولف-مخاطب؟! منیرالدین بیروتی* تا نشست گفت: چرا می‌نویسید؟ گفتم: تو چرا نفس می‌کشی؟ خندید و گفت: نفس‌کشیدن ارادی نیست، هر موجود زنده‌ای نفس می‌کشد. گفتم: یعنی نوشتن ارادی است؟ گفت: صد درصد. گفتم: پس چرا این همه آدم هستند که نمی‌نویسند؟ رفت توی فکر. گفت: شاید چون نمی‌توانند بنویسند کار دیگری می‌کنند.…

Read more

ادبیات و داستان نویسی یه روایت جان آپدایک / امیرحامد دولت‌آبادی‌فراهانی

آنچه می‌خوانید نوشتاری است از جان آپدایک، نویسنده بزرگ آمریکایی و برنده جایزه پولیتزر در سال‌های ۱۹۸۲ و ۱۹۹۱، و جایزه کتاب ملی آمریکا در سال‌های ۱۹۸۲ و ۱۹۹۰، که با عنوان «هنرمند و مخاطبانش» در سال ۱۹۸۵ در نشریه نیو‌یورک‌بوک منتشر شده بوددر این نوشتار، آپدایک با ذکر نمونه‌های مختلفی در تاریخ هنر و…

Read more

شرلی جکسون؛ عشق و مرگ / جویس کارول اوتس از زندگی و آثار شرلی جکسون می گوید

معروف است که شرلی جکسون، داستان «لاتاری» را خیلی سریع در مارس ۱۹۴۸ نوشت. او در آن زمان ۳۲ساله بود. داستان در ۲۶ ژوئن ۱۹۴۸ در مجلۀ نیویورکر منتشر شد و بلافاصله سیلی از توجهات و اعتراض‌ها را به‌دنبال داشت. در آن زمان، نیویورکر تمایلی به تفکیک آثار داستانی و غیرداستانی نداشت، بنابراین تعدادی از…

Read more

رمان‌ عاشقانه راهی مطمئن برای نابودکردن عشق است / آلن دوباتن

عاشق شدنْ فرایندی شخصی و خودانگیخته به نظر می‌رسد. عجیب و شاید کمی توهین‌آمیز است که بگوییم ما فقط کاری را کپی می‌کنیم که رمان‌ها و فیلم‌ها به ما یاد می‌دهند. البته تفاوت‌های نحوۀ عشق‌ورزی در طول تاریخ نشان می‌دهد که سبک عشق ورزیدنِ ما را، تا حد زیادی، تلقینات محیط غالب پیرامون تعیین می‌کند

Read more

چطور دربارۀ کتاب‌هایی که نخوانده‌ایم حرف بزنیم؟/ روایتی پست‌مدرن از کتاب‌خوانی

این نوشته، بخشی از کتاب بایار است. او در این بخش توضیح می‌دهد چگونه دربارۀ کتاب‌هایی حرف بزنید که اسمشان را شنیده‌اید، اما هیچ‌وقت ذره‌ای از آن‌ها را نخوانده‌اید. او با مثال‌زدنِ شخصیت یک کتابدار در رمانی از موزیل، بحث خود را ادامه می‌دهد و می‌گوید: وقتی می‌توان دیدگاهی کلی دربارۀ کتاب‌ها داشت، خواندن کتاب…

Read more

چرا ژان پل سارتر از مد افتاد؟

بررسی کتاب «لحظۀ اگزیستانسیالیستی؛ ظهور سارتر به‌عنوان روشن‌فکری عمومی» نوشتۀ پَتریک بِرْت. نخستین وظیفۀ هر کتاب جدید دربارۀ ژان پل سارترْ توجیهِ نوشته‌شدنش است. بی‌شک در محیط آکادمیک، که در آن همواره تلاش برای یافتن «شکاف‌های موجود در دانش» در جریان است

Read more

شأن و منزلت انسانی در آثار فئودور داستایفسکی/ مجتبی حبیبی

دهه چهل خورشیدی، بنا بود مهری آهی آثار داستایفسکی را از روسی به فارسی برگرداند، اما مرگ به او فرصت نداد تا او تنها به ترجمه «جنایت و مکافات» اکتفا کند. بعد از او، سروش حبیبی از روسی و علی‌اصغر خبره‌زاده از فرانسه آثاری از داستایفسکی را ترجمه کردند، و سپس رضا رضایی، صالح حسینی،…

Read more

در معاصربودنِ بهرام بیضایی به‌مناسبت انتشار ترجمه «فتحنامه كلات»

«نوای شادی و غم هر دو را بسرائید. دنیا تا بنگرید ویران است.» «قصه‌خوانِ» بهرام بیضایی در «فتحنامه كلات» بعد از سكوتی كشدار روی صحنه می‌آید تا خبر از فتحی دهد كه از پسِ جنگ و ویرانی حاصل شده، اما «دنیا تا بنگرید ویران است»، پس «نوای شادی و غم» با هم باید سرود. بعد…

Read more

«تاریخ طنز ادبی ایران» در گفت‌وگو با جواد مجابی

«تاریخ طنز ادبی ایران» کتابی است که سال‌هاست جسته‌گریخته و این‌ورآن‌ور نامش را از زبان جواد مجابی شنیده‌ایم. کتابی، حاصل دغدغه دیرین مجابی و کلنجار سالیانش با مقوله طنز که رکن اصلی برسازنده عمده آثار جواد مجابی است و از اصلی‌ترین مولفه‌های سبک او به ویژه در نثرنویسی، گرچه جهان شعری مجابی نیز یکسره عاری…

Read more

پارادوکسي به نام «سيروس شميسا» / دکتر حسين پاينده

پارادوکسي به نام «سيروس شميسا» حسين پاينده     اين چند سطر را به پيروي از آراي ژاک دريدا در خصوص سلسله مراتب «نوشتار و گفتار» مي نويسم. چنان که مي دانيد دريدا سنت متافيزيکي غرب را تحت سيطره گفتمان «حضور» مي داند و «کلام محوري» را نيز حاصل همين گفتمان محسوب مي کند.…

Read more

وقتی از نقد ادبی حرف می‌زنیم از چه حرف می‌زنیم؟ / ما، نقد ادبی حسین پاینده

وقتی از نقد ادبی حرف می‌زنیم از چه حرف می‌زنیم؟ پرسشی که وقتی از درون ادبیات فارسی، آن را جست‌وجو می‌کنیم، به نام‌هایی می‌رسیم که هر کدام در دوره‌ای بر زمینه‌ای ناهموار آن را بسط داده‌اند. شاید یکی از نخستین نام‌هایی که در نشریات دهه‌های چهل و پنجاه با نوشتن ریویوها و نقدهای ادبی ما…

Read more

شرلوک هولمز کارآگاه تمام نشدنی

شرلوک هولمز چهره ای محبوب میان اهالی ادبیات و هنر هفتم است. کلاه شکاری، پیپ کج، ویولن، ذره بین و حتی دمپایی ایرانی نمادهای این کاراگاه دانشمند، مبارزِ عدالت‌طلب و قهرمان زبل در جهان اند. دایره المعارف داستان های پلیسی او را “بزرگترین کاراگاه در عرصه ی ادبیات” و “شاید سرشناس ترین مخلوق ادبی تمام…

Read more

نقد ادبی ظرفیت انسان‌ها برای مدارا را بیشتر می‌کند / گفت‌وگو با دکتر حسین پاینده

حسین پاینده (۱۳۴۱- تهران) بیش از دو دهه است که در فضای دانشگاهی و ادبی ایران قلم می‌زند، درس می‌دهد، و تاثیر بسزایی به‌ویژه در نقد ادبی داشته است. این تاثیرگذاری را می‌توان هم در تدریس نظریه و نقد ادبی در دانشگاه‌ و کارگاه‌های بیرون از دانشگاه دید، و هم در کتاب‌های تالیفی و ترجمه…

Read more

دو نگاه به بارون درخت نشین شاهکار ایتالو کالوینو / علیرضا فدائی پور

آنچه در پی می آید ترجمه دو مقاله درباره رمان “بارون درخت نشین” اثر ایتالو کالوینو است رمانی که با برگردان درخشان مهدی سحابی به فارسی ترجمه شده است خواندن این دو مقاله در کنار هم به در فهم وجوه ناپیدای ساختار رمان بسیار سودمند است.

Read more

داسـتـایـوفـسـکـی و انـسـان، هـنـر / تـوفـان آراز

داسـتـایـوفـسـکـی در یـک بـیـمـارسـتـان ویـژۀ فـقـرا در حـومـۀ مـسـکـو، کـه پـدرش( یـک پـزشک نـظـامـی) از سـال 1821 در آن بـه اسـتـخـدام درآمـد، دیـده بـه جـهـان گـشـود، و دورۀ کـودکـیـش را در جـنـاحـی از آن بـیـمـارسـتـان کـه بـه صـورت مـنـزل دولـتـی دراخـتـیـار پـدر او گـذارده شـد، سـپـری سـاخـت

Read more

«تاریخ بیهقی» به روایتی دیگر / گفتگو با محمدرضا مرعشی‌پور

«تاریخ بیهقی به روایتی دیگر»، تازه‌ترین کتاب محمدرضا مرعشی‌پور است که مدتی است توسط نشر نیلوفر منتشر شده است. مرعشی‌پور در این کتاب، برخلاف شیوه مرسوم مواجهه با آثار کلاسیک، مواجهه‌ای خلاقانه با «تاریخ بیهقی» داشته و روایتی امروزی از آن به دست داده است.

Read more

بلای سیل / برگرفته از «تاریخ بیهقی» به روایت محمدرضا مرعشی‌پور

بلای سیل* روز شنبه میان دو نماز، بارانکی خُردخُرد می‌بارید؛ چندان که زمین را اندکی تر می‌کرد و گروهی از گله‌داران در بستر رود غزنین فرود آمده و گاوها را آن‌جا نگه داشته بودند. هرچه گفتند از آن‌جا برخیزید که در راهِ گذرِ سیل ماندن خطاست، فرمان نمی‌بردند تا باران قوی‌تر شد. پس، کاهلانه برخاستند…

Read more

نگاهی دیگر به «ادبیات سیاه» / مهرداد مراد

ژانر «نوآر» در زبان فارسی به «ادبیات سیاه» مشهور است. «نوآر» که ریشه در زبان فرانسوی دارد و سیاهی معنی می دهد، صفت زیر ژانری جنایی قرار گرفته است که قهرمان داستانش لزوماً پلیس یا کارآگاه نیست بلکه می تواند قربانی، مظنون و یا حتی تبهکار باشد. هیچ کاراکتری خارج از داستان برای حل جنایت…

Read more

گفت‌وگوی خواندنی دو نویسنده / وی. اس. ناپیل در برابر گراهام گرین

گراهام گرین (۱۹۰۴-۱۹۹۱)، یکی از بزرگ‌ترین نویسنده‌های انگلیسی‌زبان در قرن بیستم است. او در سال ۱۹۶۷ نامزد جایزه نوبل ادبیات شده بود، همچنین، جایزه یادبود تیت‌بلاک را برای رمان «جان کلام» و جایزه‌هاثورن را برای رمان «قدرت و جلال» در سال‌های ۱۹۴۱ و ۱۹۴۹ از آن خود کرده بود. رمان «قدرت و جلال» در سال…

Read more

به بهانه چاپ «دوزخ» سارتر / نادر شهریوری (صدقی)

آدمی را فرض كنید كه در راهروی یك هتل از سوراخ كلیدی به اتاق نگاه می‌كند. چنین آدمی قاعدتا خیال می‌كند، كسی به او نگاه نمی‌كند، اگر كه جز این بود از سوراخ كلید به اتاق نگاه نمی‌كرد، اما به ناگاه متوجه می‌شود یكی از كارمندان هتل و یا یكی از میهمانان هتل در گوشه‌ای…

Read more

همدردی داستایووسکی و زیبایی حقایق هولناک/ لوری شک

داستایووسکی (1) به مدت چهار سال زنجیر پنج پوندی به پا کرد. در زندان صحرایی ام.اس.کا، مکانی که برای تنبیه به آنجا فرستاده شده بود ؛ با محکومیت به اغتشاش و طغیان. در محلی که به منظور ویژه ای ، قسمتی از بخش را به سلول های انفرادی مخصوص زندانیان سیاسی ای که برای…

Read more

آلمانی‌خوانی با محمود حدادی/ سمیه مهرگان

انتشار مهم‌ترین اثر ادبی هلدرلین، یعنی رمان «گوشه‌نشین در یونان» (هیپریون) با ترجمه محمود حدادی در ابتدای دهه نود از سوی نشر نیلوفر، یک‌بار دیگر ما را با نویسنده‌ای مواجه کرد که از او به‌عنوان تنها شاعر اسطوره‌ای آلمان عصر کلاسیک یاد می‌شود

Read more

ادبیات آلمان در گفتگو با محمود حدادی / از ده سالگی کار کرده ام!

طی یکی، دو دهه گذشته، ترجمه از زبان آلمانی رشد چشمگیری داشته است. سهم محمود حدادی در شکوفایی ترجمه‌های آلمانی در ایران، چشمگیر است. مترجمی که هم زبان فارسی را خوب می‌شناسد و هم زبان آلمانی را. این را در ترجمه‌های او از آلمانی می‌توان به خوبی دید

Read more

از عامه پسند خاکسار تا عامه پسند بوکوفسکی / مجتبی گلستانی

توسل به مفهوم اصالت یا وجود اصیل متن و بازنمایی آن از طریق ترجمه یکی از پیش‌فرض‌هایی است که به نحو غیرانتقادی در نقد ترجمه در ایران پذیرفته شده است. در این‌گونه نقدها همواره متن اصلی از متن ترجمه جدا و بیگانه انگاشته می‌شود و متن ترجمه را مازاد و وجودی فرعی قلمداد می‌کنند

Read more