روایت تاریخی دارای “ایهام و ابهام” را نشاید نوشتن و خواندن؛ این نوع تاریخ “موازی” و معطوف به یک گرایش سیاسی و یا یک فرقه تنظیم می شود که میانه ای با “تحلیل” یک رخداد در گذشته ندارد. روای در حافظه تاریخی آزاد است غلظت تراژیک یا حماسی یک “واقعه” را چنان تنظیم کند تا…

هر نویسنده نه تنها نسبت به آنچه می نویسد تعهد دارد بلکه نسبت به آنچه هم نمی نویسد نیز متعهد است و باید پاسخگو باشد که چرا نمی نویسد آنچه باید نوشتن را. در ضمن این یادداشت بلند برای نگارنده فرصت گرانی­ست تا به بهانه نخست وزیر خاموش ایران نکاتی را یادآور کسانی شود که…

یرواند آبراهامیان از مورخان شناخته‌شده و نویسنده کتاب مورد توجه «ایران بین دو انقلاب» در مقوله «تاریخ ایران معاصر»، از برجسته‌ترین تاریخ‌نگاران محسوب می‌شود. چندی قبل، گفت‌وگویی با روزنامه اینترنتی بین‌المللی «ایران‌وایر» داشت که در آن به بررسی ماجرای کودتای ٢٨ مرداد و اسناد جدید منتشرشده درباره آن پرداخته است که در ادامه می‌آید

با‌ گذشت نزدیک به ۶۰ سال از وقایع ۲۸ مرداد، هنوز تأثیر عمیق آن بر تفکرات سیاسی مردم ایران محسوس است. تحولی که مسیر سیاسی ایران را در روز ۲۸ مرداد تغییر داد و زخم هایی که بر جای گذاشت مشابه ضربه‌هایی است که از یک جنگ داخلی بر جای می ماند.

«ضیاء اشرف»، دختر ارشد دکتر «محمد مصدق»، کسی که به روایت برخی اسناد تاریخی همدم پدر در سال های سخت تبعید در احمدآباد بود؛ اما از او هم مانند خواهر کوچک ترش منصوره، ردی در تاریخ یافت نمی شود، جز در مواردی اندک در چند کتاب محدود.

آن سه مرد با لباس‌های نازک ویژه مناطق حاره بر روی صندلی‌های سفید در پارک اقامتگاه تابستانی واقع در شمیران در نزدیکی تهران لم داده بودند. سروصدای فنجان‌های گران‌قیمت چای شنیده می‌شد و لبخند آن سه مرد در پشت آن عینک‌های آفتابی کمی اسرارآمیز اما دوستانه به نظر می‌رسید.

«به نام سعادت ملت ایران و به منظور کمک به تأمین صلح جهانی، امضا‌کنندگان زیر پیشنهاد می کنیم که صنعت نفت درمناطق کشور بدون استثنا ملی اعلام شود، یعنی عملیات اکتشافی، استخراج و بهره‌برداری در دست ملت ایران قرار گیرد.» این پیشنهادی بود که فراکسیون اقلیت مجلس به رهبری دکتر محمد مصدق به کمیسیون نفت داد…

شاید بتوان نیمه اول دهه ۳۰ را اوج آزادی و بهار مطبوعات و دوران بی‌سابقه درگیرى‌هاى مطبوعاتى ایران خواند. فضایی که با وقوع قیام سی تیر ۱۳۳۱ ه.ش به وجود آمد، در دوران نخست‌وزیری دکتر محمد مصدق شدت گرفت و فضای مطبوعاتی کشور به مرحله‌ای از بحران قلمی رسید که در مطبوعات آن زمان را…

همواره از به کار برد‌ن لفظ کود‌تا برای آنچه د‌ر ٢٨ مرد‌اد‌ ٣٢ د‌ر ایران رخ د‌اد‌ه اجتناب می‌کند‌ و د‌ر مقابل، کود‌تای اخیر ترکیه را به معنای واقعی یک کود‌تا می‌د‌اند‌. او معتقد‌ است مصد‌ق با سرکشی‌های خود‌ از یک شاه لیبرال یک پاد‌شاه مستبد‌ ساخت. احمد‌ نقیب زاد‌ه، استاد‌ علوم سیاسی د‌انشگاه تهران…

چرا کود‌تای ١۵ جولای ٢٠١۶ نتوانست به سقوط د‌ولت رجب طیب ارد‌وغان بینجامد‌ اما کود‌تای ٢٨ مرد‌اد‌ ١٣٣٢ توانست د‌ولت محمد‌ مصد‌ق را ساقط کند‌؟ این سوالی است که سعی کرد‌ه‌ایم به مناسبت سالروز کود‌تای ٢٨ مرد‌اد‌ به آن بپرد‌ازیم و د‌ر حد‌ بضاعت مان پاسخی برای آن بیابیم.

«مسلمان‌ها بنشینند تماشا کنند که یک گروهی که از اولش باطل بودند [هر کاری می‌خواهند بکنند]. من از آن ریشه‌هایش می‏دانم – یک گروهی که با اسلام و روحانیت اسلام سرسخت مخالف بودند. از اولش هم مخالف بودند. اولش هم وقتی که مرحوم آیت‏الله‏ کاشانی دید که اینها خلاف دارند می‌کنند و صحبت کرد، اینها…

زمانی که صحبت از روابط بین‌المللی به میان می‌آید، سیاستمداران غربی از علاقه‌شان به توسعه سخن می‌گویند. هیلاری کلینتون طی دوران وزارت امور خارجه در سخنرانی‌هایش از کمک‌های ایالات متحده برای ایجاد تغییر در زندگی افراد تهیدست ساکن کشورهای اندونزی، نیکاراگوئه و آفریقای جنوبی سخن می‌گفت.

مصدق در ۸۴ سالگی درگذشت و اگرچه برای خانواده و دیگر اعضای جنبش ملی‌گرای ایران جسما زنده بود، اما یازده سال آخر زندگی او برای عموم مردم آغاز شکل‌گیری جایگاه اسطوره‌وار پس از مرگش بود: بنای پیکره‌اش در قلب مردمان.

آبراهامیان چند کتاب مهم نوشته است که از آن جمله می‌توان به «ایران بین دو انقلاب»، و «اعترافات شکنجه‌شدگان» اشاره کرد. او در حال حاضر استاد برجسته تاریخ ایران و خاورمیانه در کالج باروخ دانشگاه نیویورک است. آخرین کتاب او «کودتای ۱۹۵۳، سیا، و ریشه‌های روابط معاصر ایران و آمریکا» نام دارد.

محمد قائد، نویسنده و روزنامه‌نگار، سال گذشته و در آستانه سالگرد ۲۸ مرداد در مطلبی با نام «شش دهه پس از شالاپّ بزرگ» به نقد برخی پندارهای رایج در مورد ملی شدن صنعت نفت و محمد مصدق پرداخته بود. یک سال بعد وی به بهانه برخی نقدها به مطلب سال گذشته‌اش متن جدیدی را منتشر…

وقتی سخن از مصدق به میان می‌آید همه یاد نهضت ملی‌کردن نفت و اقتصاد ملی بدون تکیه به درآمد نفت و اصلاحات اجتماعی و سیاسی دوران حکومت او می‌افتند و نهایتا نقش او در تاریخ ایران را با کودتای ۲۸مرداد ۱۳۳۲ پایان‌یافته می‌بینند. کمتر از نقش او پس از سقوط سخن رفته است.