این مقاله را به اشتراک بگذارید
شاهین مالت [The Maltese Falcon].
رمانی به قلم دَشیل هَمِت (۱) (۱۸۹۴-۱۹۶۱) ، نویسنده امریکایی، که در ۱۹۳۰ منتشر شد. دوشیزه واندرلی (۲) به دیدن کارآگاه سام اسپید (۳) میآید و برای پیدا کردن خواهر جوانش، که به همراه شخصی به نام ترزبی (۴) ناپدید شده است، دستمزد کلانی به او میپردازد. اما، همان شب مایلز آرچر (۵) ، شریک اسپید، که مأمور تعقیب ترزبی است، کشته میشود و جسد ترزبی را هم مثل جسد او پیدا میکنند. مأموران پلیس، تام (۶) و مخصوصاً ستوان داندی (۷) ، که به قرار معلوم دشمن شخصی سام اسپید است، او را مظنون به دو قتل میدانند.
اسپید، که معشوق آیوا (۸) آرچر است، مدرکی برای اثبات عدم حضور خود در محل وقوع جرم ندارد. اما، اسم دوشیزه واندرلی، در واقع بریجید او، شانسی (۹) است و پیش اسپید اقرار میکند که خواهر ندارد. او دوست ترزبی بود. بریجید سخت وحشتزده است، اما از افشای علت حقیقی آن امتناع دارد. اسپید، که عاشق بریجید است، دیری نگذشته، گرفتار فشارها و تهدیدهای گوناگونی میشود. ابتدا ازجانب مردی به نام کارو (۱۰) که میخواهد “شاهین سیاه” ، گوهر گنجینه شهسواران مالت، را به چنگ بیاورد که روزگاری در دست ترزبی بوده است و اکنون، به گمان او در دست اسپید است. و دیگر، ازجانب ویلمن (۱۱) و گاتمن (۱۲) که هردو تشنه به چنگ آوردن آن پرنده مشهورند. اما بریجید، که شاهین را در دست داشت، چون دریافت که به دنبالش هستند، آن را به دست جاکوبی (۱۳) ، ناخدای کشتی “لا پالوما” (۱۴)، داده است که قسمتی از آن میسوزد.
اما، تنها در آخرین صفحههای کتاب پی میبریم که بریجید به آن طبقه اشراف تعلق دارد که به خاطر ثروت آماده همه چیزند و خود تبهکاری خونسرد است. هَمِت، به وجه شایسته تحسینی، میداند که چگونه خواننده را در هیجان نگه دارد. و تا لحظهای که خود برنگزیده باشد، نگذارد که خواننده به حقیقت پی ببرد. او با مهارت سرشاری رد پاها را محو میکند. بریجید، که هنرپیشه بی-همتایی است، با قیافه دختری وحشتزده و بیدفاع افی پرین (۱۵) را، که منشی مخصوص سام اسپید است و اسپید اعتماد بسیاری به او دارد، فریب میدهد. شاهین مالت نمونه رمان پلیسی نوِ امریکایی است: حادثه هرگز در جا نمیزند، به شتاب پیش میرود و هر تازهواردی بر دلهره خواننده میافزاید.
اسپید کاراگاه پیش پا افتادهای نیست، کارآگاه بسیار فعالی با وجه کاملاً بشری است که خسته میشود. و تنومندی آدمی را داراست که دیگر بسیار جوان نیست، او چنان روشنبین است که در پایان کار فریب نخورد. او در کنار افی پرینِ دوستداشتنی، بریجید اغواگر و آیوا که دست از او برنمیدارد، پیش از هرچیز مشغول حرفه خویش است و شخصیتش همچنان پیروان و مقلدانی دارد.
عبدالله توکل. فرهنگ آثار. سروش.
۱٫ Dashiell Hammett 2. Wonderly 3. Sam Spade 4. Thursby
۵٫ Miles Archer 6. Tom 7. Dundy 8. Iva 9. Brigid O’Shaughnessy
۱۰٫ Caro 11. Wilmen 12. Gutman 13. Jacobi 14. La Paloma 15. Effie Perine
این اثر دو بار به زبان فارسی برگردانده شده: نخست توسط عبدالله توکل در مجله کتاب هفته در سال ۱۳۴۱ با نام مستعار ضمیر،
بار دوم توسط حسن زیادلو چاپ دوم ترجمه اخیر توسط نشر هزار افسان منتشر شده و هم اکنون در بازار است.
انتشار در مد و مه: ۱۴ فروردین ۱۳۹۱