نقد فیلم لانتوری ساخته رضا درمیشیان / به همراه گزارش نشست پرحاشیه‌اش که اغلب خبر نگاران آن را پوشش ندادند!

‘

نقد فیلم لانتوری ساخته رضا درمیشیان

عصبانی نیستم

محمد محمدیان / فیلم
لانتوری فیلم سوم رضا درمیشیان به لحاظ فرم روایت و ساختار اثر رو به جلویی نسبت به عصبانی نیستم! نیست اما این به معنای فقدان ارزش‌های فیلم نیز قلمداد نمی‌شود. همین که درمیشیان با لانتوری و ترکیب به نسبت جدیدی از سینمای مستند/ داستانی باز در حال تجربه‌ی جلوه‌های تازه‌ای در سینمای نوین ایران و به لحاظ فرم به دنبال اشکال نادر سینمایی است و در این خصوص مدام در حال تکمیل جنس سینمایی ویژه‌ی خود است را باید به فال نیک گرفت. لانتوری فیلمی دوپاره نیست، فیلم دو بخشی است و نه الزاماً دو اپیزودی. یعنی از اول هم قرار نبوده تنها به قسمت دوم و اصلی فیلم و ماجرای نفس‌گیر و پرتعلیق اسیدپاشی بپردازد و حالا قسمت اول فیلم و گروه لانتوری به آن آسیب زده است.
به نظر می‌رسد از اول موضوع نخست به قدری برای درمیشیان مهم و جذاب بوده که نتوانسته در حد اشاره یا تنها به عنوان مقدمه‌ی قسمت دوم به آن بپردازد. اما این‌که تا چه حد این شیوه به کلیت اثر لطمه زده و هر دو نیمه خود می‌توانستند به‌تنهایی فیلم مستقل جذابی باشند هم جای بحث دارد. اما آن‌چه در نظر نخست به چشم می‌آید این است که همین در جاهایی فیلم را طولانی کرده است. و یا گفت‌وگوهای مفصل در فیلم با آن کادرهای ثابت که بسیار هم با پیام‌های مستقیم اخلاقی و رفتاری همراه است از تأثیرگذاری و جذابیت فیلم کاسته است. با این وصف لانتوری پیش از سینمای قصه‌گو و کوبنده‌اش، فیلم کارگردانی و یک اثر تلخ قابل‌اعتنا در سینمای ایران باقی خواهد ماند.
 

******

نقد فیلم لانتوری ساخته رضا درمیشیان

در جست‌وجوی سادگی

آرامه اعتمادی / فیلم
لانتوری روایتی از یک فاجعه‌ی اجتماعی است که اتفاقاً در چند سال اخیر حسابی هم مورد بحث و دغدغه‌ی مردم بوده است. ماجرای اسیدپاشی روی صورت دختران قربانی به اندازه‌ای وحشتناک و رعب‌آور است که حالا تماشای این ضایعه بر پرده‌ی سینما همراه با ماجراهای گروه لانتوری و نمایش جزییات اسیدپاشی و قربانی کردن یک دختر هم آب‌و‌تاب داستان را زیاد کرده باشد. گرچه تماشای لانتوری بسیاری از اهالی سینما و رسانه را عصبانی کرده اما این بازی‌ای است که انگار کارگردان خودخواسته و آگاهانه برای پریشان کردن تماشاگر از آن استفاده کرده است.
فیلم انگشت روی معضلی اجتماعی گذاشته و برای همراه کردن مخاطب در این اتفاق نیاز به درگیر شدن و ایجاد تنش دارد. بر خلاف بسیاری از واکنش‌های هیستریک پس از نمایش این فیلم، لانتوری را نمی‌توان فیلم بدی دانست، ولی تدوینی دوباره می‌تواند آن را از حواشی و تنش‌ها رها کند و باعث شود مخاطبانش کم‌تر آزار ببینند. اگر تدوین مجدد بتواند شعارها و دیالوگ‌های جشنواره‌پسند بین‌المللی را قیچی کند و حرف‌و‌حدیث‌های اهالی کوچه و بازار را تا حدی کنار بگذارد، با یک رتوش مختصر فیلم اثری قابل‌قبول و بدون شعار می‌شود. داستان اصلی لانتوری دیر شروع می‌شود، اما قرار نیست ماجرای عشق پسر و دختر به همدیگر شالوده‌ی اصلی‌اش باشد. در این مورد خاص، با فیلمی مواجهیم که قصه‌ها و ماجراهای فرعی‌اش بیش از قصه‌ی اصلی اهمیت دارند. اگر قرار بود ماجرای عشق پاشا، پسری تیغ‌زن با مرامی رابین‌هود‌وار به دختری خبرنگار و از خود گذشته روایت شود، روایت با این سبک و سیاق پیش نمی‌رفت. فیلم سعی دارد گزارشی باشد از ماجراهای گروه لانتوری و در کنارش ماجرای مریم و پاشا.
لانتوری متکی است به فرمی که رضا درمشیان به عنوان کارگردان در پیش گرفته و با اصرار فراوان، حال‌وهوایی مستندوار (یادآور برنامه‌های هشداردهنده‌ی تلویزیون از قبیل شوک) به صحنه‌های فیلمش داده است. از لحاظ بصری همه‌چیز در سایه‌ی این انتخاب کارگردان قرار گرفته و این نکته در کنار برش‌های سریع و پرتعداد فیلم، سبک بصری فیلم را شکل داده است. نوید محمدزاده که پیش از این توانایی‌اش را ثابت کرده و در همین جشنواره با ابد و یک روز بسیار دیدنی ظاهر شده در لانتوری بازی استاندارد و قابل‌قبولی ارائه می‌دهد اما درخشان نیست. باران کوثری و مریم پالیزبان هم از این قاعده مستثنی نیستند و هر دو در سطحی قابل‌قبول ظاهر شده‌اند؛ گرچه فضا و لحن تکان‌دهنده‌ی فیلم باعث می‌شود اکت‌های آن‌ها مؤثرتر از آن‌چه هست به نظر برسد. مهدی کوشکی و بهرام افشاری دو بازیگر تئاتری که در این فیلم – با وجود تجربه‌های متعدد پیشین – اولین حضور مهم بازیگری در سینما را داشته‌اند، بدون ایراد و راحت در مقابل دوربین‌ بازی می‌کنند، مثل سایر بازیگران که در نماهای مستند دیده می‌شوند. شاید رضا درمشیان لانتوری را با دقت بیش‌تری نسبت به عصبانی نیستم! ساخته باشد اما هنوز هم بغض او را باید بی‌شیله‌‌پیله‌ترین فیلمش دانست.

*****

حاشیه داغ‌ترین نشست خبری جشنواره فجر؛

شرح نشست رسانه ای لانتوری که پوشش داده نشد!

درمیشیان به جرم مسئولان جشنواره متهم شد/«لانتوری» به نگاه حذفی و انحصارطلبانه نقد دارد

نشست خبری فیلم پرمخاطب «لانتوری» ۱۶ بهمان ماه در مرکز همایش‌های برج میلاد برگزار شد؛ البته این نشست با حاشیه‌سازی‌های متعددی همراه بود.

در ادامه برخی بی نظمی های برج میلاد، نشست نقد و بررسی «لانتوری» با تاخیر زیاد  رضا درمیشیان برگزار شد و برخی خبرنگاران از پوشش این نشست امتناع کردند.

با پایان نشست خبری فیلم «زاپاس» در ساعت ۱۲ قرار بود نشست «لانتوری» ساخته رضا درمیشیان نیز با فاصله اندکی برگزار شود. این درحالی بود که عوامل این فیلم از جمله دو بازیگر اصلی آن نوید محمدزاده و باران کوثری در سالن حضور داشتند و تنها کارگردان در محل برج میلاد حضور نداشت.

با تاخیر در برگزاری نشست فیلم «لانتوری» اصحاب رسانه و اهالی مطبوعات محل برگزاری نشست را ترک کردند و بعد از حضور درمیشیان به محل برج میلاد خبرنگاران از حضور در این نشست  صرف نظر کردند.

بعد از عدم حضور اولیه خبرنگاران، رضا درستکار مسئول برگزاری نشست های خبری جشنواره فیلم فجر از خبرنگاران عذرخواهی کرد و از آنها دعوت کرد تا در نشست حضور پیدا کنند. همچنین درمیشیان نیز از تاخیر خود در نشست خبری فیلم عذرخواهی کرد و آن را به دلیل مشکل بیماری یکی از بستگان خود عنوان کرد.

اهالی مطبوعات به احترام رضا درستکار در محل برگزاری نشست حاضر شدند اما اغلب آنها این نشست را پوشش ندادند.

منتقل کردن نشست‌های خبری فیلم‌های جشنواره به صبح و فشردگی برنامه‌های جشنواره که طی روزهای اخیر با بی نظمی مداوم مسئولان جشنواره همراه بوده؛ باعث شده تا رسانه‌ها و نماینده‌های آن‌ها اعتراضات مداومی را داشته باشند. فیلم لانتوری که قرار بود شب گذشته از ساعت ۱۲ اکران شود؛ با بی‌نظمی و ورود انبوهی از جمعیت به سالن میلاد؛ سرانجام با یک ساعت تاخیر اکران شد و نمایندگان رسانه‌ها تا حدود ساعت سه و نیم بامداد در برج میلاد حضور داشتند. طبق روال؛ نشست‌های خبری امسال از ساعت ده صبح برگزار می‌شود و طبیعی‌ست که این مسائل باعث عصبانیت و خستگی خبرنگاران شود. مشخصا تمام این حواشی؛ به دلیل عملکرد پرنقص مسئولان جشنواره بوده و بدیهی‌ست که فیلم خوش‌ساخت و پرمخاطبی مثل لانتوری نباید هزینه این عملکرد ضعیف را بپردازد. هرچند رضا درمیشیان برای تاخیرخودش از رسانه‌ها عذرخواهی کرد و علت آن را حضورش در بیمارستان عنوان کرد؛ اما برخی نشست رسانه‌ای این فیلم را ترک کردند. این درحالی‌ست که نشست رسانه‌ای فیلم نفس با ۴۵ دقیقه تاخیر برگزار شد و هیچیک از حاضران نیز نسبت به این موضوع واکنشی از خود نشان ندادند.

اما سرانجام نشست خبری فیلم لانتوری با یک دقیقه سکوت به احترام زنده یاد یدالله نجفی؛ آغاز شد.

رضا درمیشیان در ابتدای این نشست گفت: من به احترام جامعه‌ی مطبوعات که خودم را جزوی از آن می‌دانم؛ اینجا هستم و برای تاخیرم عذرخواهی می‌کنم. البته به من گفته شده بود که ساعت یک و نیم اینجا باشم و حدودا بیست دقیقه تاخیر داشتم

منتقد حاضر در نشست؛ درباره این فیلم گفت: فیلم لانتوری دارای مضموی جسورانه است و خوشبختانه فرم آن هم همین جسارت را دارد. متاسفانه سینمای ایران مضامین جسورانه را با روایتی کلاسیک و محافظه‌کار روایت می‌کند که می‌توان ازجمله این فیلم‌ها به «هیس دخترها ریاد نمی‌زنند» اشاره کرد.

او ادامه داد: معمولا در سینمای ایران؛ شخصیت‌های مالیخولیایی از ذهن هنرمندانی که خودشان هم شخصیتی ناپایدار دارند؛ تراوش می‌کند. اما هرکس رضا درمیشیان را از نزدیک بشناسد؛ می‌گوید چگونه ممکن است این کاراکتر محجوب و معقول چنین شخصیت‌های را می‌نویسد و من فکر می‌کنم این دقیقا کارکرد هنر است.

وی با بیان اینکه اسیدپاشی در لانتوری به عنوان یک مضمون صرف استفاده نشده؛ گفت: نگاه انحصارطلبانه و مالیخولیایی که در جامعه‌ی ما وجود دارد مختص به اسیدپاشی نمی‌شود و در ریزترین روابط اجتماعی ما هم وجود دارد. حتی ۷۰ درصد ترانه‌هایی که از آرمین ۲afm تا محسن چاوشی می‌خوانند هم ترویج همین نگاه انحصارطلبانه و مالیخولیایی‌ست که به اصطلاح به عنوان عشق مطرح می‌شود.

رضا درمیشیان در ادامه این نشست درباره ساخت لانتوری توضیح داد: لانتوری تقابل زشتی و زیبایی‌ست، لانتوری تحمل نکردن نظر مخالف را نشان می‌دهد. نگاهی حذفی که می‌گوید اگر مثل من فکر نمی‌کنی پس نباش.

او ادامه داد: من در این فیلم سعی داشتم تا با فاصله‌گذاری‌هایی که دارم؛ حتی زمانی که مخاطب غرق در داستان می‌شود؛ متوجه مستند بودن اتفاقات شود که برای رسیدن به آن ابزارها و فرم‌های مختلفی را مدنظر گرفتم.

این کارگردان همچنین اضافه کرد: سینمای هرچه دارد از تئاتر است. من با اشتیاق به تماشای تاتر می‌روم و بازیگران جوانی که شما در این فیلم دیدید؛ همگی از ستارگان تئاتر هستند. بازیگران تئاتر جسارتی دارند که با آن‌ها می‌توان همه چیز را تجربه کرد چراکه خودشان را آزاد می‌گذارند.

درمیشیان همچنین تاکید کرد: فیلم لانتوری با بودجه شخصی ساخته شده و هیچ سازمانی از آن حمایت نکرده است. من درنهایت متاسفم که در تهران ما حداکثر ۵ سینمای مناسب و استاندارد داریم و مخاطبان نمی‌توانند شاهد تمام زحماتی که برای صدا و تصویر فیلم کشیده شده است؛ باشند.

باران کوثری نیز در این نشست با تقدیر از رضا درمیشیان گفت: ما چیزهایی را نمی‌دانیم که رضا درمیشیان می‌داند. او با حساسیت هرچه تمام‌تر فیلم خود را می‌سازد و ما برای بسیاری از مسائل ساعت‌ها بحث جدی می‌کنیم. رضا درمیشیان در طول فیلمبرداری مداما فیلمنامه را براساس تمرینات ما بازنویسی می‌کرد و واقعا هیچکس جز او نمی‌دانست که لانتوری چگونه ساخته می‌شود.

‘