روز شمار کودتا / پس از قیام ملی ۳۰ تیر امریکا و انگلیس برای سرنگونی دولت مصدق به توافق رسیدند: روی کار امدن دولت ایدن به جای دولت حزب کارگر، کلمنت اتلی
ساعت نه و نیم صبح روز دوشنبه بود که من با دو تن از ایرانیان مقیم سوئیس بر روی صندلی‌های راحتی کنار دریاچه (ژنو) لمیده و امواج نیلگون دریاچه را با قایق‌های زیبایی که در روی آن شناور بود تماشا می‌کردم. در این موقع ناگهان یکی از رفقای من با اتومبیل دودی رنگی که در…
یرواند آبراهامیان از مورخان شناخته‌شده و نویسنده کتاب مورد توجه «ایران بین دو انقلاب» در مقوله «تاریخ ایران معاصر»، از برجسته‌ترین تاریخ‌نگاران محسوب می‌شود. چندی قبل، گفت‌وگویی با روزنامه اینترنتی بین‌المللی «ایران‌وایر» داشت که در آن به بررسی ماجرای کودتای ٢٨ مرداد و اسناد جدید منتشرشده درباره آن پرداخته است که در ادامه می‌آید
کودتای ۲۸ مرداد در کتاب‌های بسیاری ثبت شده و محققان بسیاری به آن پرداختند. از این رو به مناسبت سالگرد آن بر اساس اطلاعات سایت کتابخانه ملی به انعکاس آثار آن با دو کلیدواژه «کودتا» و «مصدق» پرداختیم. پس از ۶۰ و اندی سال که از کودتای ۲۸ مرداد می‌گذرد، هنوز برخی زوایای آن روشن…
ده سال پیش در روز ۲۸ مرداد ۸۵ شعبان جعفری یکی از بازیگران کودتای ۲۸ مرداد در آمریکا درگذشت.شعبان جعفری که به القابی چون شعبان بی‌مخ و شعبان تاجبخش ملقب شده بود، از جمله افرادی است که در تاریخ سیاسی معاصر بارها نامش برده شده است
آن صبح آخر مرداد، ساعت از ۱۰گذشته بود که من از مغازه عکاسی واهان در اول خیابان نادری می‌آمدم بیرون. پیشتر از آن، در ابتدای وقت اداری، آیین تصفیه کار شرکت شیلات انجام می‌گرفت و من برای عکس و فیلمبرداری از امضای سندهای این قرار رفته بودم به دفتر بازرگانی شوروی در پامنار. شیلات در…
تاریخ بازی های جذاب کم ندارد، محمد رضا پهلوی دو بار جان مردی را نجات داد که از او بی اندازه نفرت داشت. هرگاه که می خواست با کنایه اشاره‌ای به ضعف و ناتوانی در سیاست کند؛ می گفت: مگر من هم مصدقم که از زیر لحاف کشور را اداره کنم!
زمانی که صحبت از روابط بین‌المللی به میان می‌آید، سیاستمداران غربی از علاقه‌شان به توسعه سخن می‌گویند. هیلاری کلینتون طی دوران وزارت امور خارجه در سخنرانی‌هایش از کمک‌های ایالات متحده برای ایجاد تغییر در زندگی افراد تهیدست ساکن کشورهای اندونزی، نیکاراگوئه و آفریقای جنوبی سخن می‌گفت.
آبراهامیان چند کتاب مهم نوشته است که از آن جمله می‌توان به «ایران بین دو انقلاب»، و «اعترافات شکنجه‌شدگان» اشاره کرد. او در حال حاضر استاد برجسته تاریخ ایران و خاورمیانه در کالج باروخ دانشگاه نیویورک است. آخرین کتاب او «کودتای ۱۹۵۳، سیا، و ریشه‌های روابط معاصر ایران و آمریکا» نام دارد.
دکتر حسین فاطمی، وزیر امور خارجه دولت مصدق در فاصله بین دو کودتای ۲۵ تا ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، در روزنامه باختر امروز که مدیریتش را برعهده داشت، سه سرمقاله آتشین نوشت؛ همان شد که روز ۲۸ مرداد دفتر روزنامه باختر امروز که از سال ۱۳۲۸ منتشر می‌شد، توسط عوامل کودتا غارت شد و آن لحن…
کودتای ۲۸ مرداد یکی از حوادث سرنوشت‌ساز در تاریخ معاصر ایران بود که در دوازدهمین سال حکومت پهلوی دوم به وقوع پیوست و سبب تثبیت حاکمیت او تا ربع قرن دیگر شد. در روز ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ در پی موفقیت کودتا و سقوط کابینه دوم دولت ملی دکتر مصدق، سرلشکر فضل‌الله زاهدی عهده‌دار تشکیل…
تاریخ شفاهی البته اختراع ما نیست. تازگی هم ندارد. و آرشیو خاطرات متفرقه چیز بدی نیست. آدمهایی ممکن است بخشی از حرفشان شنیدنی باشد و قادر به نوشتن نباشند. اما توسل تاریخدان و اقتصاددان و نظریه‌پرداز و پرُفسور به رجزخوانی و وعظ و خطابه و مصاحبهٔ تند و تیز از نوع به‌اصطلاح بت‌شکنانه، آن هم…
محمد قائد، نویسنده و روزنامه‌نگار، سال گذشته و در آستانه سالگرد ۲۸ مرداد در مطلبی با نام «شش دهه پس از شالاپّ بزرگ» به نقد برخی پندارهای رایج در مورد ملی شدن صنعت نفت و محمد مصدق پرداخته بود. یک سال بعد وی به بهانه برخی نقدها به مطلب سال گذشته‌اش متن جدیدی را منتشر…
وقتی سخن از مصدق به میان می‌آید همه یاد نهضت ملی‌کردن نفت و اقتصاد ملی بدون تکیه به درآمد نفت و اصلاحات اجتماعی و سیاسی دوران حکومت او می‌افتند و نهایتا نقش او در تاریخ ایران را با کودتای ۲۸مرداد ۱۳۳۲ پایان‌یافته می‌بینند. کمتر از نقش او پس از سقوط سخن رفته است.
این گفتگو در سال ۱۳۵۹ همزمان با هجمه ای که در فضای آن روزگار نسبت به دکتر مصدق آغاز شده بود انجام شده است و دکتر بازرگان از دکتر مصدق و ملی شدن صنعت نفت گفته است.
داستان آرش کمانگیر را حتماً خوانده‌اید. گاه اتفاق می‌افتد که تمام موجودیت یک کشور به این منوط می‌شود که تمام جانت را در بازو بیاوری و از بازو در کمان و تیری پرتاب کنی به وسعت تمامی یک سرزمین تا مرز ایران حفظ شود. تمام ملت در کنار دولت ملی جمع می‌شود و می‌ایستد.
تا به امروز مصدق چهره‌ای اسطوره‌ای و الهام‌بخش از خود به یادگار گذاشته است، تصویری که در سیاست مدرن ایران از نظر صداقت و اعتقاد به قانون اساسی بی‌همتا است؛ به قول یرواند آبراهامیان «مصدق فرزند عصر روشنگری است.»
نوشتن درباره استاد محمدعلی موحد کار دشواری است؛ کسی که دانش‌آموخته حقوق است و دل در گرو عرفان دارد و تاریخ معاصر. او همواره مشغول تحقیق، تألیف و ترجمه بوده و آثار بزرگی از خود به یادگار گذاشته است. درکتاب سه جلدی «خواب آشفته نفت» به تحلیل تاریخی و حقوقی ملی شدن صنعت نفت و…
هستند کسانی که معتقدند نسبت به اهمیت این چهره سیاسی تاریخ معاصر ایران مبالغه و بزرگ‌نمایی‌هایی صورت گرفته است در گفت‌وگویی که با محمد صنعتی داشتیم علل و عوامل روانی محبوبیت دکتر مصدق را به بحث گذاشتیم و از او پرسیدیم که چقدر از محبوبیت مصدق، مرهون وجدان ناراحت آنهایی است که به وی خیانت…
۲۹ اسفند نزدیک است روزی مبارک در تاریخ معاصر که گره خورده با نام مردی بزرگ به همین مناسبت مجموعه مطالبی گرد آوردیم که یاد آور مردی باشد که امروز بیش از هر زمانی جای منش و روش اخلاقی و سیاسی اش در این دیار خالی ست