این مقاله را به اشتراک بگذارید
اورول و نقد حکومت استالین در 'مزرعه حیوانات'
جورج اورول روزنامه‌نگار و نویسنده بریتانیایی در زندگی نسبتا کوتاه خود دهها گزارش و مقاله و داستان نوشت. او در زندگانی به شهرت و اعتبار زیادی نرسید، اما دو رمان او به میراث ادبی قرن بیستم راه یافت: "قلعۀ حیوانات" و "هزار و نهصد و هشتاد و چهار". اورول شصت سال پیش در ۲۱ ژانویه ۱۹۵۰ درگذشت.
فعالیت ادبی جورج اورول با دوران پرآشوب نیمه اول قرن بیستم گره خورده است. او شاهد دو جنگ جهانی، چند جنبش انقلابی و پیروزی فاشیسم در اروپا بود.
جورج اورول با نام اصلی اریک آرثور بلر در ۲۵ ژوئن ۱۹۰۳ در شرق هند، در خانواده‌ی یک کارمند حاکمیت استعماری متولد شد. او در انگلستان به مدرسه رفت و پرورش یافت. پس از کارهایی پراکنده و خدمت در دستگاه پلیس، در سال ۱۹۲۷ از هر کاری دست شست و تصمیم گرفت نویسنده شود.
چندی در لندن و پاریس به تجارب گوناگون دست زد تا سرانجام از سال ۱۹۳۳ نوشته‌های خود را با نام جورج اورول منتشر کرد.
رؤیای حق و عدالت
اورول بنا به سنت روشنفکران زمانه، به اندیشه‌های سوسیالیستی گرایش پیدا کرد، و باز مانند بسیاری از روشنفکران انقلابی اروپا در سال ۱۹۳۶ به اسپانیا رفت و در "باریگادهای بین‌المللی" از جمهوری نوبنیاد در برابر فاشیست‌ها دفاع کرد.
جورج اورول در جبهۀ نبرد با فاشیست‌ها زخم برداشت، و ظاهرا از آن زخم بهبود یافت، اما ذهن و تفکر او زخمی عمیق‌تر برداشت که هرگز التیام نیافت.
خیانت به انقلاب
در جبهۀ نبرد با فرانکو کمونیست‌های تحت حمایت "اتحاد شوروی" سخت فعال بودند. اورول به تجربه دریافت که کمونیست‌های پیرو استالین در برخورد با مخالفان خود، لیبرال‌ها، سوسیالیست‌ها، تروتسکیست‌ها و مارکسیست‌های مستقل، به همان اندازه‌ی فاشیست‌ها بیرحم و خشن هستند.
اورول پس از آشنایی با کمونیسم روسی، به این نظر رسید که "نوکران استالین" از شعارهایی مانند "انقلاب کارگری و حکومت زحمتکشان" تنها برای کسب قدرت و سلطه بر دیگران استفاده می‌کنند.
اورول به این نتیجه رسید که زمامداران اتحاد شوروی (سابق) به آرمان "انقلاب سوسیالیستی اکتبر" خیانت کرده‌اند. در اتحاد شوروی مشتی "مأمور فاسد و مستبد" به نام حزب و طبقه، بر توده‌های مردم حکومت می‌کنند.
اثری بر ضد استالین
جورج اورول پس از بازگشت به انگلستان، در سال ۱۹۴۵ رمان "مزرعه حیوانات" (یا قلعه حیوانات) را منتشر کرد. در این اثر تمثیلی که با طنزی سیاه و رسواکننده نوشته شده، اورول با مرام و نظام استالین تسویه حساب می‌کند.
حیواناتی که از جور صاحب مزرعه جانشان به لب رسیده، سرانجام قیام می‌کنند تا به نابرابری و بهره‌کشی پایان دهند و نظمی عادلانه در مزرعه برقرار کنند.
رهبران تازه که از میان حیوانات سر برآورده‌اند، با زرنگی و سوءاستفاده از سادگی و خوش‌باوری حیوانات، زمام امور مزرعه را به دست می‌گیرند و بر خر مراد سوار می‌شوند. آنها نوع تازه و شدیدتری از تبعیض و نابرابری را این بار با "شعارهای انقلابی" مستقر می‌کنند. مرام آنها با این شعار بیان می‌شود: «همه حیوانات برابر هستند اما بعضی از آنها برابرتر هستند.»
هنر اورول در آن است که مضمونی تلخ و بدبینانه را با طنزی شیرین و گیرا بیان کرده است. تأثیر رمان طنزآمیز او در افشای حاکمان مستبد و ریاکار از صدها کتاب و مقاله بیشتر است.
جورج اورول کتاب "مزرعه حیوانات" را اثری "ضداستالینی" دانسته بود، و برخی منتقدان آن را رمانی تبلیغاتی علیه مرام کمونیسم دانسته‌اند. خود اورول در مخالفت با استالینیسم تا آنجا پیش رفت که در سال ۱۹۴۹ لیستی از همکاران خود را به ظن "فعالیت کمونیستی" به پلیس بریتانیا تحویل داد.
وحشت از نظارت پلیسی
جورج اورول از پیشگامان نقد مدرنیته به شمار می‌رود. او از نخستین نویسندگانی بود که نسبت به جوانب خطرناک پیشرفت تکنولوژی هشدار داد. اورول نشان داد که رشد نابهنجار تکنیک‌های کنترل می‌تواند از هر محاسبه و تصوری فراتر رود.
رمان ۱۹۸۴ در کنار رمان "دنیای قشنگ نو" (نوشته آلدوس هاکسلی) یکی از رمان‌های مهمی است، که به سبکی کافکایی، ابعاد هیولایی یک حکومت توتالیتر (تمامیت‌خواه) را توصیف می‌کند.
یکی از نوآوری‌های اورول کشف جنبۀ مهارگسسته و غیرانسانی تکنولوژی ارتباطی است. رژیم‌های خودکامه با تقویت این مکانیسم، از تکنولوژی برای کنترل هرچه بیشتر جامعه بهره می‌برند. رفتار و فعالیت شهروندان تا جزئی‌ترین زوایای حریم خصوصی آنها زیر نظارت دولتی قرار می‌گیرد.
کابوس‌های سیاه اورول از "آینده‌ی بشر متمدن" به راستی رعب‌انگیز است و در شناخت کارکرد پیچیده‌ی نظام‌های "کنترل تام" بسیار مؤثر افتاد. افکار و تصورات اورول الهام‌بخش بسیاری از منتقدان "بغرنج مدرنیته" بوده است.
عبارت "برادر بزرگ تو را زیر نظر دارد"، که با برنامه‌ها و شوهای تلویزیونی بر سر زبان‌ها افتاد، از رمان اورول گرفته شده است.
در هنرهای نمایشی
جورج اورول روزنامه‌نگاری ورزیده بود. او نقدها و مقاله‌های بسیار نوشته و در گزارش‌هایی مؤثر از زندگی دشوار زحمتکشان و محرومان انتقاد کرده است. اورول از ۱۹۴۱ تا ۱۹۴۳ دو سال با بنگاه بی‌بی‌سی همکاری داشت.
کارهای ادبی جورج اورول به ویژه دو رمان معروف او زمینه‌ی اقتباس‌های صحنه‌ای بسیاری بوده است. از رمان "مزرعه حیوانات" فیلم‌های بسیاری تولید شده که معروف‌ترین آنها فیلم کارتونی بلندی است که به سال ۱۹۵۴ تولید شد.
در سال ۱۹۸۴ ورسیون تازه‌ای از رمان ۱۹۸۴ به روی پرده سینما آمد که با اقبال فراوان روبرو شد. در این فیلم نقش اصلی را جان هرت ایفا کرد. ریچارد برتن با ایفای نقش اوبراین در این فیلم، آخرین بازی سینمایی خود را ارائه داد.
بیشتر آثار جورج اورول به زبان فارسی ترجمه شده است.
بی بی سی