رفتن به محتوا رفتن به نوار کناری رفتن به فوتر

برگه نویسنده: بابک ونداد

سهراب شهیدثالث و سینمای او؛ سازش‌ناپذیر / مازیار معاونی

اگر در عرصه شعر و ادبیات، نام «سهراب» بیش از هر چهره و نام دیگری، «سهراب سپهری» را به ذهن متبادر می‌کند و او به‌عنوان شاخص‌ترین «سهراب» این عرصه شناخته می‌شود، در حوزه سینمای ایران هم خواندن و شنیدن این واژه بیشتر از هر «سهراب» دیگری یادآور یک نام است؛ سهراب شهیدثالث

ادامه مطلب

سیمای«طالبان» در خوانش جامعه شناختی رمان «شهربندان» اثر جواد مجابی / جواد اسحاقیان

پیدایش “طالبان” به عنوان یک جریان تاریخی ـ اجتماعی و فرهنگی، معلول یک رشته عوامل خارجی و داخلی در کشور “افغانستان” است. خواننده باید چشم انداز روشنی از این رخداد تاریخی داشته باشد تا بتواند ساختارهای اثری ادبی را ـ که فرآورده ی طبیعی و ناگزیر آن است ـ دریابد

ادامه مطلب

نگاهی به «مردن آسان‌تر از دوست داشتن است» اثر احمد آلتان/ سکوت مردگان

احمد آلتان نویسنده و روزنامه‌نگار امروز ترکیه‌ای است که تاکنون چندبار و به‌دلیل مخالفت‌هایی که با دولت ترکیه داشته بازداشت شده و بازداشت‌های او با واکنش‌های گسترده‌ای روبه‌رو شده بود. مدتی پیش یکی از رمان‌های آلتان با نام «مردن آسان‌تر از دوست‌داشتن است»، با ترجمه علیرضا سیف‌الدینی در نشر نو منتشر شد.

ادامه مطلب

درباره ماکسیم گورکی؛ گذر از تیپ به شخصیت / نادر شهریوری (صدقی)

شکل‌های زندگی: درباره ماکسیم گورکی گذر از تیپ به شخصیت نادر شهريوري (صدقي) ماکسیم گورکی (1936-1868) نیازی به پیداکردن راهی به‌سوی توده‌ها نداشت زیرا خودش جزء توده‌ها بود. سه‌گانه «دوران کودکی»، «در جست‌وجوی نان» و «دانشکده‌های من» روایتی داستانی از زندگی پرفراز‌و‌نشیب گورکی در میان توده‌هاست. داستان «دوران کودکی» گورکی چنان که از عنوانش پیداست…

ادامه مطلب

راهنمای جامع نظری و عملی برای خوانش ادبیات داستانی (فصل چهارم) / رویکرد فورمالیستی به ادبیات / جواد اسحاقیان

اصطلاح “فورمالیسم” نخستین بار از جانب مخالفان این جنبش به کار رفت و اینان، این اصطلاح را به معنایی به کار می بردند که خود فورمالیست ها هم آشکارا آن را رد می کردند. “بوریس آیخنباوم” یکی از همین فورمالیست های برجسته می گفت: ” واقعا ً دشوار است که به یاد بیاورم که چه…

ادامه مطلب

«ترزراکن» اثر امیل زولا؛ میل مبهم هوس / حمیدرضا امیدی‌سرور

اگر قصد خواندن آثار امیل زولا، این نویسنده مهم فرانسوی را داشته باشید، ترزراکن بهترین گزینه برای این کار است. این رمان که پیشتر با ترجمه محسن هنریار نیز منتشر شده بود به تازگی با ترجمه محمد نجابتی توسط نشرفرهنگ معاصر، به عنوان دهمین کتاب از مجموعه‌ی به یاد منتشر شده است.

ادامه مطلب

از «هنر رمان» کوندرا تا «ماه تا چاه» حسین آتش پرور / جواد اسحاقیان

آنچه میان “کوندرا” و “نظریه ی رمان” او و “ماه تا چاه ” مشترک به نظر می رسد، از یک سو تحمیل انواع محدودیت برای تولید آثار ادبی و هنری و کوشش برای همداستان کردن هنرمند با ایده ئولوژی چیره بر فضای فرهنگی از یک سو و ضرورت مبارزه با این “سلطه” و ترسیم…

ادامه مطلب

نگاهی به «اعتراف‌باز» اثر شهلا زرلکی/ اعتراف به…؛ زهره مسکنی

بدون تردید خاطرات شخصی افراد همیشه جزء متون جذاب و خواندنی بوده و دربرگیرندۀ نکاتی است که از جنبه‌های مختلف روان‌شناختی، جامعه‌شناختی و… مورد توجه همگان قرار دارد. زرلکی اینک در کتاب «اعتراف‌باز» با بهره‌گیری از شیوه‌ای متفاوت در حوزۀ ادبیات به انتشار هجده فصل از فصول زندگی خود پرداخته که خودش آن را ادبیات…

ادامه مطلب

خوانش فمینیستی رمان «زخم زار» نوشته ی شهره احدیّت

افق انتظارات خواننده از یک نویسنده ی فمینیست، چیست؟ یک اثر داستانی چه ویژگیهای خاصی باید داشته باشد تا به راستی مشمول اثر فمینیستی قرار گیرد؟ “رکسانه گی” (Roxane Gay ) در مقاله ای با عنوان “تزهایی در باره ی رمان فمینیستی” (Theses on the Feminist Novel) می نویسد:

ادامه مطلب

نگاهی تازه به «احضاریه» اثر علی موذنی / سعیده آجربندیان

بازخوانی اسطوره در هنر امروز، نیازمند بازشناسی قالبی است که ظرفیت بازتابش گفتمان جامعه را داشته باشد و رمان به دلیل ساختار روایتی و ظرفیت‌هایی که در بازنمایی چندصدایی دورۀ معاصر و همچنین انتقال وجوه زیباشناختی اسطوره‌ها دارد، بهترین قالب گفتمانی بیناگفتمانی (گفتمان اسطوره‌ای و گفتمان‌های عصر جدید) به شمار می‌آید

ادامه مطلب

بررسی کارنامه اصغر فرهادی به بهانه حضور در جشنواره فیلم کن / مسیر «قهرمان»شدن

تازه‌ترین اثر سینمایی اصغر فرهادی، «قهرمان»، به‌عنوان یکی از فیلم‌های بخش رقابتی هفتادوچهارمین جشنواره فیلم کن پذیرفته شده است. کمپانی فرانسوی «ممنتو» که پخش بین‌المللی و مسئولیت اکران این فیلم در فرانسه را بر‌ عهده دارد، به‌تازگی خلاصه‌ای کوتاه از داستان نهمین ساخته بلند اصغر فرهادی منتشر کرده است.

ادامه مطلب

خوانش رمان «ایالاتِ نیست در جهان» نوشته ی جواد مجابی / با رویکرد «ادبیات شگرف»

پس از رمان “شهربندان” (= محاصره شده، در بند و اسیر) نویسنده در ۱۳۹۲ – که رخدادهایش در افغانستان و روزگار شوم حکومت “طالبان” در اوایل دهه ی ۱۹۶۰ میگذرد و من هم در خوانشی با عنوان “سیمای طالبان در خوانش جامعه شناختی رمان شهربندان” در سایت “مرور” (۲۶ آذر ۱۳۹۶) به آن پرداخته ام…

ادامه مطلب

یادی از کمون پاریس؛ شوک درمانی حافظه تاریخی / علی محمد اسکندری جو

هر بهار به کمون پاریس می اندیشم در حیرتم چرا کمونارها (با وجودی که می دانستند اعضای کابینه و فرماندهان ارتش به قصر ورسای گریخته اند) مستقیم به سمت کاخ نرفتند و دولت و نظام بورژوایی را ساقط نکردند.

ادامه مطلب

راهنمای جامع نظری و عملی برای خوانش ادبیات داستانی (فصل سوم)/ «ادبیات چیست؟»/ جواد اسحاقیان

گیریم که ما َنفْس نظریه یا اندیشه ی نظری از هر نوعی را تصدیق کنیم، اما سرشت “موضوع” نظریه [ که می خواهد یک متن “ادبی” را موضوع کار خود قرار دهد ] و شیوه هایی را که برای تحلیل آن برمی گزینیم ، همچنان ناگشوده و مبهم باقی می ماند. به راستی وقتی…

ادامه مطلب

«نقد فرهنگی» رمان «باد، ما را با خود بُرد» نوشته ی طلا نژادحسن/ جواد اسحاقیان

رمان “باد، ما را با خود بُرد” سومین رمان از یک “سه گانه” (تریلوژی) به نامهای “شهریور هزار و سیصد و نمیدانم چند” (۱۳۸۹) و “شهر گمشده زیر رمل ها” (۱۳۹۴) نویسنده ی اهوازی است که زمینه، شخصیتها و حال و هوایی مشترک دارند

ادامه مطلب

زنان علی دشتی / محسن حاجی پور

علی دشتی زنی نداشت – نه به اعتبار برگ های سجلی، که به گواه صفحات تاریخ- اما در سه جلد داستانی اش زنانی اختیار کرده همه فتان و فتنه! دل مشغولی اش در سراسر داستان ها، داستان واره ها و ناداستان ها؛ عقده و مسئله «زن» است

ادامه مطلب

نگاهی به اشعار مارگارت اتوود / ترانه جوانبخت

مارگارت اتوود شاعر کانادایی بیشتر از آن که شعر کلاسیک بسراید به نوشتن اشعار مدرن علاقه نشان داده است. اتوود در اشعارش تعداد سطرها را در بخش‌های مختلف تغییر داده است. اشعار او دارای تخیل و تصویر شاعرانه است.

ادامه مطلب

نگاهی به «ما» نوشته یوگنی زامیاتین / سعادت با غل و زنجیر به پای مردم

ولی نعمت کیست؟ کسی که با درایت دست و پایمان را خیرخواهانه به بند سعادت کشیده است! «ما» نوشته یوگنی زامیاتین، تصویری از ولی نعمت کشوری به خوانده‌اش ارائه می‌کند که در آن شهروندان آجری از آجرهای شالوده یگانه کشور هستند

ادامه مطلب

راهنمای جامع نظری و عملی برای خوانش ادبیات داستانی (فصل دوم)/ «درنگی بر سرشت و سویه های»/ جواد اسحاقیان

واقعیت، این است که منتقد ادبی، دانشجوی ادبیات (فارسی، انگلیسی و هر زبانی دیگر) و خواننده ی امروزی متون ادبی، نمی تواند در محدوده ی رویکردهای “نقد ادبی سنتی” به “خوانش متن” بپردازد و این متون و به ویژه ادبیات داستانی را، تجزیه و تحلیل، تفسیر و درک کند.

ادامه مطلب

شرحی بر رابطۀ فردریش نیچه و لو سالومه / فرهاد سلیمان‌نژاد

نیچه در مخالفت با هرگونه استیلاجویی، فمنیسم فلسفی را نیز تاب نیاورد! از ظواهر امر چنان بر می‌آید که تلاش فمنیسم فلسفی معطوف به «نقادی» و «مشروعیت‌‌زدایی» از نمودهای جزمیت مردانه است. اما در نگرش نیچه غایت فمنیسم فلسفی خلاف چنین تلقیِ ساده‌انگارانه‌ای از نقادی است.

ادامه مطلب

قطاری دیدم که نیچه می برد / علی ­محمد اسکندری جو

انگیزه این اَفوریسم که با قلم قلیایی پلمیک (جدلی) نگاشته شده ضمن اینکه اشاره به سهراب کاشان دارد و به یاد آن بور دختر افغان نیز هست که فغان او در آن تصویر کایروتیک حبس شد که به کدام گناه در این هزاره هم باز هزاره می کشند. سالها پیش به بهانه جنون…

ادامه مطلب

دو نگاه به «عقرب کشی» شهریار مندنی پور/ زیست دو پاره شده

راوی پریشان گویی که قرار است تمام وقایع از طرف او بیان شود و در این میان، شانه ها اندامی هستند که بخش های گفته و ناگفته ی زندگی امیر را بیان میکنند ،تا بدن زیسته همچون تکیه گاهی برای تجسد معنا دار جهان راوی عمل کند و هر شانه…

ادامه مطلب

خوانش اسطوره ای و روانشناختی «بی رَد» نوشته ی «مجتبی تجلّی» / جواد اسحاقیان

اگر از برخی از شاهکارهای ادبی مانند “بوف کور” (۱۳۱۵) و همانندهایش از نوع “یکلیا و تنهایی او” (۱۳۳۴) “تقی مدرسی” و “ملکوت” (۱۳۴۰) “بهرام صادقی” و “سنگ صبور” (۱۳۴۵) “چوبک” بگذریم، کمتر نویسنده ای پس از انقلاب کوشیده برای شناخت “منِ درونی” و “خودِ پنهان” و به تعبیر رسای “یونگ” ((Jung “رادیوی درونی” یا…

ادامه مطلب

جومپا لاهیری از تازه‌ترین اثرش می‌گوید؛ همیشه خود را در تبعید زبانی احساس کرده‌ام / ترجمه یلدا حقایق

یک دهه قبل نویسنده برنده پولیتزر خود را درچالش جدیِ یادگیری زبان ایتالیایی قرار داد. اکنون از او درمورد عشق‌اش به رُم، ترجمه از ایتالیایی و کارهای جدیدی به‌ زبان انگلیسی می‌شنویم.

ادامه مطلب

سخنرانی کوتاه جواد اسحاقیان درباره آختامار اثر هما جاسمی برنده جایزه ادبی کیومرث

همزمان با ۲۵ اردی بهشت ماه روز بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی، بنیاد فردوسی توس (شاخه‌ مشهد) طی برنامه ای که در فضای مجازی و از طریق اینستاگرام به مناسبت اعطای «جایزه ادبی کیومرث» برگزار شد، برگزیده این جایزه ادبی را معرفی کرد

ادامه مطلب

حشرات و مزه شیرین قدرت/ رضا فکری

ایان مک‌یوون، متولد ۱۹۴۸، یکی از پنجاه چهره‌ی شاخص ادبیات انگلستان در نیم قرن اخیر بوده است. او نه‌تنها در عرصه‌ی داستان‌نویسی بسیار فعال ظاهر شده، بلکه در نگارش نمایشنامه، فیلمنامه و سلسله آثار غیرداستانی نیز دست خود را آزموده و تاکنون دوازده متن از او به شکل فیلم درآمده است

ادامه مطلب

داستان جاسوسی، واقعیت جاسوسی / مرضیه عسگری

به‌نظر لرد بیدن پاول، بنیان‌گذار جنبش پیشاهنگی پسران، «زندگی هیجان‌انگیز یک جاسوس بهترین راه چاره برای کسانی است که از زندگی خسته شده‌اند.» بعید به‌نظر می‌رسد استخدام واقعی کسی برای جاسوسی به‌راحتی حرف‌زدن درباره‌ آن باشد،

ادامه مطلب

جان لوکاره و ادبیات جاسوسی / مرضیه لشکری

سال ۱۹۷۳ در بحبوحه‌‌‌‌‌ جنگ سرد، و بدگمان‌شدن به جاسوسی نفوذی در بالاترین رده‌‌‌‌‌های سرویس اطلاعات مخفی بریتانیا. جورج اسمایلی معاون سابق بازنشسته توسط همکاران سابق خود برای تحقیق درمورد عامل نفوذی استخدام می‌‌‌‌‌شود

ادامه مطلب

ادبیات جاسوسی در گفتگو با جان لوکاره / قهرمانان قربانی شده

جان لوکاره (-۲۰۲۰ ۱۹۳۱) یکی از بزرگ‌ترین جاسوسی‌نویس‌های دنیا است. او با رمان «جاسوسی که از سردسیر آمد» به یکی از پرفروش‌ترین نویسنده‌های بین‌المللی تبدیل شد. پس از موفقیت این کتاب، سه‌گانه کارلا یا «جرج اسمایلی» را منتشر کرد که به شهرت بیشتر او دامن زد: «بندزن، جامه‌دوز، سرباز، جاسوس»، «پسر خوش‌نام مدرسه»، و «دارودسته…

ادامه مطلب

آلبر کامو: ماهیت شورش سیاسی / تری هوی/ مصطفی صداقت رستمی

اغلب اوقات مشاهده می­شود که مشخصۀ عصر مدرن ویژگی­هایی همچون کاهش اعتقاد به قدرت ماوراء طبیعی یا قانون برتری و همچنین دلسردی فزاینده از خرد علمی است که این دلسردی فزاینده به عنوان ابزاری برای تعریف شالودۀ اخلاقی زندگی سیاسی است

ادامه مطلب