گشت و گذاری در وبسایت های ادبی(۳): آدم و حوا

مدخل:

خوشبختانه از دو قسمت قبل این پاورقی با استقبال بسیار خوبی همراه شد، استقبالی که البته بیش از هرچیز به دلیل کمک دوستانی بود که با این حرکت همراهی کرده و آن را لینک دادند.  درواقع  این کاری که برای ایجاد یک همدلی و دوستی مشترک میان ساکنان این دهکده‎ی مجازی‎ست تا اندازه‎ای به هدف خود نزدیک شده است و می‎توان به آینده‎ی آن بیشتر امیدوار شد که در ادامه نیز با همراهی بیشتری دیده شود. چراکه در آینده‎ای نه چندان دور این میهمانی دوستانه در وبسایت آنها نیز تشکیل خواهد شد.

خلاصه‎ی از قسمت‎های‎ قبل!

قصه‎ای را آغاز کردیم به سبک پاورقی‎های قدیمی که دنباله دار است، اما نه شاید عامه‎پسند. قصه‎ی ما در هیچ یک از گونه‎های رایج داستان‎نویسی جای نمی‎گنجد، هرچند که شاید آن را بتوان داستانی عاشقانه خواند، البته نه از عشق‎های زمینی یا زیر زمینی! که از نوع عشق به ادبیات، داستانی با شخصیت‎هایی متعدد و واقعی، اما در دنیای مجازی! شاید شما هم یکی از شخصیت‎های این داستان دنباله‎دار باشید، اگر می‎خواهید ببینید چگونه، این پاورقی را دنبال کنید تا نوبت شما هم برسد…

حتما شما هم شنیده‎اید که دنیا روز به روز در حال کوچک شدن است، این واقعیتی‎ست که نمود آن را در حوزه های مختلف می‎توان دید و دنیای مجازی یکی از بهترین مصادیق این کوچک شدن است. دنیایی که آدمهایی را از گوشه کنار کشورمان و حتی آن سوی مرزهای ایران، دور هم جمع می‎شوند تا شهرها و دهکده‎هایی مجازی را بسازند که اگرچه جمعیتی بسیار دارند، اما به ظاهر آنقدر کوچک هستند که ساکنان آن به راحتی می‌توانند از گوشه‎ای به گوشه‎ی دیگر رفته و سری به خانه‎ی همسایگان خود بزنند و احوال یکدیگر را بپرسند.

داستان ما در دهکده‎ی ادبیات می‎گذرد، دهکده‎ای که خانه‎هایش همان سایت‎ها و وبلاگ‎های ادبی‎اند. صاحبخانه‎های این دهکده هم در گوشه و کنار این کره‎ی خاکی پراکنده‎اند. ساکنان دهکده‎ی ادبی ما هم در هرجای دنیا باشند، اغلب در طول روز یکبار هم که شده قدم به این دهکده ی مجازی گذاشته، سری به خانه‎ی خود می‎زنند و البته زمانی را هم به احوال‎پرسی از دوستان و آن همسایه‎هایی که می‎شناسند اختصاص داده و سری به خانه‎ی آنها می‎زنند و پای حرف و نقل آنها می‎نشینند.

اما این دهکده ساکنانی بسیار دارد که هریک از ما امکان دارد تعدادی از آنها را بشناسیم و تعدای را هم نه. اما در این پاورقی می‎توانید به تدریج با همه‌ی آنها آشنا بشوید، نام آنها را که شنیده‎اید بهتر و بیشتر بشناسد و با ناآشناها دوستی برقرار کنید و شاید با این دوستان تازه یاب حرفهای گفتنی و در واقع خواندنی  بسیاری هم داشته باشید و حال که آدرس خانه‎ی آنها را پیدا می‎کنید، از این پس میتوانید خودتان سری به آنها بزنید.

اما اگر شما هم از ساکنان این دهکده هستید و از آن همسایه‎‎های میهمان نوازی هستید که دوست دارید یک‎وقت شما را از قلم نیندازیم و زودتر دست میهمانان را گرفته به خانه‎ی شما سری بزنیم. آدرس خانه‎تان (سایت یا وبلاگتان) و همچنین اطلاعاتی درباره‎ی آن را برای ما ایمیل کنید (madomeh@yahoo.com) تا هرچه زودتر به سراغ شما هم بیاییم.

درقسمت‎های قبل با هم سری به «دوشنبه» و «جامعه کهنه» زدیم و حالا آماده باشید که می‎خواهیم دسته جمعی میهمان یکی دیگر از این خانه‎ها شویم. آماده‎اید؟! ما که راه افتادیم…

آشنایی با صاحب‎خانه

حسن محمودی اهل نجف آباد است، همشهری بهرام صادقی، اولین بار هم  به‎واسطه‎ی کتابی در مورد بهرام صادقی، برای برخی از علاقمندان ادبیات به نامی آشنا بدل شد. شناختنامه‎ای در باره‎ی این نویسنده‎ی بزرگ ایرانی که متاسفانه آن زمان مهجور مانده بود و جز اندکی از مخاطبان بسیار جدی و پیگیر ادبیات و یا داستان‎نویسان، کمتر کسی با نام و آثار بهرام صادقی آشنا بود. در اوضاع و احوالی این چنین که خلائی جدی در زمینه‎ی منابعی برای آشنایی با بهرام صادقی احساس می‎شد، کتاب «خون آبی بر زمین نمناک» (انتشارات آسا) حرکتی بسیار ارزنده ودر خوراعتنا بود. حال آن را به دلیل علاقه‎ی محمودی به بهرام صادقی،  فرض کنیم یا گرایشی به دلیل همشهری بودن، هر چه بود محمودی با «خون آبی بر زمین نمناک» نخستین قدم را برداشت و راه را برای دیگرانی که پس از او در این زمینه آثاری منتشر کردند، هموار ساخت. نخستین مجموعه داستان محمودی نیز  با نام «وقتی آهسته حرف می زنیم المیرا خواب است»–توسط همین ناشر (نشرآسا) به بازار آمد. او همچنین مجموعه داستان دیگری با نام «یکی از زنها دارد می‎میرد دارد» کهبه نشر نگاه سپرده است.

در زمینه نقد و بررسی نویسندگان معاصر ایرانی کتاب دیگری دارد در مورد صادق چوبک برای نشر روزگار گردآوری و تالیف کرده است. محمودی در کسوت داستاننویس بیشترین موفقیت خود را مدیون «از چهارده‎ سالگی می‎ترسم» است، که توسط نشر چشمه به بازار آمد و توجه زیادی را هم جلب کرد. کتابی که برای انتشار آن ماجراهای بیشتر تلخ و کمتر شیرینی را پشت سر گذاشت، تلخ برای آنکه طبق نوشته‎ی محمودی در یکی از اولین پست‎های دوره‎ی دوم آدم و حوا، این مجموعه داستان قریب به دوسالی را در انتظار چاپ بوده، ممیزی آن درحدود یک سال و نیم طول کشیده و سر انجام هم پس از جرح و تعدیل‎های بسیار و تلخ‎تر از همه حذف دوتا از بلندترین داستانهای آن، اجازه‎ی نشر پیدا کرده است و احتمالا  تنها بخش شیرین ماجرا، انتشار کتاب بعد از مدت طولانی‎ست، حتی اگر بدن مجروحش دل نویسنده را به درد آورده باشد. سرانجام اینکه محمودی کتاب‎های آماده‎ی چاپی به نامهای: «صبر ایوب» و قصه‎های آبی( رویکرد قصه های ایرانی معاصر به قصه های قرآنی) دارد و مشغول نوشتن رمان یه نام «تاری خانه نیز هست» و در طول راه رسیدن به خانه‎‎ی میزبان، همه‎ی این توضیحات داده شد تا بدانید به خانه‎ی چه کسی داریم می‎رویم.

ورود به خانه ی پرندگان

«آدم و حوا» در شکل فعلی  شاید یکی ازخانه‎های تازه‎ساز باشد، اما در عین حال قدیمی‎ترین نام‎های این دهکده‎ی مجازی‎ست، مثل آن خانه‎ها که صاحبانشان یکی دوباری اسباب‎کشی کرده‎اند، اما همچنان در همین محله و دهکده سکونت دارند و خانه‎شان نیز به همان نام شناخته می‎شود!  آدم و حوا یکی دوباری با تغییر و تحول اساسی روبرو شده است و مشخصا سه دوره را پشت‎سر گذاشته است، اول دوره‎ای که با همین نام و به عنوان یک وبلاگ با آدرس : adamoohava.persianblog.ir

در پرشین بلاگ راه اندازی شد. این ماجرا به ابتدای دهه‎ی هشتاد باز می‎گردد، ایامی که تعدادی از نویسندگان و روزنامه‎نگاران، پس از رونق گرفتن اینترنت و پیدا شدن سروکله وب‎نویسی، برای اینکه از ظرفیت‎های ابزار زمانه بهره‎برداری کنند، به وب‎نویسی و فعالیت در فضای مجازی رو می‎کنند. محمودی بعدها در در ابتدای دومین دوره‎ی «آدم و حوا» نوشت: «سالش را نمی‎دانم که کی وبلاگ «آدم و حوا» رو در پرشین بلاگ شروع کردم. فقط همین را می دانم که بی وبلاگ اصلا نمی‎شود، بود.»

به هرحال در چنین فضایی حسن محمودی به تدریج «آدم و حوا» را به یکی از وبلاگ‎های مهم و تاثیر گذار بدل می‎کند، ویژگی‎های او به عنوان یک روزنامه‎نگار، نویسنده و البته وب‎نویسی که از جمله‎ی پیشگامان این کار در فضای مجازی ادبی به حساب می‎آید و تداوم کارش در وب نویسی،  در این زمینه بی تاثیر نبودند. ظاهرا پس از نزدیک به شش یا هفت سال محمودی تصمیم گرفت، ارتقایی در «آدم و حوا» بوجود آورد و به جای وبلاگ از آن پس از امکانات سایت استفاده کند. به نظر در اواسط سال گذشته محمودی وبلاگ اولیه خود را از مجازی حذف کرده و آماده ادامه‎ی فعالیت «آدم و حوا» در قد و قامت یک سایت می‎شود. اما آنگونه که پیداست مشکلاتی  پیش آمده و او مجددا مجبور به بازگشت به پرشین بلاگ شده، وبلاگی را با آدرس و نام «آدم و حوا» را اندازی کند؛ او در زیر لگوی این وبلاگ نوشته بود : «اسکان موقتی برای آدم و حوا تانمی دانم کی ». این ماجرا مصادف است با اواخر تابستان ۱۳۸۸ و او در یکی از اولین پست های این وبلاگ که حضوری کوتاه و موقتی دارد، می‎نویسد که آدم و حوا دوباره به پرشین بلاگ پرتاب شد!

دومین دوره آدم حوا اما کمتر از دوماه به طول می انجامد و با آماده شدن سایتی به همین نام، حسن محمودی به خانه‎ی تازه کوچ کرده و سومین دوه‎ی فعالیت «آدم و حوا» از اواخر مهر ماه ۱۳۸۸ آغاز می‎شود که تا کنون نیز به طول انجامیده است، درواقع محمودی از این پس کوشید با استفاده از قدمت و اعتبار نام «آدم و حوا» – به واسطه‎ی سالهای حضور جدی و متداوم در فضای مجازی – و همچنین با اتکا به  تجربیات بدست آمده  از وبلاگ‎نویسی، دور تازه و موفقی از آدم و حوا را به عنوان یک سایت رقم بزند.

او در این زمان به عنوان داستان نویس و منتقد و روزنامه‎نگار نیز فعالیت پررنگی دارد، مسئولیت صفحه‎ی ادبی روزنامه‎ی «فرهیختگان» را برعهده دارد، که اگر چه خود فرهیختگان از جمله روزنامه‎های درجه یک و پر مخاطب به حساب نمی‎آید، اما در غیاب مجلات تحصصی ادبی مثل آدینه و دنیای سخن و یا حتی کارنامه، ژورنالیسم ادبیات داستانی ایران را اغب همین صفحات ادبی روزنامه‎ها نمایندگی می‎کنند که صفحه‎ی ادبی فرهیختگان از جمله‎ی معتبرین آنها به حساب می آید که لااقل از این لحاظ در میان اهل ادبیات انعکاس بسیاری دارد، به خصوص اینکه محمودی برای این منظور از ظرفیت‎های سایت (  در گذشته وبلاگش) نیز استفاده کرد.

محمودی در سایت آدم و حوا کم و بیش به همان سبک و سیاقی عمل می‎کند که روزگاری در در وبلاگ آدم و حوا به ادبیات ‎می‎پرداخت، البته در قالبی شکیل‎تر و همچنین پرداختی حرفه‎ای‎تر از گذشته که خاص استفاده از تکنولوژی سایت در قیاس با وبلاگ است. در واقع اگر چه امکاناتی که یک وبلاگ به نویسنده می دهد تا اندازه زیادی شبیه به آن چیزی‎ست که در کار کردن با سایت در اختبار دارد، اما علاوه‎بر اینکه برخورداری از آدرس سایت رسمیت بیشتری به کار می‎دهد، یک‎سری امکانات تازه نیزبرخوردار است که دست تویسنده را تا اندازه‎ی زیادی بازتر می‎گذارد.

به هرحال جنس مطالبی که درابن سایت شاهد هستیم نشان از رویکرد و سلیقه‎ای در کار دارد که از سالهای گذشته تا کنون ادامه داشته است. آدم و حوا اگر چه سایتی شخصی‎ست(به طور عمده به نوشته‎های خود محمودی اختصاص دارد و پرونده‎ی کاری او را نیز معرفی و منعکس می‎کند) اما گاه نمونه‎هایی از مطالب دیگران را نیز می‎توان در آن سراغ گرفت و در کنار آن نیز سعی دارد که مهمترین اخبار و گزارش‎های حوزه‎ی ادبیات را هم منعکس کند. محمودی برای این کار اما از شیوه‎ی خاص خود استفاده می‎کند. سایت او شکل دفتر یادداشت‎های روزانه را دارد، هر پست با تاریخی آغازمی‎شود و نویسنده در آن به مسائل و نکات مختلف اشاره می‎کند، او علاوه بر ادبیات به سینما نیز علاقه نشان داده و در حوزه‎ی سینما نیز مطالب قابل توجهی نیز در این رابطه می‎توان مشاهده کرد. نوشته‎های محمودی در روزنامه‎ی فرهیختگان نیز در این سایت به علاقمندان ارائه می‎شود. اما در مورد اخبار و برخی گزارش ها شکل کار اغلب  به این گونه است  که محمودی توضیح و اشاره‎ای هم به آن افزوده و سپس خواننده را به اصل خبر از طریق لینک ارجاع می‎دهد، بنابراین در مجموع می‎توان علاوه بر یادداشت های ادبی و هنری، این سایت را دارای محتوایی گزارشی و خبری، البته با رویکردی تحلیلی هم دانست. در بخش لینکدونی سایت هم اخبار دیگر همسایه ها لینک داده شده و هر روز، به روز می‎شوند.

در میان پست‎های این سایت می‎توان به نوشته هایی با حال و هوای شخصی ‎نیز برخورد، نوشته‎هایی که به عنوان واسطه‎ای برای ایجاد صمیمیت و رابطه‎ای نزدیک میان مخاطب با گرداننده سایت، دارای کارکردی ویژه هستند. در این یادداشت های شخصی محمودی گاه از خاطرات و تجربه‎های ادبی حود صحبت می‎کند و سپس آنها را با موضوعات ادبی و هنری پیوند می‎زند، همچنین در لابلای این دست مطالب می‎توان دریافت که صاحب‎خانه‎ی آدم و حوا در آن زمان خاص چه اوضاع و احوالی دارد و مشغول چه فعالیت‎هایی‎ست.

اما صرف نظر از ویژگی‎های مضمونی، شکل کار محمودی به ویژه از زمانی که به سایت آدم و حوا کوچیده، یادآور مجله‎ی «لوموند» است، مجله‎ای سیاه و سفید که در میان مطالب خود هیچگاه از عکس برای تزئین استفاده نمی‎کند، محمودی نیز از گذشته تا کنون همین شیوه را رعایت کرده است و مخاطب آدم و حوا تنها با مطالبی در پی هم بدون استفاده از عکس روبرو می‎شود. این خانه طراحی ساده و زیبایی دارد،  سایت آدم و حوا سیاه و سفید است  و در بالای صفحه‎ی آن  لگوی ساده‎اش را با این عنوان: آدم و حوا (وب نوشت‎های حسن محمودی) می‎بینیم. همچنین در سایت  طرحی زیبا که یادآور فیلم «پرندگان» آلفرد هیچکاک است، می‎بینیم. سایه‎ی پرندگانی که روی یک سیم (خط) صاف نشسته‎اند، تمهیدی که بر غنای این طراحی ساده و زیبا افزوده است.

سایت سه ستونی‎ست، سمت راست ستون پهن مطالب اصلی، با نام و نشان همسایه‎ها روبرو هستیم، که به سه بخش تقسیم شده‎اند، وبلاگها، سایت‎ها و روزنامه‎ها، پایین ستون هم عنوان آخرین دیدگاه‎های رسیده به سایت قرار گرفته و امکان دسترسی به آنها میسر است. ستون سمت چپ نیز با لینکدونی آغاز شده، و به دو بخش برگه ها و اطلاعات ختم می‎شود. بخش برگه ها سه صفحه در اختیار مخاطب قرار می‎دهند که بیشتر کیفیت معرفی کننده گرداننده سایت را دارند، آثار، از چهارده‎سالگی می‎ترسم و این روزها عنوان این برگه‎هاست که در اولی مخاطب به اطلاعاتی درباره کارنامه محمودی دسترسی داشته و در دومی هم مطالب مربوط به مجموعه داستان از چهارده سالگی می‎ترسم ارائه شده است. در برگه‎ی این روزها نیز می توان فهمید، گرداننده سایت این روزها مشغول انجام چه کاری‎ست! در بخش اطلاعات هم علاوه بر پیگیری مطالب و دید گاه ها به شیوه‎ی RSS امکان ورود به برنامه ورد پرس تعبیه شده، برنامه‎ای که خود سایت را هم پشتیبانی می‎کند.

خانه‎ی حسن محمودی یکی از پر رفت و آمد‎ترین خانه‎های این دهکده‎ی مجازی‎ست و درست است که  یکی دوبار تغییراتی در این خانه به‎وجود آورده اما به دلیل شکل حرفه‎ای کار او و البته قدمت آن به عنوان یکی از وبلاگ‎نویسان حرفه‎ای متعلق به نسل اول، تعداد زیادی هر روز به این خانه سر می‎زنند. به نظرتنها مشکل عمده‎ی این سایت دشواری دسترسی به بایگانی آن است، چرا که اگرچه سیستم جستجویی برای سایت در نظر گرفته شده، اما بخش مستقلی برای آرشیو و بایگانی این سایت در صفحه‎ی اصلی سایت دیده نمی‎شود. فعالیت محمودی بدین شکل (استفاده از سایت به جای وبلاگ) وارد دومین سال خود شده و امید‎واریم این شیوه حرفه‎ای در کار را ادامه داده و علاوه بر آنکه از ما و میهمانان دیگر همچون گذشته با غذاهای مطبوع خود پذیرایی می‎کند، در زمینه‎ی داستان‎نویسی هم شاهد انتشار کارهای تازه ای از او باشیم.

درست است که «آدم و حوا» سایت شناخته شده ای‎ست، اما از آنجا که وبلاگ‎هایی با نام های مشابه مثل : «پسر آدم و حوا »و حتی خود «آدم و حوا» در فضای مجازی دیده می‎شود و  برای آنکه برخی از میهمانان که به این دهکده‎ی مجازی آشنا نیستند، راه را گم نکنند، این هم آدرس:

www.adamohava.ir

بعد التحریر:

خواننده عزیز! تقاضا می‎کنیم با لینک دادن این مطلب، از این حرکت که می‎تواند زمینه ساز دوستی، همدلی و اتحاد ساکنان این دیار مجازی باشد، حمایت کنید. تا وقتی نوبت شما رسید دیگران هم این حمایت را دریغ نورزند…

در شماره‎ی بعدی این پاورقی به سراغ یکی دیگر از وبلاگ ها یا سایت‎های ادبی خواهیم رفت. سعی خواهیم داشت در کنار نام‎های شناخته شده به آنها که کمتر شناخته شده‎اند نیز سری بزنیم. بنا بر این است که سر زده به سراغ میزبانان برویم، اما شما که وب‎سایتتان چندان نام آشنا نیست، اگر می‎خواهید میهمانتان شویم، ایمیل بزنید و با دادن اطلاعات کاری کنید که سریع‎تر به اتفاق دوستان و همراهان‎مان میهمان شما بشویم. ضمنا در قسمت دیدگاه‎های هر یک از پست‎های مربوط به این پاورقی می‎توانید با معرفی مختصر وبلاگ خود و دادن آدرس دوستان را به خانه‎ی خود دعوت کنید. منتظر ما باشید، حتما سراغ شما هم می‎آییم.