رفتن به محتوا رفتن به نوار کناری رفتن به فوتر

برچسب: پرونده تجدد در ایران

«تسخیر تمدن فرنگی» سیدفخرالدین شادمان؛ کلاف سردرگم تجدد و مواجهه ما با غرب/ حمیدرضا یوسفی

با وقوع انقلاب مشروطه در سال ۱۲۸۵، درگیری منورالفکران با دنیای غرب و مفهوم «تجدد» بیش‌از‌پیش پررنگ شد. اگرچه پیش از انقلاب مشروطه نیز به‌ویژه پس از جنگ‌های ایران و روسیه، توجه منورالفکران و نخبگان دولتی به غرب و هرآنچه به تمدن غربی مربوط بود؛ از عقلانیت مدرن و مؤلفه دنیای جدید تا مفاهیمی مانند…

ادامه مطلب

گزیری جز تجدد نیست / حمیدرضا امیدی سرور

در طول صد و پنجاه سال گذشته هیچ مقوله ای به اندازه فهم «تجدد» و چگونگی تعامل با آن برای جامعه ایرانی اهمیت نداشته است؛ چه در روزگار قاجار، زمانی که با درک انحطاط و عقب ماندگی ایران در قیاس با دیگر کشورها پاره ای روشنفکران و سیاست مردان ایرانی به فکر چاره افتادند و…

ادامه مطلب

چرا نوسازی رضاخان در سطح سخت‌افزار متوقف ماند؟

ایده‌ی نوگرایی رضاخان محصول پیوند سه پدیده‌ی تجربه‌ی شخصی رضاخان در قزاقخانه با روس‌ها و انگلیسی‌ها به‌صورت مستقیم و با نیروهای آلمانی و هلندی به‌صورت غیرمستقیم، ارتباط با نیروهای سیاسی ترقی‌خواه پس از کودتا در مدت پنج سال و گفتمان مشروطه‌خواهی است.

ادامه مطلب

امیرکبیر؛ خادم سنت یا پدر تجدد؟

میرزا تقی‌خان امیرکبیر که با نام‌های اتابک و امیرنظام نیز شناخته می‌شود، صدراعظم ناصرالدین شاه بود و در چهار سال اول سلطنت او به یکی از لایق‌ترین و شایسته‌ترین شخصیت‌های دوران قاجار بدل شد.

ادامه مطلب

مروری بر زندگی و آثار میرزا مَلکُم خان / حجت الله اصیل

ملکم، برجسته ترین اندیشه ور عصر ناصری در حوزهٔ سیاست و اجتماع بود و آثار قلمی اش در آماده کردن ایرانیان برای گذار از عصر استیداد به دوره مشروطه مؤثر افتاد. وی در زمینه های گوناگون قلم زد در این نوشته مروری جامع بر زندگی و آثار او شده است که خواندنش خالی از لطف…

ادامه مطلب

تقی‌زاده و مدرن‌سازی روح جامعه ایران

'مهرزاد بروجردی: تقی‌زاده به دنبال مدرن‌سازی روح جامعه ایران بود  دکتر مهرزاد بروجردی استاد ایرانی دانشگاه سیراکیوز آمریکا، نویسنده کتاب «روشنفکران ایرانی و غرب؛ سرنوشت نافرجام بومی‌گرایی» است. بروجردی در پاسخ به دو سوال زیر  نگاه سید حسن تقی‌زاده به غرب و تجددخواهی را واکاوی کرده است. ***   «ایرانی باید ظاهرا و باطنا و…

ادامه مطلب

گفتگو با تورج اتابکی / تقی زاده و تجددآمرانه در ایران

سید حسن تقی‌زاده در سال‌های جوانی و میانسالی دو بار به استانبول سفر کرد. در خصوص تاثیر روشنفکران ترک بر اندیشه‌های تقی‌زاده و همچنین نگاه تقی‌زاده به تجددخواهی با دکتر تورج اتابکی، استاد مطالعات خاورمیانه و آسیای غربی دانشگاه لایدن هلند به گفت‌وگو نشستیم. اتابکی، تقی‌زاده را پیرو وفادار تجدد آمرانه می‌داند. به اعتقاد اتابکی…

ادامه مطلب

فراز و فرود اندیشه میرزا فتحعلی آخوند زاده

در خیزابه­ های اصلاح ­طلبانه و ترقی خواهانه یک صد و پنجاه سال اخیر ایران، نام میرزا آخوندزاده (۱۲۹۵-۱۲۲۸ ه) پیوسته در صدر موج آفرینان اجتماعی و سیاسی قرار داشته است.گروهی او را اندیشمند و ادیبی دوراندیش می­دانند که سعادت ملل اسلام و کشورهای اسلامی را مد نظر داشته است و مظهر کامل کنشگر روشنفکر…

ادامه مطلب

آخوندزاده در یک نگاه

'مروری بر زندگی میرزا فتحعلی آخوند زاده   در آذربایجان تولد یافت ، پدرش کدخدای قصبه خامنه بود. چون ازکار افتا به شکی بر تجارت رفت وازدواج کرد. در هفت سالگی فتحعلی، کودک همراه مادر خود آخوندعلی اصغرماندگار واین مرد قریه مشکین اردبیل رفت ودر خانه ای عموی مادر خود آخوندعلی ماندگار واین مرد عهده دار…

ادامه مطلب

آخوند زاده پیشرو در چند عرصه ادبی، هنری و فرهنگی / پایه گذاران اندیشه های نو

بازخوانی اندیشه ی روشنفکران و روشنگران عهد مشروطه برای ما در دورانی که زندگی می کنیم و با توجه به وضعیت اسفباری سیاسی و اجتماعی موجود از چند نظر حائز اهمیت است. ما هنوز پس از یک قرن و نیم درگیر توضیح و تفسیر و تلاش برای درک همان مفاهیم و خواسته ها هستیم که…

ادامه مطلب

پیشگامان تجدد در ایران نوشته ای از لطف الله آجودانی

در نقد و بررسی چگونگی مواضع و رویارویی های فکری پیشگامان روشنفکری و تجددطلبی در تاریخ معاصر ایران درباره غرب، به اعتبار میزان تاثیر گذاری روشنفکران بر مواضع فکری، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی فعالان سیاسی و تجددطلبان ایرانی عصر مشروطه و ادوار بعدی تاریخ معاصر ایران، میرزا فتحعلی آخوندزاده، میرزا ملکم خان ناظم الدوله…

ادامه مطلب

نقدی بر روایت سید جواد طباطبایی از تاریخ و تجدد در ایران / لطف الله آجودانی

در میان آثار تاکنون منتشر شده درباره انقلاب مشروطیت ایران جدای از معدود آثار و نوشته‌های با ارزشی که پاره‌ای از دستاوردها و سرمایه‌های علمی درخشانی را در راه بازخوانی و بازشناسی انتقادی تاریخ تحولات و اندیشه‌های سیاسی در عصر مشروطیت ایران و فهم جدیدی از چالش‌های سنت و تجدد در ایران، به دست داده‌اند،…

ادامه مطلب

رویای بی تعبیر تجدد در ایران / به قلم آجودانی

اندیشه تجدد در تاریخ معاصر ایران، یکی از مهم‌ترین مفاهیم در حوزه اندیشه سیاسی واجتماعی است که هر چند ریشه‌های تاریخی آن را به طور محدود می‌توان در عصر صفویه جست‌و‌جو کرد اما عصر قاجاریه و مشروطیت را باید سرآغاز جدی تجددگرایی در ایران به‌شمار آورد. تکوین و شکل‌گیری اندیشه تجدد در ایران از پیوند…

ادامه مطلب

نگاهی به اندیشه های میرزا ملکم خان / گفتگو با علی فردوسی به همراه یادداشتی از آنا ونزان (استاد ایتالیایی تاریخ)

ملکم‌خان یکی از نخستین اندیشمندان حوزهٔ سیاست است که ایده‌های ترقی‌خواهانه دربارهٔ زنان، جنسیت و مسائل دیگر را مطرح کرد. او تلاش داشت تا فلسفهٔ غربی را با فرهنگ ایرانی بیامیزد و نشان داد که می‌توان فرهنگ محلی (ایرانی، فارسی) نوینی را پدید آورد

ادامه مطلب

ملکم و براون؛ نقش روزنامه قانون در بیداری ایرانیان / دکتر حسن جوادی

در سال‌هایی که ادوارد براون در کیمبریج تحصیل می‌کرد و بعد در بیمارستان سنت‏‌بارتلمی لندن کار گرفت، با عده‌ای از ایرانیان آشنا شد که بعضی از آنان افراد مهمی بودند و در دیدگاه او نسبت به ایران تأثیر داشتند. البته بعد از مسافرت یک ساله‌اش به ایران در ۱۸۸۷، که سفرنامه «یک سال در میان…

ادامه مطلب

مدرنیزاسیون در عهد قاجار

بررسی سهل انگارانه تاریخ ایران در روزگار قدرتمداری قاجاریان ممکن است به سادگی کاوشگر تاریخ را دچار اشتباه فاحش کند و موجب شود که جوینده تاریخ چنین گمان دارد که جامعه ایران عهد قاجار جامعه ای بسته، ایستا و عقب مانده به شمار میآمد که از سیر قهقرایی رو به تزایدی نیز برخوردار بوده است.

ادامه مطلب

چهل و پنج سال از مرگ تقی زاده گذشت/ مردی که سه چهره داشت!

وقتی سخن از تقی زاده به میان می آید اغلب به یاد جمله معروفی می افتند که او بر زبان راند ئرباره ضرورت غربی شدن از فرق سر تا نوک پا . اما تقی زاده همیشه اینطور نمی اندیشیدنوشته زیر مروری دارد به سه دوره مهم از حیات فکری این چهره تاثیر گذار تاریخ معاصر

ادامه مطلب