این مقاله را به اشتراک بگذارید
دافنه دوموریه، خالق رمان مشهور «ربه کا»
ترجمه فرهاد کاوه
«دافنه دوموریه» داستان سرا، تذکره نویس و نمایشنامه نویس انگلیسی است که به واسطه رمان های عاشقانه پرتعلیقش صاحب شهرت است. «دوموریه» را بسیاری با رمان مشهور «ربه کا» می شناسند که بلافاصله پس از انتشار توسط «اورسن ولز» در یک برنامه رادیویی اجرا شد و یک سال بعد به دست کارگردان بی بدیل دنیای سینما «آلفرد هیچکاک» به تصویر کشیده شد. «ربه کا» به زعم اغلب ادیبان مشهورترین، بهترین و آخرین رمانی است که با الهام از رمان «جین ایر» شارلوت برونته پدید آمده است.
«دافنه دوموریه» Daphne du Maurier در سیزدهم ماه مه ۱۹۰۷ در خانواده ای هنرمند در لندن متولد شد. پدرش «سرجرالد دوموریه» بازیگردانی مشهور و فرزند «جورج دوموریه» کاریکاتوریست نامی بریتانیا بود. «دوموریه» بعدها بسیاری از آثار خود را با الهام از اجداد و سایر اعضای خانواده اش خلق کرد. رمان «ماری آن» و «شیشه گر» از این دسته اند. او رمان «جرالد» را با الهام از شخصیت پدرش به رشته تحریر درآورد.
دوران کودکی «دوموریه» در خانواده ای طی شده که از دوستی با ادیبان برجسته ای چون «ادگار والاس» و «جی ام باری» بهره مند بود و بدین ترتیب او از همان دوران نوجوانی قلم به دست گرفت. اولین اثر مکتوب او داستانی کوتاه بود که به دست عمویش که سردبیری مجله ای را بر عهده داشت به چاپ رسید. «دوموریه» تحصیلات ابتدایی خود را در شهرهای مختلفی چون لندن؛ مودون و پاریس گذراند.
او که کتابخوانی مشتاق بود، بیش از هر چیز با تصور عوالم خیالی داستان ها به وجد می آمد و در خیال پردازی آنچنان پیش رفت که برای خود شخصیتی ثانوی و مردانه نیز ساخته بود.
شاید به همین دلیل است که اکثر راویان آثار او را مردان تشکیل می دهند. او اولین رمانش را در سال ۱۹۳۱ منتشر کرد و رمان بعدی او درباره قاچاقچیان در قالبی تاریخی به نگارش درآمد و پس از مدتی امتیاز آن را برای ساخت فیلمی به همین نام به کارگردانی آلفرد هیچکاک فروخت.
پس از این همکاری بود که هیچکاک به آثار او علاقه مند شد و بعدها با الهام از یکی از داستان های کوتاه «دوموریه» فیلم سینمایی «کلاغ ها» The Birds را به روی پرده برد. «دوموریه» در سال ۱۹۳۲ با درجه داری به نام «کلنل فردریک برونینگ» ازدواج کرد که به واسطه خدمات ارزنده اش در خلال جنگ جهانی دوم به مقام شوالیه ای نائل آمده بود.
زندگی مشترک این دو تا آخر عمر «کلنل برونینگ» به مدت ۳۳ سال در خوشی و آرامش سپری شد. «دوموریه» پس از مرگ شوهرش به سال ۱۹۶۵ هیچ گاه ازدواج نکرد. او که در سال ۱۹۶۹ با لقب بانوی ادبیات انگلستان خوانده می شد به ۱۹ آوریل سال ۱۹۸۹ دیده از جهان فروبست.
خاطرات مکتوب او پس از مرگش تحت عنوان «کورن وال سحرآمیز» Enchanted Cornwall به چاپ رسید. «کورن وال» نام ساحلی است که اکثر داستان های «دوموریه» در آنجا اتفاق می افتد؛ ساحلی در ناحیه غربی انگلستان که هوای توفانی و وحشی آن الهام بخش «دوموریه» در خلق بسیاری از رمان ها و داستان های کوتاهش از جمله «ربه کا» بوده است. او در وصف «کورن وال» می گوید: «مکانی برای آزادانه نوشتن، قدم زدن، مبهوت شدن و تنها بودن.» «دوموریه» چنین قضایی را عاشقانه دوست می داشت و بی دلیل نیست که او ۲۵ سال از عمر خود را در خانه ای رو به دریا گذراند، همان خانه ای که در رمان تاریخی «ژنرال پادشاه» توصیف شده است.
و اما شاهکار «دوموریه» رمان «ربه کا» که در سال ۱۹۳۸ پدید آمد. جمله آغازین این رمان به یکی از به یادماندنی ترین جملات ادبیات قرن بیستم بدل شد. «دیشب در خواب دیدم که دوباره به مندرلی رفته ام.» قهرمان داستان زن جوان و ترسویی است.
همسر سابق این مرد ثروتمند «ربه کا» نام دارد و طی اتفاقات نامعلومی از دنیا رفته است و پس از او خانه زیر سلطه خدمتکار خانه «خانم دانور» اداره می شود. با انتشار این رمان «اورسن ولز» آن را در قالب نمایشنامه ای رادیویی اجرا کرد و خود نقش «ماکسیم دووینته» و «مارگارت سالاوان» نقش همسر دوم او را بازی می کند.
پس از اجرای این نمایشنامه «دیوید سلزینک» تهیه کننده برنامه متن نمایشنامه را برای «آلفرد هیچکاک» فرستاد و در نامه ای نوشت: «اگر در به تصویر کشیدن این رمان به اندازه من به متن متعهد باشی در سینما هم مانند رادیو موفق خواهد شد.» «دوموریه» در کنار خلق رمان هایش ، نمایشنامه، زندگینامه و داستان های کوتاه متعددی پدید آورد که از جمله آنها می توان به زندگینامه «فرانسیس بیکن» اتوبیوگرافی به نام «دردهای فزاینده» Growing Pains ، داستان کوتاه «استخر» و «بعد از نیمه شب هرگز» اشاره کرد.
شرق