این مقاله را به اشتراک بگذارید
فکر آزادی و مقدمه نهضت مشروطیت
فکر آزادی نوشتاری است از تاریخدانی آگاه و دیپلماتی متبحر. زندگی جدید دکتر آدمیت با تاریخ پژوهی جدی‌تری آغاز شد. او مطالعات خود را بر دوره‌ای از تاریخ معاصر ایران متمرکز کرد که اصطلاحا به آن «دوره بیداری» گفته‌اند، دوره‌ای که مردم ایران در عصر قاجار بر ضد استبداد حکومتی به تدریج به پا خاستند و جنبشی به بار آمد که به پیروزی انقلاب مشروطیت و استقرار نظام مشروط انجامید. سیر و تحولات این جنبش و اندیشمندان و دگراندیشان موثر بر آن کسانی چون امیرکبیر، آقاخان کرمانی، ملکم خان ناظم الدوله و چندین تن دیگر و چند و چون اندیشه‌های آنان، مضمون عمده پژوهش‌های تاریخی دکتر آدمیت است. کتاب فکر آزادی و مقدمه نهضت مشروطیت چهارمین اثر استاد دکتر فریدون آدمیت است. از محتویات کتاب معلوم می‌گردد تاریخ نهضت مشروطیت ایران شامل دو مبحث اصلی است. یکی تاریخ بیداری افکار و نشر عقاید سیاسی و مدتی جدید که در حقیقت مقدمه هوشیاری ملی و نهضت آزادی است. دیگری شرح انقلاب مشروطه از زمان تحصیل فرمان مشروطیت تا قیام ملی که به ضلع محمد علی‌شاه انجامید.
انحطاط تاریخ‌نگاری در ایران«مقالات تاریخی»
نوشتار حاضر حاصل پژوهش‌های ژرفی است که به همت یکی از تاریخدانان مبرز حاصل شده است. در واقع مجموعه مقالات و همچنین یادداشت‌هایی است که طی بیست سال از نیمه دهه۱۳۴۰ به تناوب در نشریات گوناگون کشور چاپ گردیده و هر کدام منبعی است برای پژوهشگر تاریخ به ویژه تاریخ معاصر ایران در گرد آمدن این مجموعه. علاوه بر ارزش تاریخی هر یک چه در مقام نقد و نظر پیرامون وضع تاریخ‌نگاری در ایران، یا ارائه بررسی‌های کوتاهی در مورد پاره‌ای از رجال سیاسی ایران در عصر قاجار یا مضامینی که در آن مورد بحث بوده‌اند، از یک ویژگی دیگر نیز می‌توان یاد کرد که آن نیز امروزه به دلیل گذشت حدود نیم قرن از ایام ثبت و نوشته شدن این ملاحظات و نکات جنبه‌ای استناد «تاریخی» دارد. در مورد پاره‌ای از دیگر مباحث مطرح شده در این مجموعه چه به صورت دو رساله علی‌حده- انحطاط تاریخ‌نگاری در ایران و آشفتگی در فکر تاریخی- مشخصا به نقد نگاه‌های رایج در یک دوره می‌پردازد.
جزایر بحرین بررسی حقوقی و دیپلماتیک مناقشه ایران و انگلیس
کتاب حاضر حاصل پژوهش تاریخدانی مبرز و دیپلماتی آگاه در رابطه با بحرین از منظرهای گوناگون مانند بررسی حقوقی- سیاسی و اتفاقاتی که این مساله مناقشاتی را بین روابط دیپلماتی ایران و انگلیس به وجود آورد. این ترجمه از معدود آثار زنده‌یاد دکتر آدمیت است که می‌تواند منبعی باشد برای پژوهش‌های دیپلماتی در سطح منطقه خلیج فارس. در واقع این اثر بخشی از رساله دکتری وی است در رابطه با روابط دیپلماتیک ایران با انگلستان، عثمانی و روسیه در فاصله سال‌های۱۸۳۰-۱۸۱۵٫ طبق نوشتارهای تاریخی در غرب
خلیج فارس، در خلیجی فرعی میان احسا و شبه‌جزیره قطر، مجمع الجزایری به نام بحرین به معنای دو دریا قرار دارد. بزرگترین و مهمترین جزیره از این مجمع الجزایری،خود بحرین ، حدود سی مایل درازا و دوازده مایل پهنا دارد. نوشتارهای کتاب نشان می‌دهد تحلیلی که از سیاست انگلیسی در خلیج فارس، در دوره شکل‌گیری آن در سده نوزدهم خواهد آمد، توضیحی بایسته خواهد بود برای انگیزه‌های پشت پرده این سیاست این تحلیل نشان می‌دهد سیاستی که در مورد بحرین دنبال می‌شد فرآورده فرعی خط مشی اصلی سیاست انگلیسی در خلیج فارس بود که ویژگی‌های خود را داشت.
قصه‌های مردم فارس
یکی از جلوه‌های فرهنگ قصه است که عمری همداد آدمی دارد. قصه‌ها به وسیله نقل به امروز رسیده است. همچنین به نسل‌های بعد منتقل می‌شود. قصه و افسانه قدیم‌ترین میراث فرهنگی بشر است. با مطالعه قصه‌ها و افسانه‌های ملل می‌توان درباره اندیشه و گفتار مردم اطلاعاتی کسب کرد بدین طریق درمی‌یابیم که چگونه می‌اندیشند و با رویداد‌های تلخ و شیرین زندگی چگونه روبه‌رو می‌شوند. تاثیر قصه بر شنونده به ویژه کودکان قوی است و این خوی و خصلت و جاذبه قصه‌هاست که من و تو را دربرمی‌گیرد. می‌گویند: قصه و افسانه خواب‌های رنگین آدمی هستند. کتاب حاضر به قلم یکی از پژوهشگران ارجمند شیرازی است که سالیان سال مشغول تحقیق در زمینه قصه مردم شناسی، فرهنگ عامیانه می‌باشد و تا به حال کتاب‌های بسیار که حکم گنجینه دارد به رشته تحریر درآورد و آثار او منبعی است برای دیگر پژوهشگران در این زمینه‌ها.