Skip to content Skip to sidebar Skip to footer

Yearly Archives: 2020

ادبیات نفرین شده / پیام رنجبران

«فلیسه» اصلا وجود ندارد! البته زنی به نام «فلیسه باوئر» بوده است که کافکا برای او نامه می‌نوشته اما فلیسه‌ای در کار نیست. این زن در واقع نیمه‌ی دورمانده‌ای است که کافکا مدام صدایش می‌زند. «آنیما»یی که برای رسیدن به وحدت شخصی‌اش او را تمنا می‌کند، برای پر کردن دوگانگی و شکاف هولناک درونی‌اش، برای…

Read more

هوشنگ گلشیری چگونه می‌نوشت / رضا براهنی

هوشنگ گلشیری در زندگی نه چندان طولانی از نظر ماه و سال، اما بسیار پربار از لحاظ تولید فرهنگی و ادبی و نیز وقف بیش از دو دهه از زندگی پربارش در راه ” آزادی اندیشه و بیان بی هیچ حصر و استثناء”¹ بر ادبیات ایران تاثیری عمیق گذاشته است. گرد فراموشی بر چهره او…

Read more

رمان‌نویسی که، کمی قبل از کرونا، همه‌چیز را پیشگویی کرد

اگر نویسنده‌ای، تنها کمی قبل از کرونا، رمانی دربارۀ عالم‌گیرشدن ویروسی کشنده تحویل انتشارات بدهد، بیشتر باید جزو پیشگوها حسابش کرد تا رمان‌نویس‌ها. حتی شاید همه‌چیز بوی توطئه بگیرد. اما لارنس رایت برای نوشتن آخرین رمانش نه از الهام استفاده کرده و نه از اطلاعات سری. او، وقتی می‌خواهد رمان بنویسد، مثل روزنامه‌نگارها دربارۀ موضوع…

Read more

جهان داستان (33): «شناسنامه» اثر ویکتوریا توکاروا

ویکتوریا توکاروا متولد 1937 در لنینگراد (اتحاد جماهیر شوروی) است. عشق او به ادبیات از دوازده‌سالگی شروع شد، وقتی مادرش داستان «ویولن روتشیلد» از چخوف را برایش می‌خواند. این عشق به ادبیات خیلی زود جایش را به داستان‌نویسی و فیلمنامه‌نویسی داد. از دهه شصت تا امروز آثار زیادی در حوزه ادبیات داستانی و نمایشی خلق…

Read more

آرونداتی روی و «خدای چیزهای کوچک» / تاریک، اما نزدیک / پرتو مهدی‌فر

«خدای چیزهای کوچک» بنای سحرآمیزی است از روایت «بی‌خود»شد‌گی انسان در بستر ارزش‌های‌ ترکیبی که با معماری مقتدرانه‌اش ما را به تماشای دنیایی می‌نشاند که در ازدحام کثرت، آدم‌هایش را به انزوایی ناگزیر می‌راند؛ دنیایی‌که به‌شدت نیازمند لمس یگانگی و گذر از زیرساخت‌های هولناکِ بدفرجام و چندگانه است.

Read more

نهاد عجيبي به نام ادبيات / گفت‌وگو با ژاك دريدا

ژاك دريدا به سال 1930 در الجزيره متولد شد و در نوزده سالگي به فرانسه رفت و در آنجا به تحصيل و بعد تدريس فلسفه پرداخت. مدت ها در اكول زمان پاريس استاد فلسفه بود اما با اين وجود تاثير او بر ادبيات و مطالعات ادبي بيشتر از فلسفه بوده است. در سال 1967 دريدا…

Read more

پرسه ای در دنیای غلامحسین ساعدی / نسیم خاکسار

متن حاضر سخنرانی نسیم خاکسار در مراسم هفنادمین سالگرد تولد غلامحسین ساعدی در دانشكده پژوهش های آسیائی و آفریقائی است كه به همت این دانشكده و سازمان هنرمندان بدون مرز در لندن برگزار شد. در این برنامه علاوه بر نسیم خاکسار، در قسمت اول، خانم دكتر شاداب وجدی ( شاعر) و محمد جلالی سحر…

Read more

شعر و موسیقی و عشق علیه جنگ / نگاهی به «سونیا بالای دار تاب می‌خورد» اثر مارک بینچک

نام لهستان با نام‌های بزرگی در هنر و ادبیات گره خورده: از رومن پولانسکی در سینما، تادئوش روژه‌ویچ و اسلاوی مرژوک در تئاتر تا آیزاک بشویس‌سینگر و استانسیلاو لِم در داستان، چسلاو میلوش، ویسواوا شیمبورسکا و آدام میتسکیه‌ویچ در شعر. مارک بینچک (1956- ورشو) هم یکی از نام‌های بزرگ در ادبیات معاصر لهستان است

Read more

جهان داستان (32):« غار بادی» اثر هاروکی موراکامی

پانزده ساله که بودم خواهرم مرد. مرگش ناگهانی اتفاق افتاد. آنموقع او دوازده سال داشت و سال اول پیش دبیرستان بود. با مشکل قلبی مادرزاد بدنیا آمده بود، اما بعد از آخرین جراحی‌‌هایش، در سال آخر ابتدایی، دیگر علائمی از بیماری بروز نداده بود، و خانواده‌ی ما دوباره قوت قلب گرفته بود

Read more

تغییرِ مسیرِ تاریخیِ شعرِ زنان از احساس به اندیشه/ جانان رستگار

گلچینی منتشر شده است از شاعرانِ زنِ جهان، از هزاره‌‌‌‌های قبل از میلاد تا امروز، از مترجمی که مورد اعتمادِ خوانندگان و علاقمندان شعر جهان است.رکتاب با اشعار سافو آغاز می‌شود؛ متعلق به قرن ششم قبل از میلاد. به رغمِ این که خانواده‌ي سافو به خاطر برخي فعاليت‌هاي سياسي به سيسيل تبعيد شدند و سافو…

Read more

آشپزی؛ آفرینش و درد / رضا ملکیان

چرا خوردنی­ها بخش جدانشدنی از آیین­ها و ادیان الهی یا اسطوره­ای شمرده می­شوند؟ از نان و شراب گرفته تا فطیر یهود و چای و قهوه­ی بودیسست­ها و انواع نذری­ها. چه حکمتی ست که در طب سنتی و بهتر بگویم طب عوام­پذیر موجود در کشورمان آنقدر به سرد و گرم بودن غذاها تاکید می­کنند؟ چه ارتباطی…

Read more

این قرن، بی‌رحم‌ترین دوره تاریخ است/ گفت‌وگوی رادیوچک با ایوان کلیما

زمانی که ایوان کلیما کودک بود، می‌دانست روزی نویسنده خواهد‌شد. و امروز او یکی از بزرگ‌ترین چهره های ادبیات چک است. مسیر زندگی‌ او از اسارت در اردوگاه یهودیان نازی، عضویت در حزب کمونیست، زندگی در انزوا و سپس اخراج، تا پیوستن به جنبش اپوزیسیون چک‌اسلواکی، سراسر شگفتی است. در آخرین کتابش “قرن دیوانه…

Read more

آشپزی؛ آفرینش و درد / رضا ملکیان

 آشپزی؛ آفرینش و درد رضا ملکیان   چرا خوردنی­ها بخش جدانشدنی از آیین­ها و ادیان الهی یا اسطوره­ای شمرده می­شوند؟ از نان و شراب گرفته تا فطیر یهود و چای و قهوه­ی بودیسست­ها و انواع نذری­ها. چه حکمتی ست که در طب سنتی و بهتر بگویم طب عوام­پذیر موجود در کشورمان آنقدر به سرد و…

Read more

قرنی بر مدار جنون / نگاه پرتو مهدی‌فر به «قرن دیوانه من» اثر ایوان کلیما

“در این جهان هرگز کسی به آزادی نمی‌رسد؛ اگر آزادی را در خود نیابد و هیچ‌کس نمی‌تواند به کسی عظمت اخلاقی ببخشد، اگر آن عظمت از درون روح او زاده نشود، همانگونه که هیچ‌کس نمی‌تواند دیگری را از بندهایش برهاند، اگر آن دیگری، غل و زنجیرهای خودساخته‌اش را دور نریزد. اگر کسی بخواهد به‌طریقی در…

Read more

ملاقات سعید و سارتر، در آپارتمان فوکو/ خاطره‌ای از ادوارد سعید

ابتدای ۱۹۷۹، تلگرافی به دست ادوارد سعید رسید که او را به شرکت در همایش «صلح خاورمیانه» دعوت می‌کرد. زیر نامه را سارتر و دوبوار امضا کرده بودند. سعید ابتدا نامه را به شوخی گرفت، اما وقتی مطمئن شد کسی دستش نمی‌اندازد، معطل نکرد. به پاریس که رسید، فهمید «به‌دلایل امنیتی مکان جلسه به خانۀ…

Read more

کرونا در ادبیات؛ داستانی از اولگا توکارچوک/ جهانی جدید از پنجره‌ی من

در روزهایی که جهانْ با ویروس کرونا دست و پنجه نرم می‌کند بعضی از نویسندگان، دست به قلم شده‌اند و ، اینجا و آنجا ، در حال و هوای این روزها مطالبی نوشته‌اند. اولگا توکارچوک، نویسنده‌ی لهستانیِ برنده‌ی جایزه‌ی نوبلِ ادبیاتِ سال 2019 یکی از این نویسندگان است که ترجمه‌ی انگلیسی نوشته‌ی او در…

Read more

غول‌ها در سرزمین نفتی/ به بهانه خداحافظی نجف دریابندری / پیمان خسروتهرانی

نجف دریابندری از مدرسه‌اش که فرار کرد، یک راست رفت شرکت نفت. آن روزهای ایران، نفت جریان خون کشور بود. آن‌جا بود که مدام از واحدی به واحدی منتقل شد، از کارگزینی و کشتیرانی و .. نهایت کشتی‌اش در بخش انتشارات این شرکت آرام گرفت؛ بوی سرب با روح‌اش سازگار درآمد.

Read more

نویسندگانی جهانی با تباری ایرانی

مارشا مهران سه چهار‌سال بیشتر هم نداشت که خانواده‌اش از ایران رفتند. رفتند آرژانتین و آنجا رستورانی زدند که دست‌مایه اصلی رمان مارشا مهران شد. به فارسی نمی‌نوشت، اما جالب است طعم طعام سرزمین مادری همچنان چاشنی کارش بود. در «آش انار» از «دلمه» دارد تا «زعفران ایرانی».

Read more

«شیطان وجود ندارد» نگاتیوی که خود را نفی می‌کند/ مهین میلانی

در گزارۀ “شیطان وجود ندارد” آن قدرت نهایی موجود است که در زبان و در مرگ وجود دارد. در دو جایی که بشر در آن اسکان می‌گزیند. و آن قدرت “نگاتیویتی” است. به اعتبار هگل هستی “آن چیزی است که نیست و نیست آن چه که هست” و به گفتۀ هایدگر “کسی که نگهدارندۀ نگاتیویتی…

Read more

زندگی و کار نجف دریابندری/ احمد راسخي لنگرودي

“ترجمه كردن براي من هميشه نوعي تفريح و تفنن بوده است، … وسيله‌اي براي انصراف خاطر از زحمت‌هايي كه در زندگي پيش مي‌آيد و آدم از آنها گريزي ندارد.» اين سخنان كسي است كه بيش از نيم قرن آثار قلمي او بر دنياي ادبيات سايه افكند و تشنگان وادي ادبيات را سيراب كرد؛ نجف…

Read more

نگاهی به «آرتور و جورج» اثر جولين بارنز / تلاقي دو زندگي

«بچه‌اي مي‌خواهد ببيند. هميشه همين‌طور شروع مي‌شود و اين‌بار هم همين‌طور شروع شد. بچه‌اي خواست ببيند. راه افتاده بود و قدش هم به دستگيره در مي‌رسيد. صرفا غريزه سرک‌کشيدن‌هاي دوران کودکي بود. دري بود که بايد با فشار بازش مي‌کرد؛ وارد شد، ايستاد، نگاه کرد، کسي آنجا نبود که ببيندش؛ برگشت و بيرون رفت، با…

Read more

پاسخی به ادعاهای منوچهر اسدی در باره ترجمه داریوش آشوری / محمود صباحی

هفته‌ی پیش ترجمه‌ی جدیدی از «چنین گفت زرتشت» نیچه (انتشارات پرسش‌، ۱۳۹۳) به لطف دوستی از ایران به همراه ضمیمه‌‌‌ای بر آن به دستم رسید اما شگفت آن بود که از واژه به واژه‌ی این ضمیمه تنها بوی لجاج و عناد و کین‌توزی برمی‌آمد و همین هم مرا وادشت تا درباره‌اش این یادداشت را بنویسم.

Read more

پرواز به سوی نیستی / فیلسوفی که خلبانان کامی‌کازه را تا پای مرگ همراهی می‌کرد

در آخرین مرحلۀ نبرد آمریکا و ژاپن در جنگ جهانی دوم، ژاپنی‌ها استراتژیِ نظامی عجیبی رو کردند: هواپیماهای نظامی را پر از سوخت و مواد منفجره می‌کردند، به سمت ناوهای جنگی آمریکایی به پرواز درمی‌آمدند و خودشان را به آن‌ها می‌کوبیدند. خلبانان این عملیات که به کامی‌کازه مشهور شده بود، در راه ژاپن خودشان را…

Read more

ويروس كرونا و فروپاشي نظم جهاني / الكساندر دوگين

الكساندر دوگين، متفكر نامدار و جريان ساز روس، براي ايرانيان چهره اي آشناست كه شوربختانه اين آشنائي بيشتر به سبب بهره برداري هاي تبليغاتي از پاره اي مواضع افراطي وي در قبال موضوعاتي همچون ليبراليسم، جهاني سازي، هژموني تمدن غربي و باورهاي آخرالزماني وي در سطح باقي مانده است و فرصت آشنائي، تحليل و…

Read more

نجف دریابندری یک دور تمام / سمیه مهرگان

نجف دريابندري (يک شهريور 1308 آبادان- 15 ارديبهشت 1399 تهران) در سال 1396 از سوي سازمان ميراث فرهنگي ايران عنوان «گنجينه زنده بشري» ثبت شد؛ اين نشان مي‌دهد که اهميت او براي فرهنگ ايراني چقدر مهم و بااهميت است. سردبيري انتشارات فرانکلين، سرويراستار دوبلاژ فيلم‌هاي شبکه دو تلويزيون ملي، ويراستار و نويسنده نشرياتي مانند کتاب…

Read more

این جادوگر لعنتی، هری پاتر، مرا به کشتن خواهد داد / چاک کلاسترمن

وقتی نوجوانید، به نظرتان چیزهای جذابی وجود دارد که بزرگترهای بی‌ذوق چیزی از آن نمی‌فهمند. رمان‌ها، فیلم‌ها و موسیقی‌هایی می‌شنوید که مخصوص خودتان است. اما وقتی از نگاه بزرگسالی جاافتاده نگاه می‌کنید، می‌بینید نوجوان‌ها به چیزهایی بیخود و مسخره دل باخته‌اند که هر کاری می‌کنید نمی‌توانید با آن کنار بیایید. چاک کلاسترمن، جستارنویسی که متخصص…

Read more

اسقف کاپوچی و اشغال نافرجام سفارت/ علی محمد اسکندری جو

این یادنامه را به بهانه حادثه “طبس” و درگذشت آن سوری شریف و روحانی نجیب، اسقف “هیلاریون کاپوچی” می نویسم که در اردیبهشت 1359 مانع از اشغال سفارت واتیکان در تهران شد. آن روحانی ترسایی نیک اندیش که با درایت و کاریزمای معنوی توانست جمعی جوان شوریده سر در اطراف سفارت واتیکان در تهران را…

Read more

شاه نقشهایی که با فداکاری بازیگرانشان ماندگار شدند / المیرا فلاحیان

بازیگران برای ایفای نقش‌های مختلف به تغییرات و گریم‌های زیادی تن می‌دهند. در این میان برخی از آن‌ها برای ایفای هرچه بهتر نقششان از هیچ کاری دریغ نمی‌کنند. نگاهی خواهیم‌داشت به ۱۰ بازیگر مشهور هالیوود که برای نقش‌هایشان بیشترین از خود گذشتگی را کرده‌اند.

Read more