نگاهی به کتاب «جنبش زنان در آمریکا»/ نیره رحمانی

فتح سنگر به سنگر حق برابری

نگاهی به کتاب «جنبش زنان در آمریکا» اثر دان ناردو/ ترجمه‌ی مهدی حقیقت‌خواه

نیره رحمانی

صد و پنجاه سال پیش اگر کسی در آمریکا ادعا می‌کرد در آینده رئیس جمهوری سیاه‌پوست بر این کشور حاکم خواهد شد، همانقدر دیوانه جلوه می‌کرد که اگر می‌گفت در آینده زنی تا یک قدمی ریاست جمهوری آمریکا پیش رفته اما با ناباوری شکست خورده!

 در روزگار شکل‌گیری آمریکا و مهاجرت و اقامت اروپائیان در این سرزمین که به سده هفدهم میلادی برمی‌گردد، زنان به عنوان جنس دوم از درجه اهمیت پایین‌تری نسبت به مردان برخوردار بودند. حتی با سر و سامان گرفتن ساختار حکومت در آمریکا و استقلال آن نیز تغییر جدی رخ نداد و زنان در قیاس با مردان از حقوق، سیاسی و اجتماعی بسیار پایین‌تری داشتند. اما وضع اینگونه باقی نماند، رفته رفته سر و کله کسانی پیدا شد که خواهان افزایش حقوق زنان بودند. هر چند که جامعه سنتی آن روزگار آمریکا به سختی در برابر چنین خواسته‌هایی مقاومت می‌کرد، اما  حرکتی که آغاز شده بود، سر باز ایستادن نداشت و آهسته و پیوسته پیش می‌رفت و اندک اندک بر شتاب آن افزوده می‌شد و سرانجام نیز به پیروزی رسید و زنان از حقوق اجتماعی و سیاسی تقریبا برابری برخوردار شدند.

کتاب جنبش زنان در آمریکا اثر دان ناردو با ترجمه مهدی حقیقت خواه که به همت نشر ققنوس منتشر شده، داستان شگفت‌انگیز این تغییر و تحول را روایت می‌کند. حوادثی که جنبش زنان آمریکا در بیش از دو سده گذشته در آمریکا پشت سر گذاشته‌اند چنان پر فراز و نشیب و گاه شگفت‌آور است که علاوه بر آموزنده بودن آن برای ما از جذابیت روایی بسیاری نیز برخوردار است.

کتاب حاضر شصت و نهمین عنوان مجموعه «تاریخ جهان» است که نشر ققنوس در سال‌های گذشته با رویکردی مخاطب محور و همه خوان در این حوزه به علاقمندان تاریخ جهان که به طور غیر تخصصی این حوزه را دنبال می کنند، ارائه شده است.  البته ماموریت اصلی مجموعه ارزنده «تاریخ جهان» در واقع آشنا ساختن مخاطبان جوان با تاریخ جهان با رویکردی موضوع محور است. از این سبب مجموعه مورد اشاره شامل کتاب‌هایی با عناوینی بسیار متنوع است؛ همچون: پیدایش هند نوین، جنگ جهانی اول، تاریخ پرستاری، جنگ جهانی دوم، جنگ سرد، رنسانس، انقلاب صنعتی، انقلاب فرانسه، انقلاب کوبا، امپراتوری هیتلر، تفتیش عقاید و… زبان این کتاب‌ها ساده و بیان بسیار روان و با در نظر گرفتن خلق جذابیت برای خواننده است.

کتاب جنبش زنان نیز همانند اغلب کتاب‌های این مجموعه با اینفوگرافی از مهمترین رویدادهای تاریخی در موضوع مورد بحث یعنی جنبش زنان آغاز می‌شود. به این ترتیب در آغاز کتاب تابلویی از سیر وقایع مهم تاریخی جنبش زنان پیش روی خواننده قرار می‌گیرد که افقی از کلیت ماجرا در ذهن مخاطب ترسیم می‌کند، سپس در پیشگفتاری کوتاه تحت عنوان : تلاش در راه رویای آمریکایی، به تببین جنبه‌های کلی جنبش زنان در آمریکا پرداخته شده است.

متن اصلی کتاب در شش فصل تنظیم و نوشته شده است که به ترتیب بدین قرار هستند: «آزمونِ دشوار نخستین زنان آمریکایی»، «زنان می‌آموزند چگونه سازمان یابند»، «راه دراز به سوی صندوق رای»، «پیدایش زن اجتماعی جدید»، «خواست فزاینده برابری جنسیتی» و «تلاش پیگیر برای منزلت اجتماعی و حقوق».

جنبش‌ زنان در آمریکا نیز همانند هر کشور دیگری، حاصل کنش‌های جمعی آنان از دل وضعیت سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی این سرزمین بیرون آمده است و از این منظر تابع تغییر و تحولات تاریخی آمریکا از همه این ابعاد بوده است. نخستین کوشندگان حقوق زنان در آمریکا نخستین همایش منطقه‌ای زنان ایالات متحده آمریکا را در سال ۱۸۴۸ برگزار کردند. از این همایش تا هنگامی که زنان توانستند کنگره آمریکا را متقاعد کنند تا متمم نوزدهم قانون اساسی آمریکا را تصویب کنند که به زنان همچون مردان حق رأی می‌داد ، قریب به هفتاد و دو سال طول کشید (۱۹۲۰). هشتاد و هشت سال بعد ، هیلاری کیلینتون به عنوان نخستین زن در آمریکا به مرحله مقدماتی ریاست جمهوری در آمریکا راه یافت که نشان دهنده تحول چشمگیری در کسب حقوق مدنی از سوی زنان بوده بوده است.

چنین پیروزی‌هایی چنانکه در بخش‌های مختلف این کتاب روایت شده، به آسانی بدست نیامده است. زنان بسیاری کوشیده‌اند تا نگرش تحقیرآمیز به زنان و جایگاه اجتماعی‌شان که در اواخر سده نوزدهم و اوایل سده بیستم، نیز به شدت در جامعه آمریکایی دیده می‌شد، رفته رفته تغییر کند. زنانی که با نشان دادن توانایی خود در زمینه‌های مختلف شرایطی را مهیا کردند که زنان ابتدا به کارهایی چون آموزگاری، سرپرستی یا مددکاری اجتماعی بپردازند و سپس با کسب موفقیت‌های بیشتر در دیگر مشاغل نیز که تا پیش از آن مردانه محسوب می‌شدند جایی برای خود باز کنند. چنانکه در این کتاب می‌خوانیم جنبش زنان در آمریکا با حرکتی مداوم و با فتح سنگر به سنگر پیش آمده است. پس از جا افتادن در مشاغل ، سنگر بعدی بهبود وضعیت حقوقی و در مرحله بعد کاستن تدریجی نابرابری دستمزدها و…. بوده است.

کتاب جنبش زنان در آمریکا از جریانی حکایت می‌کند که خواندن و آگاهی از آن می‌تواند برای زنان ما آموزه‌های فراوانی داشته باشد، نه برای تقلید که برای کسب معرفت و بومی سازی آن در مدلی که متناسب با جامعه و فرهنگ خودمان است. مخصوصا آنجا که از آموزه‌هایی همانند تلاش، ایثار و پشتکار و ارزش‌هایی حرف زده شده که در همه فرهنگ‌ها امری پسندیده است.

به نقل از الف کتاب

****

«جنبش زنان در آمریکا»

نویسنده: دان ناردو

مترجم: مهدی حقیقت‌خواه

ناشر: ققنوس، چاپ اول ۱۳۹۵

۱۱۵صفحه، ۱۲۰۰۰تومان