نگاهی به کتاب «نان حلال»/ احسان راسخی

کشف جنایت‌های نامنتظره

نگاهی به کتاب «نان حلال» اثر فردریک دار؛ ترجمه‌ی عباس آگاهی

احسان راسخی

روز جمعه‌ی من بهتر از این نمی‌توانست باشد. بنا بود برای تفریح با دوستان که قرارش را از مدتها قبل گذاشته بودیم به بیرون از شهر برویم. همه چیز آماده بود. اما بعضی اوقات اتفاقاتی می‌افتد که فکرش هم به ذهن خطور نمی‌کند. اینکه ماشینی که تا بحال خراب نشده دقیقا در همان روز چنان اشکالی پیدا کرد که علاوه بر هزینه گزافش ساعت‌ها هم در تعمیرگاه معطل شدم. وقتی تعمیرکار گفت که باید مدت طولانی منتظر بمانم، به نزدیکترین پارک رفته و از سر بی حوصلگی نگاهی به صفحات نخستین کتاب انداختم. همین قدر کافی است بدانید که به نیمه‌های کتاب رسیده بودم که ماشین آماده شد. اما همچنان نشستم و خواندم. تا ظهر کتاب را تمام کردم. و آنقدر از خواندن آن لذت برده بودم که همه اتفاقات تلخ آن روز را فراموش کردم.

****

اگر خواننده اسم نویسنده را بر جلد کتاب «نان حلال» ندیده باشد و یا با فردریک دار آشنا نباشد، با خواندن چند صفحه ابتدایی کتاب، شاید باورش نشود ژانر این کتاب جنایی است و بزودی قرار است راز یک جنایت در آن فاش شود.  شخصیت اصلی داستان، بلز دولانژ جوان بی‌پولی است که مدت‌هاست از زمان از دست دادن شغلش می‌گذرد و سخت مترصد پیدا کردن شغل است. در همین حال و هوا که از اوضاع آشفته او خبر می‌دهد، بنا بر یک اتفاق ساده کیف پولی را در باجه تلفن همگانی پیدا کرده و در پی یافتن صاحب آن (زنی به نام ژرمن) برمی‌آید. خواندن  اینکه ژرمن شوهری بد اخلاق دارد و بلز سخت شیفته زن می‌شود بماند بر عهده خودتان. اما مطمئن باشید همه چیز به اینجا ختم نمی‌شود… همه چیز به ناگهان تغییر می‌کند، جوان ساده ابتدایی داستان در نهایت خود را در مخمصه‌ای می‌بیند که از آن راه فراری ندارد.

فردریک دار یکی از نویسندگان شناخته شده و مطرح ادبیات پلیسی در فرانسه و جهان است. تعدادی از کتاب‌های این نویسنده، با ترجمه عباس آگاهی و به مدد انتشارات جهان کتاب، در قالب عناوین مجموعه پلیسی نقاب منتشر شده و به دست مخاطبان ایرانی رسیده است. فردریک دار از جمله نویسندگانی است که با توجه به اهمیت چگونگی آغاز داستان، غالباً از شگردهایی پیش‌بینی‌نشده و جذاب استفاده می‌کند. چنان‌که گویی دست خواننده را گرفته و به بطن داستان می‌برد. اتفاقی تکان‌دهنده و موقعیتی جذاب و کنجکاوی‌برانگیز را تدارک می‌بیند که خواننده را به دنبال خود بکشد، چنان‌که کمی بعد با درگیر شدن در ماجرا نتواند کتاب را زمین بگذارد.

او جایگاه نویسنده‌ای که نخستین اثرش بدون ناشر مانده بود، تا مقام یکی از نویسندگان محبوب فرانسوی میانه قرن بیستم را به‌سرعت پیمود. نویسنده‌ای بسیار پرکار بود و برای نوشتن بیش از ۳۰۰ اثری که منتشر کرد؛ به‌غیر از نام اصلی خود از بیش از بیست نام مستعار نیز استفاده کرد. فردریک دار با نوشتن داستان‌های پلیسی و جنایی تازه‌ای که در آن‌ها خبری از پلیس‌ها نبود و اگر هم حضوری داشتند کمرنگ و حاشیه‌ای بود، طرحی نو در ادبیات پلیسی و جنایی درانداخت. قهرمان داستان‌های او اغلب آدم‌هایی معمولی بودند که ناخواسته در مسیر عادی زندگی با حوادثی این‌چنین روبه‌رو می‌شدند که دست آن‌ها را به جنایت آلوده می‌کرد. این داستان‌ها بستری بسیار مناسب برای ایجاد تنوع در الگوهای کلیشه شده ادبیات کارآگاهی فراهم آورد.

در این رمان، همانند سایر داستان‌های او ،تنهایی، دل‌مردگی و اندوه قهرمان داستان او را آماده شرکت در رابطه‌ای عاطفی می‌کند. حال هوای عاشقانه را با تمی جنایی به‌خوبی پیوند زده است. جنایت‌های غیرمنتظره‌ای که ناگهان فاش می‌شوند و مخاطب را برای چند روز غافلگیر می‌کنند.

به نقل از الف کتاب

****

«نان حلال»

نویسنده: فردریک دار

مترجم: عباس آگاهی

ناشر:جهان کتاب؛ چاپ اول ۱۳۹۶

۱۵۲ صفحه؛ ۱۲۰۰۰ تومان