رفتن به محتوا رفتن به نوار کناری رفتن به فوتر

نگاه و نظر (درباره ادبیات)

نگاهی به مجموعه‌ داستان «ادبیات معاصر ایتالیا»، ترجمه «م. طاهر نوکنده»

«ادبیات معاصر ایتالیا»، مجموعه‌ای‌ است که به تازگی با ترجمه «م. طاهر نوکنده» توسط نشر «آوانوشت» منتشر شده است. بیشتر داستان‌های این مجموعه از نویسندگان متفاوتی انتخاب شده که در ایران کمتر شناخته شده و ترجمه شده‌اند. جدای از این انتخاب متفاوتِ ادبیات معاصر ایتالیا، در بیشتر کتاب‌های مجموعه نقد-مقاله‌ای نیز درباره نویسنده و جهان…

ادامه مطلب

اصغر فرهادی، نماد غرور ازدست‌رفته ایرانیان

این روزها نام اصغر فرهادی برای حضور در جشنواره کن دوباره بر سر زبان‌ها افتاده است. به نظر من، اصغر فرهادی تبدیل به یک نماد غرور ازدست‌رفته ایرانی‌هایی شده که می‌خواهند اعتبار خودشان را در سطح بین‌المللی بازیابی کنند. آن‌ها می‌خواهند نگاه حقارت‌آمیزی را که در سطح جهان به ایرانی‌ها وجود دارند عوض کنند، هرچند ملت‌ها…

ادامه مطلب

جدال‌ رمان‌های ‌شهری و‌ روستایی‌ در نیمه‌ دوم‌ قرن‌ نوزدهم

تقریبا از آغاز 1874 رمانی در مجله «کرنهیل» در لندن به چاپ می‌رسد با عنوان «دور از اجتماع خشمگین». نویسنده این رمان هنوز آن‌قدر اعتماد‌به‌نفس ندارد که از نام حقیقی خود استفاده کند اما بعد از سه شماره، در حالی که رمان هنوز در صفحات آغازین خود است توجه خوانندگان باعث می‌شود «توماس هاردی» (1840-1928)…

ادامه مطلب

آیا نویسندگان بازنشسته می‌شوند؟

لیویا مانرا که یک فیلمساز است درباره تصمیم فیلیپ راث به بازنشستگی از نویسندگی می‌گوید: «او دست کشید. او از چیزی دست کشید. از تعهد خود به نوشتن دست کشید و تعهد به نوشتن مسئله بااهمیتی است؛ مسئله‌ای است که او در وهله اول همیشه با خود دارد و این مسئله زندگی‌اش را تغییر داد…

ادامه مطلب

پاریس ِ بالزاک، لندن ِدیکنز

 در بهار 1840 است که زنی جوان و زیبا، در حالی که مستخدمه‌اش چتری بالای سر او گرفته تا آفتاب صورت و موهای زن ارباب را آزرده نکند، بالزاک و دوستان ادیب او را در خیابان می‌بیند. زن جلو می‌آید و با نویسنده محبوبش احوالپرسی می‌کند. فردای آن روز کلود ژُوانس، منتقد ادبی معروف، در…

ادامه مطلب

شباهت‌های محمدعلی به هدایت

1  «چقدر واژه نقب زدن را دوست دارم! همچنین خزینه را که سال‌هاست ندیده‌ام و این اواخر ناخودآگاه به یادم می‌آید... آیا... وقت می‌کنم راهی به درون خود بیابم؟»1 نقب زدن برای رسیدن به آب اما درواقع برای دستیابی به راه تاریک زیرزمینی به منظور پیدا کردن نیمه‌های گمشده اما دگرسان‌شده خویش در اعماق تاریخ،…

ادامه مطلب

گفت‌وگو با عسل بدیعی؛ جذابیت بازیگری این است که انسان دیگران را تجربه می کند

چهارده سال پیش به بهانه‌ی نمایش فیلم خوب بودن یا نبودن (كیانوش عیاری) و بازی ماندگار زنده‌یاد عسل بدیعی گفت‌و‌گویی با او داشتم. برای انجام این گفت‌و‌گو با پوششی سراپا سفید همراه پدرش به دفتر مجله آمد، و در طول گفت‌و‌گو آرامشی در چهره و نگاهش داشت که با خودم می‌گفتم این شمایل بیش‌تر مناسب بازی در نقش…

ادامه مطلب

نگاهی به تاریخ، فرهنگ و جامعه آمریکا از دیدگاه سینما

 مهرناز منتظری: اسكار 2012، جشنواره‌ای از فیلم‌های اروپایی و یا درباره وقایعی در اروپا بود. «هوگو»، «نیمه شب در پاریس» و «آرتیست» از اروپا می‌گفتند و در بین آنها «آرتیست» برنده جایزه اسكار بهترین فیلم 2012 شد.  یك سال پیش از آن نیز در اسكار 2011 فیلم «سخنرانی پادشاه» كه به ماجراهای شاه جورج ششم،…

ادامه مطلب

هنر کتاب نخواندن نوشته‎ای از بهاءالدین خرمشاهی

از قول ابوالفضل بیهقی نقل کرده‌اند که هیچ کتابی نیست که به یک بار خواندن نیارزد؛ یا هر کتابی به یک بار خواندن می‌ارزد. (۱) حال آن که این قول از مشهورات بی‌اساس است. همه ما به تجربه دریافته‌ایم که بسیاری کتابها به یک بار خواندن نمی‌ارزند و بسیاری کتابهاست که ارزش ورق زدن جدی…

ادامه مطلب

مروری بر نمایش یک رویای خصوصی کار ایرج جنتی عطایی

«یک رویای خصوصی» نام نمایشی ست که این روزها  در خارج از ایران روی صحنه است، با حضور دو تن از بازیگران معروف سینمای ایران، یکی از قبل انقلاب و یکی از بعد انقلاب؛ بهروز وثوقی و گلشیفته فراهانی.  این نمایشنامه یک نام آشنای دیگر را نیز با خود یدک می کشد ، ایرج جنتی…

ادامه مطلب

شب اسکار در هالیوود؛ این فقط یک بازی است‎!

داستان نویسان بزرگ اغلب میانه‎ای با سینما و به خصوص هالیوود ندارند، هریک نیز دلیل خاص خود را برای آن دارند که این دلایل می‎تواند دستمایه‎ی نوشته‎ای مستقل باشد که در آینده بدان خواهیم پرداخت. امادر عین حال کم نبوده اند از ایشان که به دلایل معیشتی و مادی مجبور به همکاری با هالیود شده‎اند…

ادامه مطلب

هرنوشته ای در رد یا تایید یک اثر، نقد نیست!

مقدمه از جمله شاخص‌های ارزیابی پیشرفتگی یا عقب‌ماندگی فرهنگیِ هر جامعه‌ای، شمار کتاب‌هایی است که در آن جامعه منتشر می‌شوند. هرچقدر تعداد کتاب‌های جدید و نیز تعداد خوانندگان آن کتاب‌ها بیشتر باشد، افق فکری آحاد جامعه می‌تواند بازتر و شامل‌شونده‌تر باشد. متقابلاً هرچقدر شمار کتاب و خوانندگان کتاب در جامعه‌ای کمتر باشد، می‌توان احتمال داد…

ادامه مطلب

ادبیات؛ نه زنانه و نه مردانه، انسانی

موضوع اصلی ادبیات به عنوان شاخه ای از هنر، و همراه هنر به مثابه شاخه ای از معرفت اجتماعی بشر، انسان است، چه در وجه فردی و چه در وجه اجتماعی آن. از این دیدگاه انسان ها از هر جنس و نژاد و سنی، اعم از زن و مرد، سیاه و سفید و زرد و…

ادامه مطلب

جوانمرگی در نثر معاصر فارسی به روایت هوشنگ گلشیری

در پاییز ۱۳۵۶، کانون نویسندگان ایران با همکاری انستیتو گوته در ایران ده شب شعر و سخنرانی در باغ سفارت آلمان برگزار کرد که به شب های شعر گوته معروف شدند. بیش از شصت نویسنده و شاعر در این شب ها علیه فضای اختناق و سانسور حاکم شعر خواندند و سخنرانی کردند. جمعیت عظیمی از…

ادامه مطلب

آیا هوشنگ گلشیری نویسنده ای پست مدرن بود؟

گلشیری نویسنده ای مدرن بود یا پست مدرن ؟ این پرسشی است که در خلال مطالعاتم درباره او و داستانهایش برایم پیش آمد برای رسیدن به جواب ابتدا تعاریف مدرن و پسامدرن را می آورم سپس به معرفی جیمز جویس نویسنده ی مدرن و فرانش کافکا نویسنده پست مدرن می پردازم ، البته در این…

ادامه مطلب

هوشنگ گلشیری؛ نجات از طریق قلم (از چشم غربی!)

{در سال ۱۹۹۸ مجموعه کارهایی از هوشنگ گلشیری که شامل شازده احتجاب، مردی با کراوات سرخ، گرگ و چند داستان دیگر بود به زبان آلمانی منتشر شد. عنوان این کتاب «مردی با کراوات سرخ» که توسط آنالیزه قهرمان _ بک فارسی به آلمانی ترجمه شده است. گلشیری در سال ۱۹۹۹ نیز در شهر اوسنابروک آلمان…

ادامه مطلب

سخنرانی هوشنگ گلشیری در شب دهم گردهمایی های ده شب

پاییز ۱۳۵۶، کانون نویسندگان ایران با همکاری انستیتو گوته در ایران ده شب شعر و سخنرانی در باغ سفارت آلمان برگزار کرد که به شب های شعر گوته معروف شدند. بیش از شصت نویسنده و شاعر در این شب ها علیه فضای اختناق و سانسور حاکم شعر خواندند و سخنرانی کردند. جمعیت عظیمی از سراسر…

ادامه مطلب

«برخورد در زمانه برخورد» نوشته ای از ابراهیم گلستان

نوشته های ابراهیم گلستان به زیبایی نثرشان شهره اند، حال می خواهد داستان باشد، گفتار متن فیلم و یا حتی خاطره یا روایتی تاریخی...نوشته زیر به دوران جنبش ملی شدن صنعت نفت می پردازد و صرف نظر هر چیز به عنوان قطعه از ابراهیم گلستان، واجد جذابیت هایی ست که حاصل غنای قلم نویسنده بزرگ…

ادامه مطلب

نظریه ادبی منهای نظریه رمان؟

در باب «اهمیت رمان»، حداقل در این چندساله، آنقدر مطلب نوشته و ویژه‌نامه منتشر شده است که به نظر نمی‌رسد نیازی به اثبات آن باشد؛ با این حال، چرا نیاز آن به چنین اضطراری احساس می‌شود؟ گذشته از آن‌که مسئله رمان از آن دست مسائلی است که جوابی مطلق و «یک بار برای همیشه» را…

ادامه مطلب

اسکار و سیاسی کاری هایش (مقالاتی درباره اسکار ۸۵ و فیلم ضد ایرانی آرگو)

حمید رضا امیدی سرور: دوستی دارم که سفت و سخت براین باور است که  جوایز جشنواره های جهانی و در صدر آنها  اسکار کاملا سیاسی‎ست تا این حد که مثلا در اداره سیا یا کاخ سفید تصمصم می‎گیرند که امسال به کدام فیلمها جایزه داده شود و الخ. همیشه این بحث میان ما بوده و…

ادامه مطلب

نگاهی به آثار و جهان داستانی میلان کوندرا

فلسفه و ادبیات پیوند های نامرئی و جدایی ناپذیر با هم داشته و دارند و این پیوند ها زمانی پر رنگ و گاهی اوقات بسیار کم رنگ رخ می نمایند. همیشه هر نوشته ادبی حتی مبتذل ترین آنها در ذات خود مروج ایده و نظر خاصی می تواند باشد و چه بسا می توان گفت…

ادامه مطلب

چهره زن در شعر احمد شاملو

برای بررسی چهره زن در شعر احمد شاملو لازم است ابتدا نظری به پیشینیان او بیندازیم. در ادبیات کهن ما، زن حضوری غایب دارد و شاید بهترین راه برای دیدن چهره او پرده برداشتن از مفهوم صوفیانه عشق باشد. مولوی عشق را به دو پاره مانعه الجمع روحانی و جسمانی تقسیم می‌کند. مرد صوفی باید…

ادامه مطلب

مقدمه‎ای بر ادبیات پست مدرن

در چند دهه ی سال گذشته و بیشتر، منتقدان و مورخان فرهنگی درباره‌ی اصطلاح «پست‌مدرنیسم» بحث کرده‌اند. بعضی آنها را صرفاً ادامه و بسط اندیشه‌های مدرنیستی می‌دانند و بعضی دیگر عقیده دارند که هنر پست‌مدرن با گسلی جدی از مدرنیسم کلاسیک جدا می‌شود؛ عده‌ای دیگر نیز ادبیات و فرهنگ گذشته را از منظر زمان حال…

ادامه مطلب

برداشت آذر نفیسی از «آقای نویسنده تازه کار است» اثر بهرام صادقی

برخی داستان‌ها گویی كه با مخاطب خود سر شوخی دارند و برخی مخاطبان را وامی‌دارند تا مدام بپرسند ماجرا چیست، نویسنده چه می‌خواهد بگوید، آیا قصد شوخی و بازی دارد؟ اگر پاسخ دهیم بله، نویسنده بازی دارد به برخی برمی‌خورد، فكر می‌كنند داستان جدی نیست، فكر می‌كنند كه به بازی گرفته شده‌اند و تنها معدودی…

ادامه مطلب

اگر ادبیات وجود نداشت. . .

این نوشته پیشگفتاری است که دوریس لسینگ، برنده‎ی جایزه‎ی نوبل در ادبیات سال 2007 بر فرهنگ راهنمای ادبیات انگلیسی کیمبریج نوشته است. این کتاب، چاپ جدید فرهنگی است که حدود بیست سال پیش از سوی دانشگاه کمبریج انگلستان به چاپ‎ رسید و چندی پیش به شکلی کامل‎تر و به روزتر به سرپرستی ایان اوزبی انتشار…

ادامه مطلب

گفت وگو با کاوه میرعباسی درباره ادبیات پلیسی

در رمان‎های پلیسی عصر طلایی خیلی وقت‎ها محیط به مكان تقلیل پیدا می‎كند مكان یك جای ثابت است اما محیط از یك سری روابط تشكیل شده در رمان سیاه خلاف این اتفاق می‎افتد،یعنی مكان به محیط تبدیل می‎شود.... *** نام کاوه‎ میرعباسی نا خود آگاه ذهن شنونده را می برد سمت ادبیات پلیسی، هرچند که…

ادامه مطلب

«از پائولو کوئلیو متنفرم!» کاندیدای جایزه ادبی گام اول شد

«از پائولو کوئلیو متنفرم!» کاندیدای جایزه ادبی گام اول شد، این خبر مربوط است به ده دوازده روز پیش که امروز  بعد از یک هفته ( از زمانی که خبر را شنیدم) فرصت پیدا کردم، البته با تردید، حاشیه‎ای درباره این رمان بنویسم. این روزها سخت گرفتار نوشتن سریالی برای تلویزیون هستم که کارش کمی…

ادامه مطلب

یاد و خاطره‎ای از خالق «سنگ صبور»، به روایت دکتر انور خامه‎ای

این یادداشت در زمانی نوشته شده که صادق چوبک در قید حیات بود، نویسنده این مطلب، دکتر انور خامه‎ای، سالهای سال در فضای فرهنگ و اندیشه (و البته سیاست!)حضور داشته و لااقل به عنوان یک ناظر با بسیاری چهره‎های بزرگ ادبیات و فرهنگ این دیار از نزدیک مراوده داشته و از این منظر حرفهای جالب…

ادامه مطلب

همیشه جای نقد صریح و بی تعارف خالی بوده!

حمید رضا امیدی سرور: جلسه بسیار خوبی بود، همانطور که پیش‎بینی می‎کردم، ممنونم که خانم زرلکی و خانم علیزاده برای این جلسه وقت گذاشتند و خوشحالم که بی‎تعارف و صریح  هم نقد کردند، نقدی که جای آن در این سالها همواره خالی بوده تا آثار ادبی را به چالش کشیده و عیار واقعی اثر،…

ادامه مطلب

جذابیت داستان‎شهری در برابر طراوت داستان روستایی

می گویند تجربه زندگی، به خصوص آن بخش که به ایام کودکی باز می گردد، تاثیری عمیق  بر لوح ضمیر انسان می‎گذارد و رد آن را به شکل محسوسی در آثار نویسندگان هم می‎توان دید. نمونه‎هایی که می‎توانند تاکیدکننده این ادعا باشند فراوانند، از نویسندگان قدیم بگیر تا جدید. به شخصه شاهد بوده‎ام که در…

ادامه مطلب