این مقاله را به اشتراک بگذارید
چهل تک‌گویی
«تک‌گویی‌های کلاسیک برای زنان» ویراسته کریس سالت، مجموعه‌ای است شاملِ چهل تک‌گویی درخشان کلاسیک برای بازیگران که از میان بزرگ‌ترین درام‌های تاریخِ نمایش انتخاب شده‌اند و اخیرا در نشر بیدگل درآمده است. این کتاب به پنج بخش اصلی تقسیم شده: آثار کلاسیک یونانی، آثار انگلیسی الیزابتی و جاکوبی، آثار انگلیسی دوره بازگشت و قرن هجدهم، آثار فرانسوی و اسپانیایی و ایتالیایی، آثار روسی و اسکاندیناویایی. کتاب با تک‌گویی «آتوسا» از نمایشِ «ایرانیان» اثر آیسخولوس آغاز می‌شود که گویا کهن‌ترین نمایشنامه مانده از ادبیات غرب است. این نمایشنامه یک شعر دراماتیک است و ماجرای آن در زمان جنگ‌های امپراتوری ایران در دربار خشایارشاه و مادرش ملکه آتوسا اتفاق می‌افتد. «مده‌آ» اثرِ معروف اوریپید متنِ بعدی است که ویراستار کتاب از آثار کلاسیک یونانی انتخاب کرده است. از اوریپید تک‌گویی دیگری نیز از متنِ «آلسِست» و «ایفیگنیا در آئولیس» آمده. در بخشِ آثار انگلیسی الیزابتی و جاکوبی نیز متن‌هایی از کریستوفر مارلو، شکسپیر، بن جانسون، تامس میدلتون، سیرل تورنر، جان مارستون و جان فورد هست. آثار انگلیسی دوره بازگشت، بخش بعدی این کتاب است شاملِ تک‌گویی‌هایی از نمایشنامه‌های ویلیام کانگرو: «مزور» و «عشق در برابر عشق» و «راه و رسم دنیا». و نیز تکه‌هایی از آثارِ جوانا بیلی، شرایدن، جورج فارکوآر، سِر جان ونبره. در بخش بعدی تکه‌هایی از آثار مولیر و ژان راسین و پی‌یر ماریوو و ویکتور هوگو و آلفرد دوموسه انتخاب شده‌اند. در بخش آثار روسی نیز نوبت به گوگول و تورگنیف و آستروفسکی و هنریک ایبسن و چخوف می‌رسد که شاید خواندنی‌ترین فصل کتاب برای مخاطب ایرانی باشد. از گوگول متنِ «ازدواج» آمده و از تورگنیف آثار «بانویی شهرستانی» و «یک ماه در روستا». ایبسن با «جن‌زدگان» در این کتاب حضور دارد و از چخوف نیز دو متنِ «دایی وانیا» و نیز «سه خواهر» انتخاب شده است. ویراستار در مقدمه کتاب سعی دارد شیوه‌ای برای خواندنِ کتاب به‌دست دهد و هدف از این گردآوری را تبیین کند. سالت، این کتاب را گلچینی از متون کلاسیک از آیسخولوس تا چخوف می‌خواند که خواندنِ آن‌ها تجربه‌ای ارزشمند برای بازیگران است و می‌نویسد: «زمانی که شما را برای آزمون بازیگری فرا می‌خوانند، یا از شما می‌خواهند نوشته‌ای را خشک و بی‌روح بخوانید، یا بخشی از مجموعه آزمون‌های بازیگری‌تان را اجرا کنید، قطعا باید چند قطعه از متون در آستین داشته باشید، خواه همان روال معمول یک قطعه کلاسیک و یک قطعه معاصر برای ورود به مدرسه درام باشد، خواه قطعه‌ای برای یک آزمون بازیگری خاص.» او در این چند صفحه مقدمه نقشه راهی دقیق برای بازیگران و آنان که به عرصه بازیگری علاقه‌ای دارند، می‌کشد و قدم به قدم آنان را آماده می‌کند تا از پسِ آزمون‌های بازیگری برآیند و البته در آخر می‌نویسد که این جهت‌دهی را نباید سفت و سخت به‌شمار آورد و در اینجا تنها جهت‌دهی در آزادترین صورتش مدنظر بوده است. درواقع راه درستی برای بازی وجود ندارد، یک کارگردان گوش تیز می‌کند تا نظر دست اول شما را در مورد قطعه معروفی بشنود. گرچه سالت در این مقدمه پیش‌زمینه و بافت و رویکردی را طرح‌ریزی می‌کند تا به‌قول خودش سرنخ‌های پنهان را در باب زبان و ساختار و نحوِ این متون در اختیار مخاطب قرار دهد. از مقدمه کریس سالت چنین برمی‌آید که او این کتاب را با هدفِ تجهیز بازیگرانی تدوین کرده است که بایستی با متونِ اصیل ادبیات نمایشی آشنا باشند، اما این کتاب و انتخاب‌هایی که زیر عنوانِ تک‌گویی‌های کلاسیک برای زنان گرد آمده‌اند، برای هر مخاطبِ علاقه‌مند به ادبیات نمایشی خواندنی است.