Skip to content Skip to sidebar Skip to footer

Tag: پرونده تجدد در ایران

«تسخیر تمدن فرنگی» سیدفخرالدین شادمان؛ کلاف سردرگم تجدد و مواجهه ما با غرب/ حمیدرضا یوسفی

با وقوع انقلاب مشروطه در سال ۱۲۸۵، درگیری منورالفکران با دنیای غرب و مفهوم «تجدد» بیش‌از‌پیش پررنگ شد. اگرچه پیش از انقلاب مشروطه نیز به‌ویژه پس از جنگ‌های ایران و روسیه، توجه منورالفکران و نخبگان دولتی به غرب و هرآنچه به تمدن غربی مربوط بود؛ از عقلانیت مدرن و مؤلفه دنیای جدید تا مفاهیمی مانند…

Read more

گزیری جز تجدد نیست / حمیدرضا امیدی سرور

در طول صد و پنجاه سال گذشته هیچ مقوله ای به اندازه فهم «تجدد» و چگونگی تعامل با آن برای جامعه ایرانی اهمیت نداشته است؛ چه در روزگار قاجار، زمانی که با درک انحطاط و عقب ماندگی ایران در قیاس با دیگر کشورها پاره ای روشنفکران و سیاست مردان ایرانی به فکر چاره افتادند و…

Read more

چرا نوسازی رضاخان در سطح سخت‌افزار متوقف ماند؟

ایده‌ی نوگرایی رضاخان محصول پیوند سه پدیده‌ی تجربه‌ی شخصی رضاخان در قزاقخانه با روس‌ها و انگلیسی‌ها به‌صورت مستقیم و با نیروهای آلمانی و هلندی به‌صورت غیرمستقیم، ارتباط با نیروهای سیاسی ترقی‌خواه پس از کودتا در مدت پنج سال و گفتمان مشروطه‌خواهی است.

Read more

امیرکبیر؛ خادم سنت یا پدر تجدد؟

میرزا تقی‌خان امیرکبیر که با نام‌های اتابک و امیرنظام نیز شناخته می‌شود، صدراعظم ناصرالدین شاه بود و در چهار سال اول سلطنت او به یکی از لایق‌ترین و شایسته‌ترین شخصیت‌های دوران قاجار بدل شد.

Read more

مروری بر زندگی و آثار میرزا مَلکُم خان / حجت الله اصیل

ملکم، برجسته ترین اندیشه ور عصر ناصری در حوزهٔ سیاست و اجتماع بود و آثار قلمی اش در آماده کردن ایرانیان برای گذار از عصر استیداد به دوره مشروطه مؤثر افتاد. وی در زمینه های گوناگون قلم زد در این نوشته مروری جامع بر زندگی و آثار او شده است که خواندنش خالی از لطف…

Read more

تقی‌زاده و مدرن‌سازی روح جامعه ایران

'مهرزاد بروجردی: تقی‌زاده به دنبال مدرن‌سازی روح جامعه ایران بود  دکتر مهرزاد بروجردی استاد ایرانی دانشگاه سیراکیوز آمریکا، نویسنده کتاب «روشنفکران ایرانی و غرب؛ سرنوشت نافرجام بومی‌گرایی» است. بروجردی در پاسخ به دو سوال زیر  نگاه سید حسن تقی‌زاده به غرب و تجددخواهی را واکاوی کرده است. ***   «ایرانی باید ظاهرا و باطنا و…

Read more

گفتگو با تورج اتابکی / تقی زاده و تجددآمرانه در ایران

سید حسن تقی‌زاده در سال‌های جوانی و میانسالی دو بار به استانبول سفر کرد. در خصوص تاثیر روشنفکران ترک بر اندیشه‌های تقی‌زاده و همچنین نگاه تقی‌زاده به تجددخواهی با دکتر تورج اتابکی، استاد مطالعات خاورمیانه و آسیای غربی دانشگاه لایدن هلند به گفت‌وگو نشستیم. اتابکی، تقی‌زاده را پیرو وفادار تجدد آمرانه می‌داند. به اعتقاد اتابکی…

Read more

فراز و فرود اندیشه میرزا فتحعلی آخوند زاده

در خیزابه­ های اصلاح ­طلبانه و ترقی خواهانه یک صد و پنجاه سال اخیر ایران، نام میرزا آخوندزاده (1295-1228 ه) پیوسته در صدر موج آفرینان اجتماعی و سیاسی قرار داشته است.گروهی او را اندیشمند و ادیبی دوراندیش می­دانند که سعادت ملل اسلام و کشورهای اسلامی را مد نظر داشته است و مظهر کامل کنشگر روشنفکر…

Read more

آخوندزاده در یک نگاه

'مروری بر زندگی میرزا فتحعلی آخوند زاده   در آذربایجان تولد یافت ، پدرش کدخدای قصبه خامنه بود. چون ازکار افتا به شکی بر تجارت رفت وازدواج کرد. در هفت سالگی فتحعلی، کودک همراه مادر خود آخوندعلی اصغرماندگار واین مرد قریه مشکین اردبیل رفت ودر خانه ای عموی مادر خود آخوندعلی ماندگار واین مرد عهده دار…

Read more

آخوند زاده پیشرو در چند عرصه ادبی، هنری و فرهنگی / پایه گذاران اندیشه های نو

بازخوانی اندیشه ی روشنفكران و روشنگران عهد مشروطه برای ما در دورانی كه زندگی می كنیم و با توجه به وضعیت اسفباری سیاسی و اجتماعی موجود از چند نظر حائز اهمیت است. ما هنوز پس از یك قرن و نیم درگیر توضیح و تفسیر و تلاش برای درك همان مفاهیم و خواسته ها هستیم كه…

Read more

پیشگامان تجدد در ایران نوشته ای از لطف الله آجودانی

در نقد و بررسی چگونگی مواضع و رویارویی های فکری پیشگامان روشنفکری و تجددطلبی در تاریخ معاصر ایران درباره غرب، به اعتبار میزان تاثیر گذاری روشنفکران بر مواضع فکری، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی فعالان سیاسی و تجددطلبان ایرانی عصر مشروطه و ادوار بعدی تاریخ معاصر ایران، میرزا فتحعلی آخوندزاده، میرزا ملکم خان ناظم الدوله…

Read more

نقدي بر روايت سيد جواد طباطبايي از تاريخ و تجدد در ايران / لطف الله آجودانی

در ميان آثار تاكنون منتشر شده درباره انقلاب مشروطيت ايران جداي از معدود آثار و نوشته‌هاي با ارزشي كه پاره‌اي از دستاوردها و سرمايه‌هاي علمي درخشاني را در راه بازخواني و بازشناسي انتقادي تاريخ تحولات و انديشه‌هاي سياسي در عصر مشروطيت ايران و فهم جديدي از چالش‌هاي سنت و تجدد در ايران، به دست داده‌اند،…

Read more

رویای بی تعبیر تجدد در ایران / به قلم آجودانی

اندیشه تجدد در تاریخ معاصر ایران، یکی از مهم‌ترین مفاهیم در حوزه اندیشه سیاسی واجتماعی است که هر چند ریشه‌های تاریخی آن را به طور محدود می‌توان در عصر صفویه جست‌و‌جو کرد اما عصر قاجاریه و مشروطیت را باید سرآغاز جدی تجددگرایی در ایران به‌شمار آورد. تکوین و شکل‌گیری اندیشه تجدد در ایران از پیوند…

Read more

نگاهی به اندیشه های میرزا ملکم خان / گفتگو با علی فردوسی به همراه یادداشتی از آنا ونزان (استاد ایتالیایی تاریخ)

ملکم‌خان یکی از نخستین اندیشمندان حوزهٔ سیاست است که ایده‌های ترقی‌خواهانه دربارهٔ زنان، جنسیت و مسائل دیگر را مطرح کرد. او تلاش داشت تا فلسفهٔ غربی را با فرهنگ ایرانی بیامیزد و نشان داد که می‌توان فرهنگ محلی (ایرانی، فارسی) نوینی را پدید آورد

Read more

ملکم و براون؛ نقش روزنامه قانون در بیداری ایرانیان / دکتر حسن جوادی

در سال‌هایی که ادوارد براون در کیمبریج تحصیل می‌کرد و بعد در بیمارستان سنت‏‌بارتلمی لندن کار گرفت، با عده‌ای از ایرانیان آشنا شد که بعضی از آنان افراد مهمی بودند و در دیدگاه او نسبت به ایران تأثیر داشتند. البته بعد از مسافرت یک ساله‌اش به ایران در ۱۸۸۷، که سفرنامه «یک سال در میان…

Read more

مدرنیزاسیون در عهد قاجار

بررسی سهل انگارانه تاریخ ایران در روزگار قدرتمداری قاجاریان ممکن است به سادگی کاوشگر تاریخ را دچار اشتباه فاحش کند و موجب شود که جوینده تاریخ چنین گمان دارد که جامعه ایران عهد قاجار جامعه ای بسته، ایستا و عقب مانده به شمار میآمد که از سیر قهقرایی رو به تزایدی نیز برخوردار بوده است.

Read more

چهل و پنج سال از مرگ تقی زاده گذشت/ مردی که سه چهره داشت!

وقتی سخن از تقی زاده به میان می آید اغلب به یاد جمله معروفی می افتند که او بر زبان راند ئرباره ضرورت غربی شدن از فرق سر تا نوک پا . اما تقی زاده همیشه اینطور نمی اندیشیدنوشته زیر مروری دارد به سه دوره مهم از حیات فکری این چهره تاثیر گذار تاریخ معاصر

Read more