سال ۲۰۲۰ را به مناسبت دویست و پنجاهمین سالگرد تولد لودویگ فان بتهوون، سال بتهوون نامگذاری کردهاند. تئودور آدورنو، فیلسوف و موسیقی شناس بزرگ یهودی-آلمانی، در نقد و تحلیل آثار بتهوون نقش مهمی دارد. جستار «سبک متأخر بتهوون» که از او به مناسبت بزرگداشت بتهوون برای ترجمه برگزیدهایم، همچنان پس از هشتاد و سه سال…
فروید شکل مفروضی برای آغاز جوامع انسانی متصور بود که آن را «دسته ی وحشی» می نامید. در تعریف این جامعه آمده است: «جماعتی از موجودات شبه انسانی که در آن یک پدر (نرینه) زورگو و بی رحم که بر دسته خود حکم می راند، همه زنها را از آن خود می کند و مردان…
در روزگار کرونا زدگی ایران و جهان و قرنطینه شدن و خانه نشینی مردمان، بازخوانی رمان هایی چون «کوری» ساراماگو و «طاعون» کامو، چه از سوی مخاطبان نخبه و مانوس با ادبیات جدی و جاندار جهان و چه عامه مردم کتابخوان، دور از انتظار نیست
آنچه می خوانید گفتگوی مهدی سالاری نسب با منوچهر انور است که به مناسبت انتشار کتاب زبان زنده (انتشارات کارنامه، ۱۳۹۸) انجام شده و در آن دامنه بحث به معضلات امروزۀ زبان فارسی نیز گسترش یافته است. گفتنی است این گفتگو نخست در ماهنامه تجربه منتشر شده است و سپس برای نشر در فضای…
به سنت بیشتر نشریههای معتبر دنیا، که در پایان سال، برترین کتابها را در همه حوزهها انتخاب میکنند، گروه ادبیات وکتاب روزنامه آرمان ملی نیز، مثل سالهای پیش، دست به انتخاب کتابهای برتر در حوزه ادبیات داستانی و غیرداستانی زده است که شرح آن را در مد و مه می خوانید. گفتنی ست انتخاب کتابها…
.سروش حبیبی که از چهرههای تکرارنشدنی تاریخ ترجمه ادبی در ایران است خود در یکی از آشفتهترین دورههای ترجمه در ایران در سال ۱۳۱۲ قدم به این جهان گذاشت. سالهای۱۳۰۰ تا ۱۳۲۰ که فضای استبدادی بر کیفیت آنچه نشرمییافت نیز تأثیر گذاشته بود، دوره اوج ترجمه آثار پیشپاافتادۀ تاریخی و سانتیمانتال فرانسوی مثل کتابهای جرجی…
برخلاف آنچه بسیاری تصور میکنند، نقصانهای اغلب آثار سینمای وودی آلن در دو دههی گذشته، پیش و بیش از آنکه به حوزهی متن برگردند، مربوط به ساحت اجرا هستند؛ اجرا چه در حوزهی بازیگری، چه در ساحت کارگردانی و چه به مفهوم انتخاب سکانسهایی که قرار است در نسخهی نهایی فیلم مورد استفاده قرار گیرند
«فلسفه ادبیات» عنوان کتابی است از پیتر لامارک که دو سال پیش با ترجمه میثم محمدامینی در نشر نو منتشر شد و بهتازگی چاپ جدیدی از آن منتشر شده است. پیتر لامارک استاد فلسفه دانشگاه یورک است و در سال ۱۹۴۸ متولد شده است. او از کالج مالبرو لیسانس ادبیات انگلیسی گرفته و در کویینزکالج…
تری ایگلتون در «رویداد ادبیات» از موضع قبلیاش مبنی بر تعریفناپذیربودن ادبیات فاصله میگیرد و ادبیات را رویدادی در نظر میگیرد که میتوان مؤلفههایی مشترک برایش در نظر گرفت. ایگلتون در «پیشدرآمدی بر نظریه ادبی» با موضعی ذاتستیزانه معتقد بود که ادبیات چیزی به نام ذات یا جوهر ندارد و هر نوشتهای که با عنوان…
به سنت بیشتر نشریههای معتبر دنیا، که در پایان سال، برترین کتابها را در همه حوزهها انتخاب میکنند، گروه ادبیات و کتاب روزنامه آرمان ملی نیز، مثل سالهای پیش، دست به انتخاب کتابهای برتر در حوزه ادبیات داستانی و غیرداستانی زده است. به نقل این روزنامه این انتخابها را در مد و مه می خوانید.
سال های دهۀ ۴۰، تئاتر در ایران عمدتا محافظه کار بود و کم و بیش پرچمدار سنت؛ درام ایرانی تازه چشم گشوده بود و داشت با جلوه گری در آثاری چون «بلبل سرگشته»، «از پشت شیشه ها»، «پهلوان اکبر»، «چوب به دست های ورزیل» و «گلدان» به گُل می نشست و در گوشه و کنار…
امروز در ایران نسلی پای میگیرد که با تجربیات پیشین ِ خود مطلقا بیگانهست، تجربهی زیسته شدهاش از آپارتمان نشینی فراتر نمیرود، دیدگاهش محدود به ترجمههای دست دوم ِ از زیر سانسور درآمده و فیلمهای جایزه گرفتهی زیرنویس شده است. این نسل نمیتواند گلستان را بفهمد، در گلشیری درجا میزند، به هدایت نمیرسد. اوج ِ…
مرد برگشت به اتاغ. مه رفته بود و همه چیز به روشنی دیده میشد. زن به چیزی فکر میکرد. چشمانش به آن برقی که ته هر سو پر میکشید، به چیزی در فضا خیره ماند. مرد حس کرد پاهایش دارد داغ میشود. بی اراده به دیوار تکیه داد، گرمایی غریب، بهآنی تمام بدنش را پر…
جدیدترین فیلم ریچارد لینکلیتر یعنی «کجا رفتی برنادت؟»، جسته و گریخته دارای همان ویژگیهای روایی و نمایشیِ شاخص سینمای لینکلیتر است؛ همان سینمای بیزار از کنش و واکنشهای اگزجره و دفعتی و رویدادهای برانگیخته و مکانیکی، که معرفی شخصیتها و تشریح روابط میانشان و تبیین جهان موقعیتی فیلم را از طریق عادیترین و روتینترین پیشامدها،…
ادبیات روس شاهکارهای ترجمه نشده به زبان فارسی فراوان دارد؛ متاسفانه در سالهای دور و نزدیک مترجمان ما اغلب درگیر ترجمه (و بازترجمه چندباره!) آثار تعداد مشخصی از نامهای بسیار مشهور و بزرگ ادبیات روس بودهاند؛ از این رو آثار برجسته بسیاری از ادبیات غنی این کشور مورد غفلت قرار گرفته اند. با این…
گفتند فیلم “انگل” (Parasite) امسال آبروی اسکار را خرید. فیلمی که توسط یک white غربی ساخته نشده بود و توانست برنده ی اول شود. به خودشان شک دارند. که اگر برفرض یک رنگین پوست جایزه نبرد گویا آنها باید منتظر حک انگ نژادپرستی بر پوست خود شوند.
برای حوزهی ادب معاصر یک دورهی صد ساله را می توان در نظر گرفت؛ ادب معاصر حاصل جریان ادبی و فرهنگی دورهی مشروطه است که دورهای فرخنده و پرتب وتاب بود و در دل خود ادبیات زنده و پویا و جوشنده ای را پدید آورد که با تار و پود جامعه ای پویا در هم…
آغاز سخن آنکه، نقاشی آلمانی و در کل هنر آلمان در اوایل سدۀ نوزدهم را باید در پرتو تفکر رمانتیک آلمانی بررسی کرد. این تلاشهای خلاقانه محصول تأملات فلسفی-ادبیِ دورۀ رمانتیسیسم است. برخلاف دورههای پیشین در تاریخ هنر، نقاشی رمانتیک آلمانی را نمیتوان صرفاً بر اساس سبک بررسی کرد
این مصاحبه در سال ۱۳۴۷ خورشیدی انجام شد. در آن زمان بسیار با احمد و آیدا بودم و روزی گفتم می خواهم مصاحبه کنم و این حاصلش شد و در مجله روشنفکر چاپ شد.
شاهزاده پیوتر میخائیلوویچ ولکونسکى(۲) که به عنوان افسر ارتش روسیه در جنگهایى که با ناپلئون صورت گرفتشرکت کرده بود، در خاطرات خود چنین نوشت: نبردهاى سالهاى ۱۸۱۴-۱۸۱۲ ما را به اروپا نزدیکتر کرد و با طرز حکومت و مؤسسات عمومى و حقوق مردم آنجا آشنا ساخت; … حقوق ناچیز و مسخرهاى که مردم ما از…
پیدایش رمان تاریخی نوین فارسی کاملن تازگی دارد. نخستین آزمایش در این نوع ادبی، چنانکه پروفسور ادوارد براون (۱) در جلد چهارم اثر استادانه خود در ادبیات فارسی (برگ های ۴۶۴- ۴۶۶) نشان داده، به قلم شیخ موسی همدانی، مدیر مدرسه نصرت در شهر همدان بوده است. رمان عشق و سلطنت او ظاهرن در سال…
ژولیا کریستوا، روانکاو، زبانشناس و فیلسوف مشهور بلغارستانی ـ فرانسوی، توسط مهرداد پارسا به مخاطب فارسی زبان معرفی شد و تقریبا عمده آنچه درباره او و یا به قلم او به فارسی در آمده حاصل کار همین مترجم است. اما با وجود زحمات او برای معرفی این چهره مهم قرن بیستم، متحمل شده هنوز…
ژولیا کریستوا در ۱۹۴۱ در بلغارستان متولد شد. در مدرسه راهبان دومنیکن درس خواند و به زبان فرانسه. بلغارستان جزو بلوک شرق بود، به این ترتیب وقتی او در آستانه سال ۱۹۶۵، پس از اخذ دکترا در ادبیات، با یک بورس تحصیلی مخصوص دانشجویان ممتاز به فرانسه رفت با کار فرمالیست های روسی (یاکوبسن و…)…
ژولیا کریستوا، نویسنده، فیلسوف، روانشناس و فمینیست، (اگرچه خود این واژه را برای خویش برنمی گزیند) سال ۱۹۴۱ در بلغارستان متولد شد. کارهای او متاثر از پساساختارگرایان فرانسوی مانند لکان است و خود تاثیر تعیین کننده ای بر نظریه پردازان معاصر فرانسه داشته است. کریستوا بین امر نمادین (قابل بازنمایی، ارتباط ساختارمند) و نشانه ای…
برگزیدگان جشنواره سی و هشتم فیلم فجر عصر امروز (۲۲ بهمن ماه) معرفی می شوند و جشنواره عملا به کار خود پایان میدهد، اما برای اهالی رسانه، هرسال یک روز زودتر عصر ۲۱ بهمن همزمان با اعلام کاندیداهای رشته های مختلف جشنواره از سوی هیئت داوران، جشنواره به کار خود پایان میدهد.
ازمزایای نگه داشتن فیلمهای مطرح برای روزهای آخر جشنواره این است که مخاطبان را تا آخرین سانسهای جشنواره امیدوار نگه میدارد که شاید برخی از آن فیلمهای شاخصی که تماشایش خستگی این روزها را از تن به در کرده و مارا امیدوار میکند که خیلی هم وقتمان را هدر نداده ایم، در میان…
«مِه و اشباح نسیان گرفته»تازه ترین مجموعه داستان منتشر شده ابوالقاسم مبرهن، نویسنده اهل گیلان است؛ «مِه» به عنوان پدیده ای طبیعی و اقلیمی متعلق به زادبوم نویسنده، فضای چهار داستان از هشت داستان این مجموعه را در سیطره خود گرفته، بی آنکه دیگر پدیده ای صرفا طبیعی باشد، بلکه کارکردی آشنایی زدایانه دارد تا…
زبانشناسها میدانند که تغییرات بسیار کوچک میتواند نظام یک زبان را زیر و رو کند و زبانی بدیع و بیسابقه پدید آورد. فردینان دو سوسور عاشق پژوهش دربارۀ همین تغییرات بود. اما ازخلال بررسیِ جزییاتِ ناچیز نکتههایی بیرون میکشید که زبانشناسی را در سالهای پیشرویش تبدیل میکرد به «علم همۀ علمها». نظریات سوسور آنقدر نافذ…
از مدتها قبل از سیوهشتمین جشنواره ملی فیلم فجر، در محافل سینمایی، بسیار شنیده میشد که جواد عزتی احتمالاً ۴-۵ فیلم در جشنواره خواهد داشت و از آن جا که از فیلمهایش هم خبرهای خوبی میرسید، این احتمال مطرح میشد که او یکی از شانسهای اصلی کسب سیمرغ است. با این حال سهشنبهشب و طی…
رسیدهایم به روزهای پایانی جشنواره و اگرچه هنوز چندتایی از فیلمهای اسم و رسم دار جشنواره به نمایش درنیامدهاند اما با توجه به شنیدهها درباره این فیلمها، میتوان نتیجه گرفت که بعید است اتفاق عجیب و غریبی در این دو سه روز باقی مانده بیفتد! به نظر بزرگترین مشکل جشنواره امسال هم همین است…