نویسندگان ایرانی، در رمانهای خود بلاانقطاع دو تصویر افراطی و مستعمل از زنان را تولید و باز تولید میکنند، تصویر قربانی و تصویر فاحشه. در هر دو مورد امکان رابطهای برخوردار از معنا بین زن و مرد تبدیل به سراب می‌شود. به استثنای دو رمانی که نویسندهشان زن بوده، تلاش جدی برای جدا کردن رشتههای…
بوف کور، رمان کوتاه صادق هدایت، به دو بخش تقسیم شده است، که هر یک استعارهای است محوری برای بخش دیگر. به پایان هر بخش که نزدیک میشویم راوی زنی را ـ در اصل دو چهره از یک زن واحد را ـ به قتل میرساند. بهنظر میرسد که در این دو صحنه (سمبولیک) راوی از…
رمان شهرنوش پارسی پور، طوبا و معنای شب، با چند تصویر گیرا شروع می‌شود. آغاز رمان مقارن با پایان سلسله قاجار است، وقتی که اندیشه غرب و شیوههای جدید زندگی مستقیما شروع به تأثیر نهادن با جامعه بسته سنتی ایران و تغییر آن میکنند.
پدر قهرمان داستان ادیب است، اما مردی است ساده که ذهنش…
یک اثر ادبی را از چند راه میتوان مورد بررسی قرار داد. مثلا میتوان از لحاظ واژهها و کاربرد صناعات ادبی، یا ساختار جملهها، یا از لحاظ مسائل اجتماعی که در آن منعکس شده آنرا مطالعه کرد؛ یا اینکه مانند پزشکی که ریشههای سرطانی را در بدن بیماران دنبال میکند، تمام الگوهای فرهنگی را در…
مقدمه:
هنرمند، حساس است. هنرمند، جوری میبیند که مختص خودش است. هنرمند با جهان گسترده و پیچیده هنر، ارتباط بر قرار میکند. هنرمند، دیگرگونه میبیند و دیگر گونه میاندیشد و دیگر گونه، گوش میکند. آن سان که صدای پرنده را از بالهایش تشخیص می‌دهد و آواز قمریان عاشق را زیباتر از دیگران، میشنود. هنرمند، سایه…
فیلپ مارلو مخلوق ریموند چندلر بزرگ، ازجمله شمایلهای ماندگار و فراموشناشدنی دنیای ادبیات است. کاراگاهی تلخاندیش و حاضر جواب که در زمان لازم با دیالوگهای طلایی چندلر، دیگران را متلک باران میکند، متلکهایی که اگر خنده را بر لبان خواننده مینشاند صرفا برای خندیدن و گاه و بیگاه او را به فکر فرو میبرد.
چندلر…
برای کتابخوانها، خواندن داستانهای پلیسی ـ کارآگاهی همواره تجربه متفاوتی بههمراه داشته است. چه، این موضوع در مورد کسانی که خواندن داستان را به سایر خواندنیها ترجیح می‌دهند مصداق بیشتری دارد. نمی‌توان برای اثبات این تجربه متفاوت بهدنبال دلایل و شواهد گشت. اشخاصی که حشر و نشری با عالم داستان دارند می‌دانند که سخن گفتن…
یادداشت زیر را یکی از خوانندگان مد و مه فرستادهاست، کسی که از قضا با نوشتن و خواندن بیگانه نیست و تاکنون چند اثر داستانی در شهرستان مشهد منتشر کرده است و متاسفانه آثار او مثل اغلب نویسندگان شهرستانی آنگونه که باید دیده نشده. از جمله آثار مهناز پارسا رمان «کابوس آبی» ست که در…
محصور در میل به نوشتن، حتی محصور در لزوم نوشتن و مضطرب از اینکه نتوان نوشت. نوشتن هر چیزی، موقعیتی است که نزد بار تلبی مشاهده می‌شود، نویسندهای که دائما تکرار میکند:«میخواهم ننویسم».
بیشک در نوشتن لذتی نهفته است، اما اضطرابی که نزد تعداد زیادی از نویسندگان بهوجود میآید، اشکال متفاوتی دارد و عادتها و…
شهرت سیمنون بیشتر برای 75رمان و 28 داستان کوتاهی است که کمیسر مگره قهرمان آنهاست. او در 1930 این شخصیت معروف را که شهرتی مانند شرلوک هلمز و میسو پوآرو داشت برای نخستین بار در یک مجله کارآگاهی معرفی کرد.
یک:به جای مقدمه
آشنایی داشتیم که گهگاهی ما را برای تماشای فیلم – البته پس از آزاد…
داستان علمی - تخیلی را قویا باید، داستان ملی آمریکا، معرفی نمود. تا آنجا که بیتردید میتوان گفت، نویسنده ای، آمریکایی پیدا نمیشود که تاکنون داستان علمی- تخیلی را تجربه نکرده باشد. اگرچه که نویسندگان اینگونه داستان نویسی در آمریکا بنا بر تحریم و گوشه گیریای که خود بر داستانشان تحمیل کرده بودند، سالهایی طولانی،…
رمان پلیسی و جنایی یا رمان کارآگاهی، رمانی است که طی داستان آن جرمی روی داده باشد و کارآگاهی با فرض های منطقی، تفسیرها و تعبیرهای معقول، مرتکب و گناهکار را شناسایی کند. البته چنین تعریفی دربرگیرنده همه انواع رمان های پلیسی و جنایی نیست، چون این نوع رمان شاخه های متنوع و گوناگونی دارد؛…
یکی از مولفان متعصب داستان پلیسی ون داین در سال 1928 بیست قانونی را که یک نویسنده داستانهای كارآگاهی باید از آن پیروی کند را ارائه کرد. این قوانین مکرراً تجدید چاپ می‌شد و مدام مورد بحث و جدل قرار می‌گرفت (نگاه کنید به کتاب بوالیو و نارسژاک که در آغاز بدان اشاره شد)
از آنجایی…
داستان آن چیزی است که که در زندگی اتفاق می‌افتد و پلات آن شیوه‌ایی است که مولف داستان را با تمسک به آن به ما ارائه می‌دهد. مفهوم اول به واقعیت بیرون کشیده شده پاسخ می‌دهد، به وقایعی که مشابه آن چیزهایی است که در زندگی خود ما نیز رخ می‌دهد و دومی به خود…
می توان به سادگی گفت که چون کتاب ها موضوع ها و زمینه های گونه گونی دارند؛ از داستان گرفته تا زندگینامه و شعر، باید آنها را از هم جدا کنیم و آنچه را که بیشتر درخور و مناسب حال ماست، از میانشان برگزینیم. با این همه کمتر خواننده یی است که بداند هر کتابی…
«گونه شناسی داستان کاراگاهی»داستان کارآگاهی را نمی‌توان در انواع مختلف دسته‌بندی کرد. بیشتر پیشنهاد می‌شود به جای آن از طبقه‌بندی تاریخی آن در فرم‌های مختلف استفاده کرد.(بوالیو و نارسژاک ، رمان پلیسی، ۱۹۶۴)
اگر از این نظر به عنوان پیشگفتار بر مقاله‌ایی استفاده کردم که منحصراً به بررسی گونه‌های داستان کارآگاهی می‌پردازد، به دلیل تأکید…
پرسیدن از خود برای شناختن خود و گره زدن روایت خودشناسی به روایت گستردهتر تاریخ و فرهنگ.کاویدن دیروز برای شناختن ریشهی نابسامانیهای امروز دانش روانکاوی و ادیپ سوفوکل را به هم نزدیک میکند.ادیپ، به بهای از دست دادن بیناییش، به دیروز نگاه میکند تا امروز را بشناسد و، به همین اعتبار، سر دودمان روانکاوان جهان…
«نمی توانم رمانی را بدون ترس و اضطراب بنویسم»
پیش داوری مردم، حقیقی یا صوری، مانع بروز خلاقیت می‌شود.
اضطراب شاید عکس العملی به اکثر رفتارهای انسان باشد. اضطراب پاسخگوی سؤال زیر است. چرا این کار را انجام دادم، چرا این کار را انجام ندادم؟ اضطراب اجتناب ناپذیر است، افراد احساس میکنند به طرفش جذب…
زنان در آثار چوبک دو دستهاند. دسته اول زنانی هستند که خصلت مادریشان تمام زن بودنشان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
بعد از خواندن زندگی چوبک، این دسته از زنان ما را به یاد مادر چوبک میاندازند. جنبه مادری این دسته از زنها به آنها انرژی حیات و حرکت می‌دهد.
مثل: مادر احمد (سنگ صبور)؛ شیرو (تنگسیر)؛…
هر چند در کشور ما عده بسیاری از فضلا رمان پلیسی را شایسته عنوان «ادبی» نمی دانند، اما طبق نظرسنجی ای که چندی پیش در یکی از کشورهای غربی انجام شد، «شرلوک هلمز» مشهورترین شخصیت «ادبی» در میان عامه مردم شناخته شد.
هر چند در کشور ما چنین نظرسنجی ای انجام نشده اما دور از…
مد و مه: هشت سال دفاع مقدس سرشار از اتفاقات ریز و درشتیست که می تواند دستمایهی ادبیات داستانی ما قرار بگیرد، به ویژه همین ماجرای آزادسازی خرمشهر از پتانسیل بسیار بالایی برای نوشتن اثری پر از کشش و هیجان برای جذب مخاطب برخوردار است. خبرهاییی در زمینه ی نگارش رمان درباره آزادی خرمشهر شنیده…
مد و مه: پارانویا را به زبانی ساده چنین ترجمه کرده اند : «پارانویا، در تعریف عام آن، حالتی است که شخص در آن با اهمیت فوق العاده و خارج از اندازه‌ای که به سلامت جانی و مالی خود می‌دهد، خود را شکنجه می‌دهند. این گونه از افراد مدام در این فکر هستند که عواملی…
درست است که از گونهی گوتیک به دلیل ویژگیهایش که به شکلی عمیق ریشه در فرهنگ و معماری دیگر کشورها دارد، رد و نشان چندانی در ادبیات ایران نمی‌توان دید؛ اما چه بسیار شاهکارهایی جهانی که در محدودهی اینگونه، و یا با بده بستان با آن نوشته شدهاند و شناخت گوتیک به شناخت و درک…
بعد از انتشار نوشتهای کوتاه درباره سرگذشت ترجمه آثار پلیسی جنایی و سیاهه صد اثر برتر در این گونهی ادبی این دومین مطلب از سری مطالبیست که تحت عنوان «پرونده ادبیات پلیسی و جنایی» در «مد و مه» منتشرمیشود. پروندهای به مناسبت رویکرد تازهای که به ادبیات پلیسی جنایی در حوزهی نشر پ، ر این…
سینمای دینی، رمان دینی و در یک نگاه کلیتر ادبیات و هنر دینی از جمله آن مفاهیمیست که درباره چگونگی و مصادیق آن نظرات ضد و نقیضی وجود دارد، برخی بر این باورند که تقسیمبندی ادبیات و هنر به نوع دینی و غیر دینی اساسا راه به جایی نمیبرد، جمعی داشتن دیدگاههای دینی از سوی…
در بیست سال گذشته و بیشتر، منتقدان و مورخان فرهنگی درباره‌ی اصطلاح «پست‌مدرنیسم» بحث کرده‌اند. بعضی آنها را صرفاً ادامه و بسط اندیشه‌های مدرنیستی می‌دانند و بعضی دیگر عقیده دارند که هنر پست‌مدرن با گسلی جدی از مدرنیسم کلاسیک جدا می‌شود؛ عده‌ای دیگر نیز ادبیات و فرهنگ گذشته را از منظر زمان حال و با…
لیلا صادقی کتابی دارد به نام "داستان های بر عکس" که چند سالی از انتشار آن می گذرد، اما تلاش او برای ارائه ی کاری متفاوت پس از گذر این سالها نیز شایسته توجه مینماید. در روی جلد کتاب هم عنوان آن (داستانهای بر عکس)، برعکس نوشته شده، امضایش هم برعکس است، داستانهایش، اما برعکس…
درگفتگویی با احمد بیگدلی، اشاره به نکتهای جالب داشت که آن را باید علت بروز یکی از معضلات ملموس در ادبیات داستانی ایران در سالهای اخیر دانست، معضلی که از جنبههای گوناگونی میتوان رد تاثیر منفی آن را مشاهده کرد. در اوایل دهه هشتاد بیگدلی که تجربه سالها داستاننویسی را در کارنامه داشت، و حتی…
در روزهای پیش بخش نخست این نوشته که به بازتاب زندگی ائمه و معصومین، در داستانهای عامهپسند قدیمی می‌پردازد، از نظر شما گذشت. در بخش نخست علاوه بر مقدمهای برای شناسایی این گونه آثار، نگاهی داشتیم به داستانهای تاریخی و یا مذهبیای که جواد فاضل و ذبیح الله منصوری ارائه کرده بودند، امروز بخش پایانی…
چرا مینویسید؟ این یکی از مهمترین سوالاتی ست که میتواند پیش روی یک نویسنده قرار بگیرد و پاسخ آن نیز میتواند روشن کننده خیلی نکات کلیدی و جالب توجه برای شناخت آن نویسنده و همچنین آموزنده علاقمندان داستاننویسی باشد. حتی شاید براساس این پاسخ بتوان نویسندگان را دسته‌بندی کرد، مطمعنا از نویسندهای که به دلیل…