این مقاله را به اشتراک بگذارید
جستاری پیرامون جنبش شیخ عبیدا… شمدینی
از زمان روی کار آمدن سلسله قاجار در ایران مسیر جدید در سیاست تمرکزی به وجود آمد و نقطه پایانی بود بر دوران هرج و مرج ناشی از سیاست عدم تمرکز بعد از کریمخان زند. دوران حکومت قاجاریه رفتهرفته حاکمیت بلامنازع ظلا… را با خود به همراه داشت و عکسالعمل ناخوشایندی در بین حکام و دیگر سران ایلات و عشایر کُرد بر جای نهاد و زمینهساز چالش میان حکومت مرکزی و عشایر گردید. شورش شیخ عبیدا… شمدینی در حوزههای کردنشین ایران و عثمانی در سال۱۸۸۰ میلادی در عرض مدت زمانی کوتاه به یک مناقشه منطقهای تبدیل شد، اگر چه از یک منظر ادامه مجموعهای از مناقشات متعارف ایلی در یک حوزه مرزی محسوب میشود ولی از یک منظر دیگر سرآغاز نوعی تحرک ناسیونالیستی کُرد نیز تعبیر شده است. هدف از طرف مباحث و همچنین اسناد ارائه شده در این مجموعه فراهم آوردن دادهها و دانستههایی دیگر است در پاسخ به پرسشهای مختلفی که میتواند در این زمینه مطرح باشد، از جمله این پرسش که پیشامد مزبور تا چه حد ماهیت عشایری داشت و سنتی و تا چه اندازه نیز ملهم از نوعی گرایش اولیه ناسیونالیستی در طرح چشماندزای متفاوت و از پیش.
ماندلا- قدم اول
نلسون ماندلا بدون شک یکی از بینظیرترین چهرههای سیاسی قرن بیستم است و زندگی او آینه تمامنمای تاریخ آفریقای جنوبی در قرن بیستم است. ماندلا که در خانواده یکی از روسای قبایل کوچک آفریقای جنوبی متولد شد، فعالیت سیاسی را خیلی زود آغاز کرد. وی برای نخستین بار در سن بیست و دو سالگی به زندان محکوم شد و سالها در شرایط مخفی به فعالیت سیاسی پرداخت. نوشتهها و سخنرانیهای او از همه مهمتر مظالمی که بر او تحمیل شد همچون مشوق مبارزات میلیونها آفریقایی علیه نظام آپارتاید به شمار آمدند. رهایی او از زندان سرآغاز رهایی آفریقای جنوبی از نژادپرستی حاکم و حکومت سفیدپوستان بود. کتاب حاضر در شناخت زندگی فردی است که با یکی از طولانیترین نظامهای نژادپرستانه جهان به مقابله پرداخت. مقابله و مبارزهای دشوار که در طول آن ذرهای از شأن انسانی و ارادهاش کاسته نشد. ماندلا امروز نه فقط برنده جایزه نوبل صلح و نخستین رئیسجمهور سیاهپوست آفریقای جنوبی، بلکه دولتمردی مورد توجه و قبول جامعه جهانی نیز است.
سرمایهداری- قدم اول
سرمایهداری نام گروهی از نظامهای اقتصادی است که مبتنی بر مالکیت خصوصی ابزار تولید کالاهای تجاری برای کسب سود است. اقتصادهای سرمایهداری گرایش به آن دارند که با رقابت آزاد و صنعتی شدن مشخص شوند. هر چند سرمایهداری بدون صنعت هم یک اصطلاح متناقض نیست. به بیان کلی نظام سرمایهداری نقشی مرکزی در انباشتگی منابعی دارد که میتوانند برای تولید بیشتر استفاده شوند. منابعی که با عنوان سرمایه شناخته میشوند وجه تسمیه سرمایهداری هستند. امروز سرمایهداری چنان به نظم غالب بر اقصی نقاط جهان تبدیل شده است که دیگر مشکل بتوان تصور کرد روزی مردم به شکل دیگری داد و ستد زندگی میکردند و بینشها و ارزشهایشان را نظمها و نظامهای دیگری شکل میدادند اما همانطور که در این کتاب از طریق بررسی آرای سیاسی متفکران قرن هفدهم میلادی و وقایع تاثیرگذار برجهان در همین دوران توضیح داده شده است.
نبرد سردارآباد ارمنستان ۲۳ مه۱۹۱۸
نویسنده کتاب معتقد است نبرد سردار آباد، نخستین و آخرین بررسی مستقلی است که در جهان غرب درباره این واقعه سرنوشتساز منتشر شده است که حدود چهل سال از انتشار آن میگذرد. احتمالا در این سالها و به ویژه در ارمنستان مجددا مستقل در این زمینه بررسیهای بیشتر و کاملتری صورت گرفته است. محتویات کتاب مربوط میشود به اواخر سال۱۹۱۸ در یکی از مراحل پایانی جنگ اول جهانی. یک نیروی محدود ارمنی موفق شد در حوالی سردار آباد پیشروی نظامیان عثمانی را به سمت ایروان در هم شکسته و متوقف کند. اگر چه این نبرد از لحاظ شدت در مقایسه با انبوهی از دیگر نبردهای صورت گرفته در آن جنگ جهانی زد و خورد مختصری بیش نبود ولی به گونهای که در این کتاب آمده جایگاه آن از لحاظ تحولات منطقهای و به ویژه تاریخ آن از لحاظ تحولات منطقهای و به ویژه تاریخ مقاومت ارمنیها در برابر بد روزگار و دستیابی به حداقلی از موجودیت ملی، مهم و تعیینکننده بود.
آرمان