این مقاله را به اشتراک بگذارید
محمد مقدم:
۱۰ سال پژوهش برای یافتن "مهر و مسیح"
مستند «مهر و مسیح» در مدت شش سال، در ۱۱ کشور دنیا از جمله، ایران، سوریه، عراق، گرجستان، ارمنستان، آلمان تصویربرداری شده است.
به گزارش مد و مه به نقل از ایلنا، کارگردان مستند «مهر و مسیح» با اشاره به اهمیت پژوهش در ساخت آثار مستند گفت: علاقه‌ام به تحقیق و دانستن، بستر ماندن در حوزه مستند را برایم فراهم کرد و به همین سبب ۱۰ سال برای پژوهش «مهر و مسیح» وقت گذاشتم تا آمادهٔ اولین نمایش عمومی در نهمین جشنواره سینماحقیقت شود.
محمد مقدم دربارهٔ مستند «مهر و مسیح» که به آیین میترائیسم می‌پردازد، اظهار داشت: موضوع میترائیسم برای علاقه‌مندانی که درباره ادیان کار کرده‌اند کاملا شناخته شده است، اما برای عده دیگری از مردم همچنان ناشناخته باقی مانده است. این مستند بر تاثیر رابطه آیین مهری بر دیانت مسیحی که از جنبه‌های مختلفی قابل اثبات است، می‌پردازد.
وی ادامه داد: انتخاب مسیری که هر کس در زندگی‌اش طی می‌کند، به طور کامل در اختیار خودش نیست. مسیری که من در حوزه فیلمسازی گذراندم، با فیلمسازان دیگر کمی متفاوت است. فعالیت من در حوزه سینما، با سینمای بلند و داستانی و انیمیشن آغاز شد و بعد از آن به فیلم کوتاه، مستند و انیمیشن روی آوردم.
مقدم دلیل علاقه‌مندی‌اش به سینمای مستند را ارزش‌های پژوهشی این حوزه دانست و خاطرنشان کرد: سینمای مستند برای من مانند کتاب است. در این نوع سینما ما می‌توانیم با هر آنچه به عنوان سوژه قلمدادش می‌کنیم، به عنوان موضوعی برای شناخت واقعیت رو به رو شویم. همین مطلب باعث شد دو دهه‌ای بر آثاری که موضوع آن‌ها تاریخ و تمدن است، متمرکز شوم که ماحصل این تمرکز ۳۵ فیلم بود.
موضوع میترائیسم در دهه ۷۰ با ساخت مجموعه مستندی برای مقدم به موضوعی جدی تبدیل شد. او در این باره عنوان کرد: بعد از ساخت این مجموعه تاریخی و در طی مطالعات می‌دانی، متوجه شدم پدیده میترائیسم از هر آیین دیگری در فرهنگ عمومی ایران کهنسال‌تر و پرنفوذ‌تر است. «میترائیسم» هم‌طراز زرتشتی‌گری که به صورت عوامانه بیشتر جا افتاده، در شکل‌گیری فرهنگ رسمی ما ایرانیان موثر‌تر بوده است.
مقدم با بیان اینکه در خلال همین جستجو‌ها به رابطه میترائیسم و مسیحیت پی برده است، ادامه داد: در مدت تحقیق و پژوهش می‌دانی با مطالبی رو به رو شدم که در هیچ منبعی نمی‌بینید. این مستند بیش از آنکه حاصل مطالعات کتابخانه‌ای باشد، ماحصل مطالعات می‌دانی است و می‌تواند منبعی مستقل در کنار پژوهش‌های مهر‌شناسی قلمداد شود.
وی با اشاره به ضعف پژوهش در آثار مستند، گفت: پژوهش کار مشکلی است چرا که نیاز به منابع دست اول و عمیق دارد. منابع دم‌دستی نمی‌تواند مبنای پژوهش‌های درست قرار گیرد و در هر موضوع، محقق باید به لایه‌های ناشناخته و زیرین هر اثر برسد. در مستند «مهر و مسیح» علاوه بر منابع فارسی، دو کتاب و ۱۰ عنوان مقاله دست اول از زبان انگلیسی ترجمه کردیم. در کنار این مکتوبات، سفرهای فراوانی داشتیم و با این وجود چیزهای ناشناخته زیادی همچنان باقی مانده است که خود می‌تواند موضوع کارهای دیگری قرار گیرد.
محمد مقدم برای ساخت این مستند ۱۰ سال از زندگی خود را صرف تحقیق و پژوهش کرده است. او در این باره گفت: نسخه اولیه فیلم ۱۴۲ دقیقه است که برای جشنواره آن را کوتاه‌تر کردم. نسخه اولیه به لحاظ پژوهشی کامل‌تر است و برای نمایش آکادمیک مناسب است. البته این مستند، قسمتی از یک مجموعه دو قسمتی است. در قسمت دیگر این مستند قرار است به نقش مهر در ایران بپردازم. برای پژوهش این اثر، تیمی من را همراهی نمی‌کرد و با تاسف و فروتنی می‌گویم بضاعت مهر‌شناسی در ایران در منابع و افراد کم نیست، اما‌گاه به تکرار و نقل قول از منابع دیگران ختم شده است؛ در صورتی که مهر‌شناسی در غرب وارد مباحث عمیق‌تری می‌شود.
او با تاکید بر اینکه دیگر برای پژوهش هیچ مستندی چنین زمانی را صرف نمی‌کند، خاطرنشان کرد: فیلمسازی یک نوع خودخواهی به همراه دارد که توجه فیلمساز را از خانواده، اطرافیان و داشته‌های زندگی‌اش می‌گیرد. با این میزان سختی، بعید می‌دانم دیگر سراغ ساخت مستندی با این وسعت بروم.
مستند «مهر و مسیح» در مدت شش سال، در ۱۱ کشور دنیا از جمله، ایران، سوریه، عراق، گرجستان، ارمنستان، آلمان و… تصویربرداری شده است.
عوامل ساخت این مستند عبارتند از: پژوهشگر، نویسنده، تصویربردار، کارگردان و تدوینگر: محمد مقدم/ صدابردار: چنگیز صیاد/ آهنگساز: ملک‌ایرج پناهی/ انیمیشن و گرافیک: احسان غریب، رضا شیشه‌گران، داریوش عیاری، الهه گودرزی، محمد گودرزی، اسماعیل ترک‌زاد/ گوینده گفتار متن: علیرضا دولتشاهی/ طراح صحنه و لباس: آناهیتا کاشف/ تهیه شده در مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی.
مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی سازمان امور سینمایی کشور، نهمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت» را طی روزهای ۲۲ تا ۲۸ آذرماه ۱۳۹۴ و با شعار «حقیقت بهترین راهنماست» که از فرمایشات حضرت علی (ع) است، در سینما فلسطین و سینما سپیده شهر تهران برگزار خواهد کرد.