و سرانجام دانستم وظیفه‌ام در قبال ناشران چیست! / وجیزه ای از ح. امیدی سرور

#وجیزه : یادداشت‌های ادبی و هنری حمیدرضا امیدی سرور

و سرانجام دانستم وظیفه‌ام در قبال ناشران چیست!

عرض شود که دیروز یکی از دوستان اهل قلم  پیشم بود که چند کتاب از یک ناشر را نیاز داشت و بعد از قرارمان خیال داشت سری به کتاب فروشی بزند. فردین بازی‌ام گل کرد و به او گفتم که به همراهت می‌آیم، به فروشگاه ناشر کتابها برویم و شاید توانستم سفارش کنم به قیمت مناسبی کتابها را به تو بدهند تا در این احوال دشوار پس خریدن همه آنها بربیایی.

خیال برم داشته بود! چون چهار سال تمام وقت در خدمت دنیای نشر هستم {فقط  در الف کتاب  قریب به سه هزار یادداشتِ معرفی (بارویکرد حمایتی) منتشرکرده ایم (با کمک همکاران)  و اگر مد ومه را هم حساب کنیم این تعداد شاید به چهار هزار هم برسد}، گمان کردم اگر خودم را معرفی بکنم، ناشر کتابها اگرنه مجانی، لااقل با تخفیفی قابل توجه کتابهای مورد نیاز دوستم را خواهند داد.  

من که قضیه را مسلم فرض کرده بودم به دوستم گفتم تو هم  همتی به خرج بده و مطالبی درباره آنها بنویس که پذیرفت.
خلاصه به اتفاق راهی فروشگاه این ناشر معتبر  و محترم شدیم. به خصوص که می‌دانستم صاحب نشر اغلب در آنجا حضور دارد. اما ماجرا سخت تر آن چیزی بود که فکر می کردم، خودم و دوست نویسنده را معرفی کردم،  ناشر محترم به گونه ما را نگاه می‌کرد که انگار از کره‌ای دیگر آمده باشیم. برای اینکه خیالش را راحت کنم. گفتم که دوست ما بهای کتابها را خواهد پرداخت و قول داده نوشته‌هایی درباره آنها به ما بدهند و اگر شما مایل هستید درصدی به ایشان تخفیف بدهید.

نفس راحتی کشید و بالاخره ما آدم فضایی های ناآشنا در هیبت یک مشتری برایش آشنا شدیم و تصمیم گرفت به جای آن نگاه های عجیب و غریب، جوابمان را بدهد که حتما حتما شما کتابها را انتخاب کنید. برای اینکه تردیدش را کم کنم گفتم اگر بخواهید می‌توانیم لینک مطالب را در زمان انتشار برای‌تان بفرستیم.

گفت: نه لازم نیست. و جوری گفت که خیلی واضح فهمیدم که اصلا برایش اهمیتی ندارد.

کتابها را که روی پیشخان گذاشتیم، با ماشین حساب شروع به جمع زدن پشت جلد آنها کرد و پس از لحظاتی تردید که انگشتانش سمت اعداد سرگردان بود ما را با بیست درصد تخفیف مفتخر کرد!

باید اعتراف بکنم  که بدم نمی‌آمد که محکی بزنم و ببینم این دوستان ناشر چقدر معرفت به خرج خواهند داد و چگونه مرا برای ادامه این راه ثابت قدم خواهند ساخت!

لبخند تلخ دوستم را که دیدم گفتم: جناب… همین چند روز پیش در برنامه خرید پاییزه کتاب می شد با بیست و پنج درصد پاره ای از این کتابها را خرید.

همانند همه فروشنده‌ها شروع کرد به آسمان و ریسمان، که ۲۵ برای تالیف‌ها بوده نه ترجمه‌ها و خلاصه چنانکه گویی با خودش می‌گوید، جهنم و ضرر… بیایید این هم بیست و پنج درصد. تکلیف ما را معلوم کرد.

لبخند تلخ دوستم، برای من حکم پوزخندی را داشت که یادآوری می‌کرد بدانم میزان اهمیت کاری که سالها نیمه وقت و چهارسال گذشته تمام وقت انجام داده‌ام، برای برخی از ناشران در چه اندازه‌ای‌ست! و باز دم او گرم که همین قدر مرام گذاشت.

یکی از کارکنان کتاب فروشی که جوانتر بود و از اهمیت رسانه‌ها نیز کم و بیش مطلع بود. صحبت‌های ما را شنیده بود، برای ما آرزو موفقیت کرد و با این تاکید که کار معرفی کتاب را حتما جدی بگیریم. و چون ما را مستعد خرید دید شروع کرد به معرفی کتابی از ناشری دیگر که فلان است و بهمان حتما باید آن را بخوانید و چیزی درباره آن بنویسید.

برای اینکه پرحرفی هایش را تمام کنم، گفتم حتما اگر ناشر تمایل داشت و کتابش را فرستاد این کار را خواهیم کرد. اینجا بود که نظریه ای نغز مطرح کرد که دیگر حساب کار دست ما آمد که بدانیم که وظیفه  رسانه‌های راستین در قبال حوزه نشر چیست.

فروشنده جوان خیلی جدی گفت: پس وظیفه موسسه شما چیست؟ چرا این کتابها را برای شما نمی‌خرد تا به مردم معرفی و تبلیغ کنید؟
در حالی که سعی می کردم شاخ‌هایی که روی سرم درآمده بود، زیر موهایم پنهان کنم گفتم: بله حتما این مورد را با مدیریت موسسه درمیان خواهم گذاشت!

بعد از تحریر: دیده ها و شنیده‌های من از فضای نشر و صاحبان برخی از انتشاراتی‌ها، بخصوص در این چند ساله که از نزدیک نظاره گر اوضاع بود‌ه‌ام  جالبِ تلخ و شیرین زیادی دارد، شاید روزی حوصله پرداختن به آنها را داشته باشم، اما فعلا قصد ندارم روی سر شما هم شاخ سبز شود.

البته در میان ناشران هستند کسانی که انتشار و فروش کتاب، صرفا کسب و کار آنها نیست، بلکه دلمشغولی آنها نیز هست. چهره هایی که باشایستگی و معرفت در این جایگاه نشسته‌اند. حیف که بسیار کم شمارند و در اقلیت.