رفتن به محتوا رفتن به نوار کناری رفتن به فوتر

برگه نویسنده: امیدی سرور

افق (۲): «چقد مونده به ساعت ۵» از مریم محمدی

- " شنونده‎ای سئوال کردند که همسرشون اجازه نمیدن خانم برای دیدن مادر و پدرشون برن، چه باید بکنند؟! " - " خب زن نباید کاری رو بی‎اذن شوهرش... " شیر آب سرد باز گیر کرده. آخه تو که بلد نیستی برا چی دست می‎زنی؟! همش ادعا! همش خودشیفتگی! من خوبم حرف ندارم! دو دستی…

ادامه مطلب

آینه‎های دردار و هویّت‎های انعطاف یافته شخصیت‌های گلشیری

با آينه‌هاي در دار به سادگي نمي‌‌شود خو گرفت، امكاناتش به سادگي خود را عرضه نمي‌كنند و به همين خاطر بارِ اول خواندنش  چندان واکنش مثبتي در خواننده ايجاد نمي‌كند. در واقع، قرائت اول بيشتر نكاتي منفي به ذهن مي‌آورد. انگشت گذاشتن بر اين نكات «منفي» از اهميتي اساسي برخوردار زيرا بسيارشان، وقتي ساختار تكنيكي…

ادامه مطلب

نگاهی به کتاب «ذن در هنر نویسندگی» اثر ری برادبری ترجمه پرویز دوایی

سالهای سال است که در آن‎سوی دنیا، گوشه‎ای دور از وطن زندگی می‎کند، اما با این حال  نه وطن را فراموش کرده و نه زبان مادری را. به فارسی می‎اندیشد و به فارسی می‎نویسد و با خاطره سالهایی که در این دیار زیسته، روزگار می‎گذراند، خاصه یادگارهای عزیز دوران کودکی. روزگاری پرویز دوایی تنها در…

ادامه مطلب

جاودانه ها (۱۳): «تهوع» اثر ژان پل سارتر

آنتوان روکانتن،‌ مردی عزب و تقریباً سی و پنج‌ساله،‌ در شهر خیالی بوویل تنها زندگی می‌کند. این شهر بندر بزرگی است بسیار شبیه لوهاور که سارتر قبلاً در آن زیسته است. تهوع[La Nausee].رمانی از ژان پل سارتر (1905-1980)،‌ نویسنده و فیلسوف فرانسوی، ‌که در 1938 منتشر شد. سارتر در هستی و نیستی درباره آگاهی جسم…

ادامه مطلب

«نامه ها و مسئله هدایت» نوشته ای از محمدعلی همایون کاتوزیان

انتشار این هشتاد دو نامه (*) کار مهمی است و امیدوارم اهمیت آن با آنچه در زیر خواهد آمد تا اندازه ای روشن شود. کوشش دکتر ناصر پاکدامن در یافتن و انتشار این نامه ها ارزنده و در خور اعتناست، حتّی در خور ستایش. او با دقّت و-گاهی می توان گفت- وسواسِ معمول خود نامه…

ادامه مطلب

«پیرمرد و دریا» از نگاه «ماریو بارگاس یوسا»

«پیرمرد و دریا» داستان ساده‌ای دارد: پس از گذشت هشتاد و چهار روز جان کندن بی‌حاصل، ماهیگیر پیر موفق می‌شود بعد از دو روز و نیم تلاش بی‌وقفه ماهی بزرگی صید کند. ماهی را به کرجی اش می‌بندد، اما روز بعد در نبردی که چیزی کم از یک جنگ درست و حسابی ندارد، آن را…

ادامه مطلب

گمنامی مهلک زندگی انسان (در جهان آثار کافکا)

در نوشته های کافکاست که به معنایی جامعه شناختی در عام ترین و نزدیک ترین مفهوم آن برمی خوریم. رمان های او با ساختار بنیادی جامعه و نیز با تغییر اجتماعی از آغاز قرن بیستم تاکنون سروکار دارند؛ اگر این فرض ر ا بپذیریم که در تمدن غربی هنوز انقلاب اجتماعی به راستی رادیکالی رخ…

ادامه مطلب

بازخوانی داستان (۳): «کنار دریا» اثر آلن رب گریه

سه بچه دارند کنار دریا راه می‌روند. دست همدیگر را گرفته‌اند و در کنار هم پیش می‌روند. تقریباً هم قداند، شاید هم سن باشند: حدود دوازده. ولی بچه وسطی کمی‌از آن دوتای دیگر کوچک‌تر است. غیر از این بچه‌ها هیچ کس در کنار دریا نیست. ساحل نوار نسبتاً پهنی است که نه سنگ‌های پراکنده‌ای در آن…

ادامه مطلب

کیمیای نوشتن!

23-  داستان تدوینی داستان تدوینی یکی از مشکلترین اشکال داستان نویسی است، و نوشتن آن نیاز به تسلط و تمرکز و هوشی خاص در پیوند دادن داستانها، خط طرحها، خاطرات: رجوعهای به گذشته و زاویه دیدهای متفاوت دارد. در حقیقت شکلی از داستان است که جدول معمایی از شخصیتها دارد و خواننده باید آنها را…

ادامه مطلب

جاودانه ها (۱۲):«گتسبی بزرگ» اثر فرانسیس اسکات فیتز جرالد

هنگامى كه اسكات فيتز جرالد (۱۹۴۰-۱۸۹۶) گتسبى بزرگ را منتشر مى كند، تازه بيست و نه سال دارد و با اين حال در قله خلاقيت هنرى خويش ايستاده است. او آمريكا را كاملاً درك كرده و همان طور كه شرايط نشان مى دهد، آمريكا در مقابل پاهايش برخاك افتاده است. او با زيباترين دختر نيويورك…

ادامه مطلب

یادی از پاتوق های صادق هدایت در گوشه و کنار تهران قدیم

گفته شده هدایت  شمع محفل جمع‎های دوستانه بود، شحصیتی جذاب و به نوعی کاریزماتیک داشت چنان‎که به هریک از پاتوق‎هایش قدم می‎گذاشت، گروهی از سر علاقه خود را به دور او می‎رساندند، گاه ساعتی را به انتظار می‎نشستند که فرصتی فراهم شود برای همکلام شدن با او و حتی روایت است که وقتی از پاتوقی…

ادامه مطلب

«مرگ» به روایت صادق هدایت

چه لغت بیمناک و شوراگزی است! از شنیدن آن احساسات جانگدازی به انسان دست می‌دهد خنده را از لب می‌زداید شادمانی را از دل می‌برد تیرگی و افسردگی آورده هزار گونه اندیشه های پریشان از جلو چشم می گذراند. زندگانی از مرگ جدایی ناپذیر است. تا زندگانی نباشد مرگ نخواهد بود و همچنیین تا مرگ…

ادامه مطلب

یادداشتی بر نمایشنامه‎ی «درانتظار گودو» اثر ساموئل بکت

بدون هیچ تردیدی، جنبش مشهور به پست مدرن، جهان اجتماعی و فرهنگی ما را در بر گرفته است، از معماری گرفته، تا موسیقی، از نقاشی تا شعر، و از همه ی این ها گذشته با آنکه ممکن است برداشت شود که این جنبش محدود به مرزهای هنر اروپا و آمریکا ست، باید گفت که در…

ادامه مطلب

نگاهی به رمان «چشم زخم» اثر پی‎یر بوالو – توماس نارسژاک

«بوالو- ناسژاک» یا پی‎یر بوالو و توماس نارسژاک دو نویسنده فرانسوی ادبیات جنایی هستند که در طول چهاردهه همکاری مشترک و البته موفق سیمای نویسندگانی صاحب سبک را از خود به نمایش گذاردند، سبکی که بر پایه‎ ویژگی‎های مضمونی رمانهای‎شان و شکل پرورش حوادث غیرمنتظره در موقعیت‎های داستانی بنا شده است. از این منظر داستانهای…

ادامه مطلب

جاودانه ها (۱۰): «آنا کارنینا» اثر لئو نیکولایویچ تولستوی

آنا کارنینا [Anna Karenina]. رمانی از لئو نیکولایویچ تولستوی (1) (1828-1910)، نویسنده روس، که در سالهای 1875-1877 منتشر شد. زمینه آن، همچنان که در جنگ و صلح، بعضاً وصف دنیای اشراف و تحلیل روان‌شناسانه صنوف انسانی است. ولی در جنگ و صلح این وصف زمینه تاریخی فراخ‌تری دارد، در حالی که آناکارنینا سیر رویدادها در…

ادامه مطلب

رمان امروز چگونه رمانی‎ست؟

عنوان این مقاله پرسشهایی را به ذهن متبادر می‏کند و به همین سبب لازم است که ابتدا تعریفی از آن ارائه کنیم. در واقع چیزی به نام «رمانِ امروز» وجود ندارد، بلکه صرفاً مجموعه‏ای از انواع گوناگون رمان در دسترس است. هر سال چندصد اثر داستانی منتشر می‏شود که هر یک تا حدی واجد ارزش…

ادامه مطلب

نگاهی دوباره به شاهکارهای ویلیام فاکنر

به گمانم، از شرح‎حال فاکنر بهتر است به همین بسنده کنیم که از کاتبان است و بهترین تعبیر هم در وصف کاتبان این‎که: «سلسله در سلسله شاهدان‎اند.»1 پس بی‎هیچ مقدمه و ترتیب و آدابی به چند نکته عمده در آثار فاکنر می‎پردازیم. الف : استفاده وسیع فاکنر از تلمیح عنوان اکثر آثار فاکنر مأخوذ…

ادامه مطلب

وصف رابطه های برزخی در دنیایی دوزخی

داستانهای کوتاه صادق چوبک وصف رابطه‌های برزخی در دوزخ گندآلود و هراس‌آور و تحمل‌ناپذیر زیستگاهی است که گریز و رهایی از آن جز در آرزو نمی‌گنجد. همه آروزی رهایی در سر دارند اما به اجبار «عادت و ترس» بر جای خود میخکوب شده‌اند. ترس و بدبینی و بی‌اعتمادی چنان در خویشتن آنها خانه کرده است…

ادامه مطلب

بازخوانی داستان (۲): «میهمان» اثر آلبر کامو

معلم دو مرد را نگاه می‌کرد که در سربالایی به سوی او پیش می‌آمدند. یکی سوار بر اسب و دیگری پیاده بود. آن‌ها از لا به لای  تخته سنگ ها در میان برف هایی که تا چشم کار می‌کرد بر دامنه وسیع جلگه مرتفع و متروک دیده می‌شد آهسته آهسته و به زحمت پیش می‌آمدند.…

ادامه مطلب

شیوه های روایت و خلق شخصیت در آثار هوشنگ گلشیری

شهرت هوشنگ گلشیری به عنوان داستان نویس و مفسر و منتقد ادبی و اجتماعی در میان روشنفکران و اهل ادب به هنگام مرگش، در بهار سال ١٣٧٩ در تهران، کاملاً تثبیت شده بود. نوشته ای که به قلم احمد کریمی حکّاک در روزنامه نیویورک تایمز به چاپ رسید از او به عنوان «شاخص بارز ادبی…

ادامه مطلب

همه ی تلخکامی های روی زمین (روایتی از زندگی ویرجینیا ولف)

1882: بیست و پنجم ژانویه-تولد آدلین ویر جینیا ستیون، سومین‎ فرزند جولیا و لسلی، بعد از ونسا(1879)و توبی(1880). انتصاب لسلی ستیون به‎سمت سردبیری هیأت تحریریه‎  «فرهنگ زندگینامه ملی»در 63 جلد که تدوین آن را به سال‎ 1890 به پایان می‎برد. 1883: تولد آدرین ستیون 1888: برادر ناتنی ویرجینیا «جرالد داکورث»23 ساله به او تعرض می‎کند.…

ادامه مطلب

فروغ فرخزاد به روایت احمد شاملو

شعر فروغ همیشه برای من یک چیز زیبا بوده است، اگر این صفت برای بیان کیفیت شعر فروغ کافی باشد. فروغ، تا آن حدی که من می شناسم و به من اجازه می دهد که قضاوت کنم، در شعرش- همچنان که در زندگی- یک جستجوگر بود. من هرگز در شعر فروغ نرسیدم به آنجایی که…

ادامه مطلب

جاودانه ها (۹): «فرانی و زویی» اثر جروم دیوید سالینجر

فرانی و زویی [Franny and Zooey]. داستانهای کوتاهی از جروم دیوید سالینجر (1) (1919- )، نویسنده امریکایی، که در 1961 منتشر شد. یکی بود یکی نبود خانواده‎‎‎ای بود به نام گلَس (2) مرکب از هفت فرزند و پدر و مادرشان. هفت فرزند عبارتند از: سیمور (3)، متولد 1917 که در 1948 خودکشی خواهد کرد؛ بودی…

ادامه مطلب

تصویر زن در ادبیات کهن فارسی و رمان معاصر ایرانی (بخش پایانی)

نویسندگان ایرانی، در رمان‎‎های خود بلاانقطاع دو تصویر افراطی و مستعمل از زنان را تولید و باز تولید میکنند، تصویر قربانی و تصویر فاحشه. در هر دو مورد امکان رابطه‎ای برخوردار از معنا بین زن و مرد تبدیل به سراب می‎شود. به استثنای دو رمانی که نویسنده‎شان زن بوده، تلاش جدی برای جدا کردن رشته‎‎های…

ادامه مطلب

نگاهی بر رمان «من نوعروسم زیر درخت سرو» اثر میترا بیات

رمان «من نو عروسم زیر درخت سرو» نوشته میترا بیات، روایت زندگی دختری است نوزده ساله که با نامادری و پدرش زندگی می‎کند، نامادری قصد دارد او را به عقد مردی درآورد که پش از آن ازدواج کرده و از ازدواج قبلی بچه هم دارد. اما دختر که از این ازدواج ناراضی است و تصمیم…

ادامه مطلب

کارکرد نثر در داستان نویسی: نثر باید کارکردی باشد یا فاخر؟

21 - رمان پر ماجرا و رمان غم انگیز بهتر است گاهی شکلی ادبی را از جو و زیان و روشنفکرانه‎اش خارج کنیم و به آن به‎عنوان امکانی برای خلق رمان بنگریم. به‎عنوان مثال می‎توان تفاوت بین رمان غم‎انگیز (تراژدی) و رمان پرماجرا را از این دید بررسی و برای درک این شکل‎ها آن‎ها را…

ادامه مطلب

نگاهی به مجموعه داستان «خویش خانه» اثر آیت دولتشاه

«خویش خانه» نخستین اثر آیت دولتشاه از مجموعه‎ی 16 داستان کوتاه تشکیل شده که به  شیوه‎ی اول شخص روایت می شوند و بدیهی‎ست که در این شیوه از روایت، راوی شکل مهمی در پیشبرد داستانها دارد . آن شب ما خسته بودیم . همه توی محوطه یمیل پرچم داراز کشیدیم و به خوابی عمیق فرو…

ادامه مطلب

تصویر زن در ادبیات کهن فارسی و رمان معاصر ایرانی (بخش دوم)

بوف کور، رمان کوتاه صادق هدایت، به دو بخش تقسیم شده است، که هر یک استعاره‎ای است محوری برای بخش دیگر. به پایان هر بخش که نزدیک می‎شویم راوی زنی را ـ در اصل دو چهره از یک زن واحد را ـ به قتل می‎رساند. به‎نظر می‎رسد که در این دو صحنه (سمبولیک) راوی از…

ادامه مطلب

خاطراتی از مارسل پروست:‏ موریاک و کولت از پروست می‏گویند

کولت‏: در همان روزگاری که من زن جوان بودم، او مرد جوانی بود. در آن دوره نبود که من توانستم با او کاملا آشنا شوم.من مارسل پروست را روزهای چهارشنبه در منزل خانم‏ آرمان دوکای یاوه می‏دیدم، و از ادب بسیار زیاد، از توجه‏ مفرطی که نسبت به مخاطبین، به ویژه زنان ابراز می‏داشت‏…

ادامه مطلب

داستان آدینه (۴۴): «مرگ در کاسه سر» اثر جواد مجابی

چهل چهارمین داستان آدینه «مد و مه» را به اثری از جواب مجابی اختصاص دادیم، داستانی که ابتدا در کتاب جمعه به سردبیری احمد شاملو منتشر شده است. مجابی در طول چند دهه گذشته، هم شعر گفته، هم نقاشی کرده و هم به داستان‎نویسی پرداخته و البته بیش از هرچیز هم به عنوان یک نویسنده…

ادامه مطلب