Skip to content Skip to sidebar Skip to footer

ادبیات

درنگی بر مرگ صادق و فرهنگ هدایت / علی­محمد اسکندری جو

کیست به یاد صادق باشد آنگاه که هدایت مرده است؟ اگر فرهنگ حیران است و زبان نیز ویران، اگر زیستن و ماندن در چنین فرهنگی که “الگوریتم” آن واژگون شده را نه می دانی و نه می خواهی پس صادق بخوان شاید “هدایت” شوی. وُلگاریزه شدن فرهنگ و خلط نابجای آن با مفهوم “تمدن” آسیب…

Read more

رمان شکل بسط یافته ی داستان کوتاه نیست / دکتر حسین پاینده

قول مشهوری است که داستان‌نویس برجسته کترین منسفیلد (Katherine Mansfield) چند بار کوشید تا رمان بنویسد، اما هیچ‌یک از تلاش‌های او قرین موفقیت نشد (مایسْزُر Myszor ۲۰۰۱: ۳۷). همچنین در بسیاری از کتاب‌های مربوط به ادبیات داستانی از نویسنده‌ی برجسته‌ی آمریکایی ویلیام فاکنر William Faulkner نقل‌قول شده که نوشتن داستان کوتاه، به مراتب طاقت‌فرساتر از…

Read more

گفت و گوی مهدی سالاری نسب با استاد منوچهر انور / فارسی زنده است و ما به زبان استادن بزرگ خود سخن می گوییم

آنچه می خوانید گفتگوی مهدی سالاری نسب با منوچهر انور است که به مناسبت انتشار کتاب زبان زنده (انتشارات کارنامه، 1398) انجام شده و در آن دامنه بحث به معضلات امروزۀ زبان فارسی نیز گسترش یافته است. گفتنی است این گفتگو نخست در ماهنامه تجربه منتشر شده است و سپس برای نشر در فضای…

Read more

شکستِ آبلوموف درون علیرضا اکبری

.سروش حبیبی که از چهره‌های تکرارنشدنی تاریخ ترجمه ادبی در ایران است خود در یکی از آشفته‌ترین دوره‌های ترجمه در ایران در سال ۱۳۱۲ قدم به این جهان گذاشت. سال‌های۱۳۰۰ تا ۱۳۲۰ که فضای استبدادی بر کیفیت آنچه نشرمی‌یافت نیز تأثیر گذاشته بود، دوره اوج ترجمه آثار پیش‌پاافتادۀ تاریخی و سانتی‌مانتال فرانسوی مثل کتاب‌های جرجی…

Read more

درباره «رويداد ادبيات» تري ايگلتون/ ادبيات و نظم آرماني/ پیام حیدری قزوینی

تري ايگلتون در «رويداد ادبيات» از موضع قبلي‌اش مبني بر تعريف‌ناپذيربودن ادبيات فاصله مي‌گيرد و ادبيات را رويدادي در نظر مي‌گيرد كه مي‌توان مؤلفه‌هايي مشترك برايش در نظر گرفت. ايگلتون در «پيش‌درآمدي بر نظريه ادبي» با موضعي ذات‌ستيزانه معتقد بود كه ادبيات چيزي به نام ذات يا جوهر ندارد و هر نوشته‌اي كه با عنوان…

Read more

یادی از عباس نعلبندیان؛ راوی روایت‌های متروک/ فروزان جمشیدنژاد

سال‌ های دهۀ ۴۰، تئاتر در ایران عمدتا محافظه کار بود و کم و بیش پرچمدار سنت؛ درام ایرانی تازه چشم گشوده بود و داشت با جلوه گری در آثاری چون «بلبل سرگشته»، «از پشت شیشه ها»، «پهلوان اکبر»، «چوب به دست های ورزیل» و «گلدان» به گُل می نشست و در گوشه و کنار…

Read more

طاعونی به نام عباس نعلبندیان / انوشیروان مسعودی

امروز در ایران نسلی پای می‌گیرد که با تجربیات پیشین ِ خود مطلقا بیگانه‌ست، تجربه‌ی زیسته شده‌اش از آپارتمان نشینی فراتر نمی‌رود، دیدگاهش محدود به ترجمه‌های دست دوم ِ از زیر سانسور درآمده و فیلم‌های جایزه گرفته‌ی زیرنویس شده است. این نسل نمی‌تواند گلستان را بفهمد، در گلشیری درجا می‌زند، به هدایت نمی‌رسد. اوج ِ…

Read more

داستان آدینه (20) : «یک روایت عشق» اثر عباس نعلبندیان

مرد برگشت به اتاغ. مه رفته بود و همه چیز به روشنی دیده می‌شد. زن به چیزی فکر می‌کرد. چشمانش به آن برقی که ته هر سو پر می‌کشید، به چیزی در فضا خیره ماند. مرد حس کرد پاهایش دارد داغ می‌شود. بی اراده به دیوار تکیه داد، گرمایی غریب، به‎آنی تمام بدنش را پر…

Read more

موسی نثری همدانی: پیشگامی در رمان، میانه روی در نثر / دکتر عبدالله نصرتی

برای حوزه‌ی ادب معاصر یک دوره‌ی صد ساله را می توان در نظر گرفت؛ ادب معاصر حاصل جریان ادبی و فرهنگی دوره‌ی مشروطه است که دوره‌ای فرخنده و پرتب وتاب بود و در دل خود ادبیات زنده و پویا و جوشنده ای را پدید آورد که با تار و پود جامعه ای پویا در هم…

Read more

گفتنی هایی درباره ادبیات کلاسیک روس / والنتین گیترمن

شاهزاده پیوتر میخائیلوویچ ولكونسكى(2) كه به عنوان افسر ارتش روسیه در جنگهایى كه با ناپلئون صورت گرفت‏شركت كرده بود، در خاطرات خود چنین نوشت: نبردهاى سالهاى 1814-1812 ما را به اروپا نزدیكتر كرد و با طرز حكومت و مؤسسات عمومى و حقوق مردم آنجا آشنا ساخت; … حقوق ناچیز و مسخره‏اى كه مردم ما از…

Read more

سرآغاز رمان تاریخی در ادبیات معاصر ایران / ب. نیكیتین

پیدایش رمان تاریخی نوین فارسی کاملن تازگی دارد. نخستین آزمایش در این نوع ادبی، چنان‌که پروفسور ادوارد براون (۱) در جلد چهارم اثر استادانه خود در ادبیات فارسی (برگ های ۴۶۴- ۴۶۶) نشان داده، به قلم شیخ موسی همدانی، مدیر مدرسه نصرت در شهر همدان بوده است. رمان عشق و سلطنت او ظاهرن در سال…

Read more

جستارهایی بر آلوده‌انگاری / ژولیا کریستوا

ژولیا کریستوا، نویسنده، فیلسوف، روانشناس و فمینیست، (اگرچه خود این واژه را برای خویش برنمی گزیند) سال 1941 در بلغارستان متولد شد. کارهای او متاثر از پساساختارگرایان فرانسوی مانند لکان است و خود تاثیر تعیین کننده ای بر نظریه پردازان معاصر فرانسه داشته است. کریستوا بین امر نمادین (قابل بازنمایی، ارتباط ساختارمند) و نشانه ای…

Read more

جهان داستان (31): «شنل»، داستانی از نیکلای گوگول / به همراه نگاهی به داستان شنل و داستان نویسی گوگول

در یکی از ادارات دولتی… اما بهتر است نگوییم دقیقاً کدام یکی. چون هیچ‌کس به اندازه‌ی کارمندان اداری، صاحب‌منصبان، افسران هنگ یا به‌طور‌کلی هر فرد اداری دیگر زودرنج و زودخشم نیست. امروزه افراد هر گروه اهانتی را که مستقیماً به شخص خودشان می‌شود اهانتی به کل جامعه تلقی می‌کنند

Read more

چندگانگى قرائت رمان: سازمان اجتماعى تفسیر / مارجرى ال. دى والت

نظریه‌پردازان تفسیر باید نه تنها مساله درستى تفسیر، بلكه اختلاف قرائتها را نیز، كه از ماهیت اجتماعى جایگاه هر قرائت ناشى مى‌شود، تبیین كنند. در این مقاله، خاستگاه قرائتهاى گوناگون یك رمان دنیاى فقید بورژوایى، اثر نادین گوردیمر، بررسى مى‌شود.

Read more

مدارکی به دست آمده که نشان می‌دهد کامو از سوی کا‌گ‌ب ترور شده است / رازگشایی از مرگ ناگهانی آلبرکامو

روزنامه‌نگاری ایتالیایی ادعا می‌کند تصادف اتومبیلی که در آن غول ادبی فرانسه در سال ۱۹۶۰ کشته شد، تصادفی نبود و پای کا‌گ‌ب در میان است و دلیل‌اش هم موضع‌گیری کامو علیه سیاست‌های شوروی سابق بوده.

Read more

جهان داستان (30): «تصویر دختری در شیشه»، داستانی از تنسی ویلیامز / به همراه نگاهی به زندگی و آثار نویسنده

تامس لانیر ویلیامز مشهور به تنسی ویلیامز (۲۶ مارس ۱۹۱۱- ۲۵ فوریه‌ی ۱۹۸۳) نویسنده و نمایش‌نامه‌نویسِ آمریکایی‌ست. در کلمبوسِ می‌سی‌سی‌پی به دنیا آمد. دومین فرزندِ اِدوینا داکین و کورنلیوس کافین ویلیامزبود. پدرش فروشنده‌ی دوره‌گردِ کفش بود. پدری که همیشه مست بود و بیش‌ترِ وقت‌ها دور از خانه بود

Read more

رئالیسم و ادبیات (بحثی در چیستی رئالیسم)/ آدولف سانچز واسکِز

هنری که چون وسیلهٔ خاص شناخت، هم با شکل و هم با موضوع خود به‌حقیقت خدمت می‌کند، رئالیسم است. ما آن هنری را هنر رئالیستی یا واقع‌گرا می‌نامیم که با رویائی با هستیِ یک واقعیتِ عینی آغاز کند و به‌ساختنِ واقعیتِ جدیدی بپردازد و حقایقی را دربارهٔ انسان‌های موجود به‌ما عرضه کند، یعنی انسان‌هائی که…

Read more

چرا سارتر جایزه نوبل را رد کرد؟

حکایت نپذیرفتن جایزه نوبل توسط ژان پل سارتر را اغلب شنیده‌ایم؛ اما چرا سارتر این کار را کرد. شایع بود دلخوری او از اینکه آکادمی نوبل آلبر کامو را پیش از او برای دریافت این جایزه برگزیده بود باعث شد چنین تصمیمی بگیرد.

Read more

دو شكل شهر/ شهر و ادبیات در آثار دوراس و مودیانو

موديانو در يكي از آخرين داستان‌هايش مي‌نويسد: «تا مدت‌ها باور داشتم كه نمي‌توان با آدم‌هاي تازه آشنا شد مگر در خيابان‌ها».1 نوشته‌هاي پاتريك موديانو محصول پرسه‌زدن در خيابان‌هاي شهر است، نوشته‌هاي مارگريت دوراس نيز چنين است، اما دوراس برخلاف موديانو با پرسه‌زدن خود را از پا درنمي‌آورد.

Read more

شكل‌هاي زندگي: اشتاين‌بك و انسان‌هايش /نادر شهريوري (صدقي)

در آغاز ورود به قرن بيستم چنين تصور مي‌شد كه پايان ناتوراليسم فرارسيده باشد، به‌خصوص آن‌كه پرچمدار در آغاز قرن بيستم (1902) بر اثر خفگي ناشي از گاز مونوكسيدكربن مرده بود.* اما اين ظاهر ماجرا بود زيرا به فاصله‌اي نه‌چندان زياد از مرگ زولا، ناتوراليسم دگربار با همان سبك‌وسياق زولايي ولي اين‌بار به وسيله جان…

Read more

نوشته ای از ماریو بارگاس یوسا / دیوار برلین

سی سال پیش، زمانی که دیوار برلین سقوط کرد، من غرق در مهلکه کارزار انتخاباتی ریاست‌‌جمهوری بودم و اهمیت رویداد را آن‌طور که باید، درک نکردم. چندین روز بعد، نامه‌ای حاوی تکه‌سنگی کوچک از دیواری که شهروندان آلمان شرقی تخریب کرده بودند، به‌ دستم رسید که سال‌ها آن را به‌‌عنوان نماد آزادی روی میز کارم…

Read more

سکوت شاعرانه / محمود حدادی

سال آينده ميلادي، سال 2020 مقارن است با دويست‌وپنجاهمين زادسال فريدريش هلدرلين، شاعر مكتب كلاسيك و رمانتيك آلمان، چكامه‌سراي آرمان‌خواهي كه زندگي فاجعه‌بارش بازتابي از تحولات طوفاني تاريخ اروپا در سال‌هاي انقلاب جمهوري‌خواهانه فرانسه است و زبان شاعرانه‌اش –با همه آن‌كه قرني تمام به حاشيه رانده شده و گم ماند- سرانجام براي نوجويي و نوآوري…

Read more

۱۰ نویسنده‌ی بزرگ زنده‌ی جهان که در تاریخ ماندگار می‌شوند

اگر اهل کتاب خواندن هستید قطعا این فهرست از بهترین نویسندگان زنده‌ی دنیا که سایت رنکر آن را منتشر کرده است برایتان جالب خواهد بود. در این فهرست از میان نویسندگان معاصر نام‌هایی را می‌بینید که برای همیشه جهان ادبیات را تغییر داده‌اند و کتاب‌هایی خلق کرده‌اند که در آینده به کلاسیک‌هایی جاودانی تبدیل خواهند…

Read more

گفت‌وگو با دوبراوکا اوگرشيچ / جهان مکاني سيال است. همه‌ما در همان آب‌ها شنا می کنیم!

مساله تبعيد و مهاجرت در بسياري از کشورهاي اروپايي از جمله چک، لهستان، روماني و يوگسلاوي پديده‌اي است که سال‌ها است بر روند کار نويسنده‌هاي بسياري تاثير گذاشته است. يکي از نويسنده‌هايي که از سال 1996 در تبعيد در هلند زندگي مي‌کند دوبراوکا اوگرشيچ (1949-کوتينا، کرواسي) نويسنده يوگسلاو است

Read more

گفت‌وگو با آرونداتی روی / ما آزادیم تا به دیگران کمک کنیم که آزاد باشند

آرونداتی روی (1961-هند) یکی از برجسته‌ترین زنان نویسنده جهان است؛ نه‌تنها در نوشتن رمان، که در دفاع از حقوق زنان و کودکان؛ شاید به همین دلیل هم بود که در سال 2014 مجله تایم از او به‌عنوان یکی از صد چهره تاثیرگزار جهان یاد کرد

Read more

گفتگو با توماس برنهارد / علاقه‌ای به سرنوشت خودم ندارم چه برسد به سرنوشت کتاب‌هایم!

توماس برنهارد (۱۹۸۹-۱۹۳۱) یکی از بزرگ‌ترین رمان‌نویس‌ها و نمایشنامه‌نویس‌های آلمانی‌زبان است و به تعبیر ایتالو کالوینو نویسنده شهیر ایتالیایی «مهم‌ترین نویسنده جهان». نثر پرتکرار و نمادین برنهارد موجب تحسین بی‌قیدوشرط و نقدهای سازش‌ناپذیری شد. توماس برنهارد با نمایشنامه‌ها و رمان‌های کوتاه و بلندش مشهور است.

Read more

توماس مان و ادبیات مهاجرت آلمان در گفت و گو با محمود حدادی / سفر یک طرفه روشنفکران

«سفر دریایی با دن کیشوت» از توماس مان و «هرمان و دوروته آ» از گوته تازه ترین ترجمه های محمود حدادی اند که به ترتیب در نشر نو و نشر گویا به چاپ رسیده اند. «سفر دریایی با دن کیشوت» حاصل اولین سفر توماس مان به امریکا در سال ۱۹۳۴ است

Read more

ساموئل بکت؛ نخستین نویسنده دوزبانه قرن بیستم / بهار سرلک

ساموئل بکت سال ۱۹۰۶ در دابلین ایرلند به دنیا آمد. او نمایشنامه‌نویس، رمان‌نویس و شاعری بود که از انزوا، اندوه و پوچی می‌نوشت. بخش عمده‌ای از عمرش را در پاریس گذراند. او که در قالب‌های ادبی مختلف به زبان انگلیسی و فرانسه می‌نوشت، از کمدی سیاه استفاده می‌کرد تا موقعیت‌های انسانی را واکاوی کند.

Read more

نویسنده‌ شش دانگ پسامدرن /غلامرضا رضایی

دهه سی در تاریخ سیاسی- اجتماعی کشور فضایی پر از نومیدی و یأس بود. سال‌های تلخی که حاصلش سقوط دولت ملی دکتر مصدق بود و حسرت و دریغ مردمی که به آزادی و دموکراسی دل خوش کرده بودند. دهه آشوب، انزوا و کودتا. تانک‌ها به راه افتادند و مشتی لات و چماق‌دار خیابان‌ها را قرق…

Read more