«دوازده به علاوه یک» از سعید کمالی دهقان / پای صحبت بزرگان

‘

کوتاه درباره «دوازده به علاوه یک» از سعید کمالی دهقان

آبان مصدق

سعید کمالی دهقان را گفتگوهای خواندنی‌اش با چهره های نامدار دنیای ادبیات و هنر شهره کرد. فعالیت روزنامه نگاری او در ایران شروع شد، اما چندی بعد در کسوت خبرنگار گاردین فعالیت خود را در سطحی فراگیرتر دنبال کرد. آنچه گفتگوهای او از دیگر نمونه مشابه متمایز می کند، نه فقط به واسطه نشستن روبه‌روی نامداران حوزه ادبیات و هنر که به دلیل اشراف خود او در حوزه ادبیات و نیز نکته سنجی و هوشمندی خبرنگاری است که هنر هدایت و مدیریت این گفتگوها را دارد تا علاوه بر غنی بودن مضمون آنها از افتادن در مسیرهای پیشتر پیموده شده نیز پرهیز شود و از این روست که گفتگوهای او هم متفاوت هستند و هم گفتنی های بسیاری دارند.

کتاپب «دوازده به علاوه یک» که به همت نشر افق منتشر شده، دستاورد همین بخش مهم از فعالیت هایی سعید کمالی دهقان است. «دوازه به علاوه یک» مجموعه مهمترین گفتگوهای انجام شده توسط سعید کمالی دهقان در حوزه هنر و ادبیات است. اغلب گفتگوها در حوزه ادبیات جای می گیرند، تنها یک گفتگو با یک کارگردان سینما انجام شده است. دوازه به علاوه یک گفت­وگو با دوازه چهره سرشناس و تأثیرگذار غیرایرانی و یک چهره نا­آشنا اما دیریافته ایرانی است. تعدادی از این گفت­‌وگوها حضوری انجام شده و چندتایی تلفنی. دو نفر از آن­ها برندگان جایزه ادبی نوبل هستند و بخش پایانی کتاب گفت­‌وگو با اسماعیل فصیح نویسنده تأثیرگذار ایرانی است که زندگی و شخصیت بی­ حاشیه او، موجب شده در ادبیات معاصر ایران آنگونه که شایسته بود مورد توجه قرار نگیرد، بخصوص که او در طول زندگی­‌اش کمتر تن به مصاحبه داده است. این به یقین نخستین بار است که نویسندگان محبوب میان مخاطبان ایرانی را از دریچه چشم یک ایرانی می­‌بینیم که مستقیماً با نماینده فرهنگ ایرانی به گفت­وگو نشسته­‌اند.

سعید کمالی دهقان پیش از هر گفت­گو، خواننده را در جریان چند و چون ارتباط با نویسنده یا کارگردان قرار می­‌دهد و گاهاً توضیحاتی درباره خود نویسنده و نوع تلقی­‌اش از او وآثارش را در اختیار خواننده قرار می­‌دهد. این متنها که هم کیفیت روایی دارند و هم تحلیلی خود از جذابیت های کتاب محسوب می شود. چهره هایی که در این کتاب با آنها گفتگو شده بدین قرارند ماریو بارگاس یوسا، پل استر، ای.ال.دکتروف، اریک امانوئل اشمیت، املی نوتومب، ویسواوا شیمبورسکا، جان بارت، آلن دو باتن، تی.سی. بویل، ایزابل آلنده، اری دلوکا، دیوید لینچ و اسماعیل فصیح .

‘