رفتن به محتوا رفتن به نوار کناری رفتن به فوتر

برگه نویسنده: بابک ونداد

برلین چگونه از وجود یهودیان خالی شد؟/ روایتی از آخرین قطار مرگ

در تاریک و روشن صبحگاه ۱۷ اکتبر ۱۹۴۱ بود که دو مأمور گشتاپو به ساختمان پلاک ۱۸ خیابان درویزن در منطقه شارلوتنبورگ برلین رفته و به در آپارتمان والتر و الزه شوئرین کوبیدند. این دو مأمور پلیس از آن زن و شوهر خواستند که چند تکه لوازم ضروری با خود برداشته و با آن‌ها بروند

ادامه مطلب

آیا ترانه هایم ادبیات هستند؟! / مراسم اهدای جایزه نوبل و سخنرانی نوبل باب دیلن

آیا ترانه هایم ادبیات هستند؟! بالاخره مراسم اهدای جایزه نوبل برگزار شد و باب دیلن هم در آن حضور نیافت. مدتی بود جماعتی مدام می پرسیدند می آید یا نمی آید؟ به گمانم بهترین حرف را در ایباره یوسا زد که فرهنگ در این روزگار سطخی شده. من با تمام وجود به این حرف باور…

ادامه مطلب

پرفروشترین کتابهای بازار نشر (آذرماه)

صدرنشینی ترجمه ترانه علیدوستی از یک عشق لهستانی بر بازار کتاب  سه رمان «روزها، ماه‌ها، سال‌ها» اثر نویسنده چینی یان لیانکه، «‏‫بازگشت به کیلی‌بگز‬‏‫» از سورژ شالاندن و ترجمه ترانه علیدوستی از ماجرای یک عاشقانه لهستانی که بعد از ۶۰ سال و درست آن طرف دنیا از طریق یک کتاب دختری ۱۴ ساله را…

ادامه مطلب

چگونه به دختری در قطار رسیدیم؟ ظهورِ تریلرهای روان‌شناختی

با اینکه اکثر فرهنگ‌های اصطلاحاتِ ادبی همچنان مدخلی برای ژانر «تریلر روان‌شناختی» ندارند، اما آثاری که در این ژانر نوشته می‌شود با استقبال گسترده‌ای روبه‌رو می‌شود. مثلاً «دختری در قطار» پائولا هاوکینز و «دختر گم‌شدۀ» جیلین فلین علاوه‌براینکه به فهرست پرفروش‌ها راه یافتند، اقتباس سینمایی آن‌ها نیز جذاب شد. تریلرِ روان‌شناختی‌ جایی است که ادبیات…

ادامه مطلب

ابلهان کتاب‌باز / کتاب و پز فرهیختگی

بعضی‌ها از کتاب‌ها نه برای مطالعه بلکه جهت تزئین اتاق ناهارخوری استفاده می‌کنند. برخی دیگر فقط تلاش می‌کنند تمایزشان با خوانندگان سطح پایین را حفظ کنند. کتاب همیشه نشانۀ فرهیختگی بوده است، حتی برای کسانی که از کتاب‌خواندن متنفرند. به همین خاطر است که مردم، در طول تاریخ، سعی کرده‌اند هویتی کتاب‌دوست برای خود کسب…

ادامه مطلب

ادبیات و ترچمه ادبی در گفتگو با مهشید میرمعزی

اولین کتابی که برای هر کتابخوان حرفه‌ای با نام مهشید میرمعزی به ذهن متبادر می‌شود «و نیچه گریه کرد» اروین یالوم است که در سال ۸۱ چاپ شد و اکنون به چاپ شانزدهم رسیده است. میرمعزی متولد ۱۳۴۱، قزوین است. از دهه هفتاد به ترجمه روی آورد، و تاکنون از او بیش از چهل کتاب…

ادامه مطلب

روایت روزنامه‌های وقت از سقوط فرقه دموکرات در تبریز و اردبیل / سالار سیف‌الدینی

درباره سقوط فرقه دموکرات آذربایجان در ١٣٢۵ و اسباب و علل این پیروزی، مقالات، سخنرانی‌ها و اظهارنظرهای بسیاری انجام شده است. گروهی این پیروزی را به حساب تدابیر محمدرضاشاه پهلوی و درایت وی گذاشته‌اند و گروهی دیگر آن را تدبیر قوام‌السلطنه، سیاست‌مدار مجرب، عنوان کرده‌اند و عده‌ای دیگر، بر نقش مؤثر آمریکا در حوادث آن…

ادامه مطلب

پیشه وری و فرقه دموکرات آذربایجان به روایت یرواند آبراهامیان

رهبر فرقه‌ای که وعده داده بود موفقیت شیخ محمد خیابانی را تکرار خواهد کرد اما سقوطش را نه، یکسال پس از اعلام حکومت خودمختار آذربایجان، ناگزیر از فرار شد. سید جعفر پیشه‌وری، ۲۱ آذر ۱۳۲۵، به جای برگزاری جشن اولین سالگرد خودمختاری آذربایجان، با ورود قوای ارتش ایران به تبریز، با رؤیایش وداع کرد و…

ادامه مطلب

سالگرد بازگشت به حاکمیت ملی پس از یک سال حکمرانی فرقه دموکرات بر آذربایجان

سال‌های سال پس از ٢١ آذر ١٣٢۵ که در خلال آن ارتش ایران در پی یک‌سال حکمرانی فرقه‌ دست‌نشانده‌ دموکرات بر استان آذربایجان، سرانجام توانسته بود حاکمیت ملی را بدان‌جا برگرداند، محمد بی‌ریا که در آن روزگاران، هم وزیر فرهنگ و هم نفر دوم و هم به‌نوعی مغز اندیشمند همان گروه دست‌نشانده بود، پس از…

ادامه مطلب

خاطرات وارونه ی مدیر ساواک

در این «گذشته سازی»، مخالفان مذهبی و چهره های روحانی منتقد شاه، متهمان پرونده های اخلاقی می شوند؛ از ادعای تریاکی بودن علی شریعتی و امام موسی صدر گرفته تا طرح داستان های غیراخلاقی برای حجت اسلام محمد تقی فلسفی و جعفر شجونی و حتی آیت الله شهید سید محمد حسینی بهشتی از شگردهای همین…

ادامه مطلب

بزرگان ادبیات ایران به روایت جمال میرصادقی

جمال میرصادقی چند دهه است که در عرصه داستان و داستان نویسی ایران حضوری پررنگ دارد. باید باور کرد که حضور مداوم شصت ساله چیز کمی نیست. او این روزها از ماندنش در ایران آن چنان که باید راضی نیست، با این حال هیچ وقت هم دل و پای رفتن نداشته است. میرصادقی می گوید:…

ادامه مطلب

رازهایی که درباره شکسپیر نمی دانید! / مورد عجیب ویلیام شکسپیر

رد پای شکسپیر بر زبان انگلیسی پاک نشدنی است. نه فقط به دلیل تاثیر ماندگار آثارش، بلکه به خاطر ۱۷۰۰ کلمه ای که برای اولین بار اختراع کرد و به روی کاغذ آورد؛ واژه ها و اصطلاحاتی مانند «radiance» یا «eyeball»، که نخستین بار از زیر قلم او بیرون آمدند و ثبت شدند.

ادامه مطلب

هاینریش بُل، راوی ابدی «عقاید یک دلقک» / محمود حسینی زاد

بل افکارش آمیخته ای است از مذهب و سیاست و سوسیالیسم. تمام عمرش درباره آلمان نوشت و آلمانی ها. از جنگ، کلیسا، سیاست، از دوز و کلک های کلیسا و سیاستمداران و از ضعف و قدرت بشر، از زندگی

ادامه مطلب

از داستان نویسان ایرانی فقط صادق هدایت را می شناسم / گفتگویی خواندنی با میشل بوتور

تا پیش از مرگ میشل بوتور در روز چهارشنبه سوم شهریور ۹۵، به سختی می شد باور کرد نویسنده ای که سال هاست بدل به یکی از کلاسیک های ادبیات فرانسه شده و آثارش در مدرسه و دانشگاه تدریس می شود، هنوز زنده باشد.

ادامه مطلب

در ۱۶ آذر ۳۲ چه گذشت؟ / یک روایت تاریخی

حسین شاه‌‌حسینی، عضو شورای مرکزی جبهه ملی ایران، در سال ۱۳۳۲ از سوی نهضت مقاومت ملی مسئولیت برگزاری مراسم هفتم شهدای دانشجوی ۱۶ آذر را به عهده داشت. او در کتاب خاطرات خود «هفتاد سال پایداری» (به کوشش امیر طیرانی) ریشه ماجرای ۱۶ آذر ۳۲ را اعتراض به محاکمه دکتر مصدق و بازگشایی سفارت انگلیس…

ادامه مطلب

دربرابر هجمه کیهان ؛ مردم به حمایت از بیضایی برمی خیزند

موج حمایت از بیضایی به راه افتاد هجمه‌کیهان به خالق«روز واقعه»  اساتید هنر ایران همواره مورد هجمه آنانی هستند که درصددند برای نیل به خواسته‌ها و اهداف سیاسی خود از هر آنچه در نزد ملت گرامی و مورد اقبال است عبور کنند. برای آنان هنر راهی برای تخریب دولت، تضعیف رقیب و بهانه جویی است.کیهان…

ادامه مطلب

تعلیق در ژرفای«تهی» / «ماهی ها نگاهم می کنند» اثر ژان پل دوبوآ / پرتو مهدی‌فر

ژان پل دوبوآ گرچه با”ماهی ها نگاهم می کنند”برای نخستین بار به مخاطبان ایرانی معرفی می شود، اما برای جامعه ادبیات فرانسه نامی پرآوازه و درخور تحسین است. نویسنده و ژورنالیست متولد شهر تولوز که در رشته جامعه شناسی تحصیل کرده و صاحب تالیفات پر شماری از جمله پانزده رمان، دو مجموعه داستان و سه…

ادامه مطلب

نقد فیلم «لاک قرمز» ساخته سیدجمال سیدحاتمی/ کاوه قادری

«لاک قرمز» به عنوان نخستین اثر سیدجمال سیدحاتمی را از منظر رعایت صحیح چیدمان و لوازم داستانی و قواعد و مناسبات سبک اش، شاید بتوان حتی بهترین فیلم سال سینمایی ۹۴-۹۵ سینمای ایران دانست که ساختار روایت شاه پیرنگ سه پرده ای اش را پس از یک معرفی اولیه موجز از فضا، شخصیت ها، موقعیت…

ادامه مطلب

ضدحمله‌های نابوکوف / نادر شهریوری(صدقی)

ولادیمیر نابوکوف (١٩٧٧-١٨٩٩) علاوه‌بر علاقه‌اش به ادبیات، عاشق پروانه‌ها و شطرنج نیز بود. علاقه‌اش به پروانه‌ها او را به خاطره‌های خوش از کودکی‌اش می‌برد و علاقه‌اش به شطرنج فراتر از علاقه او به یک «بازی» صِرف بود. نابوکوف در بازی شطرنج امکانات بی‌انتهایی می‌دید که موقعیت تدافعی‌اش را در برابر حملات رقیب، مستحکم می‌ساخت.

ادامه مطلب

«دینو بوتزاتی» : نقاش ناشناس صحرای تاتارها

بسیاری نقطه قوت او را فرم پیچیده آثار و کاربرد تمثیل ها و نماد ها و سبک ساده و بی تکلف می دانند. در سیر داستان هایش بوتزاتی با خرق عادت و ایجاز به رئالیسم خود شکل می دهد،رئالیسمی که گاهی به شدت فانتزی و سورئال یا به عبارتی تمثیلی و نمادین می شود

ادامه مطلب

علی حاتمی به روایت عزت‌الله انتظامی / او رفیق بود

علی حاتمی از زبان عزت‌الله انتظامی او رفیق بود فرانک آرتا ١٥ آذر بیستمین سال خاموشی علی حاتمی، ‌سعدی سینمای ایران، ‌بود. او که همچنان در زمره فیلم‌سازان تأثیرگذار سینمای ایران قرار می‌گیرد، آثار شاخصی از خود برجای گذاشت همچون «سوته‌دلان» (١٣٥٦)، ‌»حاجی‌واشنگتن» (١٣٦١)، ‌«مادر» (١٣٦٨)، ‌«دلشدگان» (١٣٧٠) و همین‌طور دو سریال استثنایی «سلطان صاحبقران»…

ادامه مطلب

گریز از سایه فاشیسم؛ زندگی و آثار آلبرتو موراویا

موراویا می گوید: «در سال ۱۹۴۳ ابلاغی با دستوری محکم و قاطع صادر شد که دیگر به هیچ عنوان نباید بنویسم.» او را وادار کردند برای سینما به عنوان منبع درآمد کار کند: «فاشیسم با آلمانی ها بازگشت و من باید فرار می کردم چرا که شناسایی شده بودم و و (از سوی مالاپارته) یعنی…

ادامه مطلب

محمدعلی فروغی؛ ناجی پدر و منجی پسر

در ۱۵ آذر سال ۱۳۲۰ محمدعلی فروغی حیاتی دوباره یافت و از خاکستر دوره رضا خانی برجست و بر کیان سیاست ایران بال و پر گشود. وی که بعد از ماجرای مسجد گوهرشاد مورد غضب رضاخان قرار گرفته و از کلیه مناسب سیاسی عزل شده بود، با همکاری متفقین به خدمت شاه جوان درآمد و

ادامه مطلب

دو نگاه به «دنیای آشنا»ی ادوارد پی. جونز / ما و دنیای ما

«دنیای آشنا» یکی از آن آثاری است که، وقتی به آن وارد می‌شوی، دیگر نه می‌خواهی از آن خارج شوی، و نه می‌توانی؛ آن‌طور که جاناتان یاردلی منتقد و نویسنده برنده پولیتزر نقدنویسی از آن به‌عنوان «رمانی بزرگ به عظمت موزه لوور» یاد می‌کند؛

ادامه مطلب

بریده ای از رمان «دنیای آشنا» اثر ادوارد پی. جونز

'برشی از «دنیای آشنا» اثر ادوارد پی. جونز ترجمه شیرین معتمدی جولای بود، و خاک جولای بیشتر از خاک ژوئن و مه مزه‌ فلز شیرین می‌داد... حالا، با غروب‌ خورشید، نبود ماه و رابطه‌ خوبش با تاریکی، دُم قاطر در دستش به انتهای کرت رفت. وقتی به فضای باز رسید، دُم حیوان را ول…

ادامه مطلب

رویاهای آمریکایی در «دنیای آشنا»

یکی از چشم‌گیرترین و تحریک‌آمیزترین رمان‌های مربوط به دنیای برده‌داری در یک دهه پیش، رمان «دنیای آشنا»ی ادوارد پی. جونز است. مطبوعات جهان از چاپ این رمان در سال ۲۰۰۳ بسیار هیجان‌زده شدند و برای ادوارد پی. جونز نیز بسی پرشور و دیوانه‌کننده بود

ادامه مطلب

گفتگو با ادوارد پی. جونز / جهان شما را از خود عبور می‌دهد

ادوارد پی. جونز (۱۹۵۰- آمریکا) حالا با «دنیایی آشنا» یکی از بزرگ‌ترین نویسندگان قرن بیست‌و‌یکم آمریکا و جهان است؛ رمانی که عنوان برترین و بزرگ‌ترین رمان قرن را بر پیشانی خود دارد،

ادامه مطلب

ردپای گم کارپانتیه در انقلاب کوبا

آلخو کارپانتیه و انقلاب کوبا ردپای گم کارپانتیه در انقلاب کوبا جالب است که وقتی لی لاک‌وود روزنامه‌نگار آمریکایی که از چهره‌های فعال در جنبش‌های اجتماعی دهه شصت میلادی است و در آن دوران به پشت دیوارهای آهنی جنگ سرد برای تهیه گزارش سفر می‌کرد، از فیدل درباره وضع ادبیات می‌پرسد، کاسترو ضمن آنکه…

ادامه مطلب

کوبای فرمانده و شکوفایی ادبیات آمریکای‌لاتین

کوبای فرمانده و شکوفایی ادبیات آمریکای‌لاتین پویا شهرابی نویسنده به اسپانیایی فریاد می‌زند: ما برنده خواهیم شد! ما کوبایی‌ها برنده خواهیم شد! سپس به انگلیسی اضافه می‌کند: «می‌دانید که من یانکی نیستم، من که...» این جمله‌های ارنست همینگوی در مصاحبه‌ای ناتمام و مختصر در هاوانا است که توسط رودلفو والش گرفته شده، در تب‌‌وتاب…

ادامه مطلب

ادبیات، هنر و ژورنالیسم در گفت‌وگوی پاریس‌ریویو با فیدل کاسترو

گفت‌وگوی پاریس‌ریویو با فیدل کاسترو درباره‌ ادبیات، هنر و ژورنالیسم ادبیات در کوبای کاسترو ترجمه دانیال حقیقی اواخر سال ١٩٥٩، عکاس- روزنامه‌نگار، لی لاک‌وود به کوبا رفت تا تصویری از سرانجام رژیم باتیستا تهیه کند. پس از پژوهش‌های بسیار، او موفق شد در سال ١٩٦٥ با فیدل دیدار کند و یک گفت‌وگوی ماراتونی هفت‌روزه…

ادامه مطلب