رفتن به محتوا رفتن به نوار کناری رفتن به فوتر

هانا آرنت: «خوابگردها» یکی از سه رمان بزرگ قرن

نوشتاری از هانا آرنت هرمان بروخ و رمان مدرن ترجمه علی اصغر حداد هر بحران، هر نقطه‌ی عطفِ دوران‌های تاریخی، نقطه‌ی آغاز است و نیز نقطه‌ی پایان، و چنین نقطه‌ی عطفی در کلام بروخ یک سه‌گانه است: «دیگر نه‌ی» گذشته، «هنوز نه‌ی» آینده و «هم‌اینکِ» زمان حال. رمان‌های مهم قرن بیستم، «در جست‌وجوی زمان…

ادامه مطلب

از کیومرث تا همای؛ شاهنامه به روایت محمد محمدعلی/ جواد اسحاقیان

     هدف نویسنده در وجه غالب، آشنا کردن جوانان با داستانهای برجسته تر “شاهنامه” به ویژه بخش اساطیری و پهلوانی به زبانی ساده است تا آتش شوق و ذوق و غرور ملّی آنان را برانگیخته، خود به سراغ “مِهین نامه ی باستان” کشیده شوند.

ادامه مطلب

از کِی به‌عوض عقل با دل کتاب‌ها را خواندیم

تاریخچه‌ی «عشق» کتاب‌خوانی از کِی به‌عوض عقل با دل کتاب‌ها را خواندیم جاشوا راتمن/ ترجمه‌ی حسام امامی سال آخر دانشگاه کلاسی برداشتم درباره‌ی جین آستین، کلاسی فوق‌العاده و باید بگویم با حال‌وهوایی عجیب. تقریباً همه‌ی دانشجوها زن بودند (از حدود صد نفر، فقط پنج یا ده‌ تا مرد بود) و برای مجانین جین آستین عشرتکده‌ای…

ادامه مطلب

یادداشتی بر داستان کوتاه «معصوم اول» نوشته هوشنگ گلشیری

هوشنگ گلشیری، از مهم‌ترین داستان‌نویسان ایرانی است. او سال ۱۳۱۶ در اصفهان به دنیا آمد و سال ۷۹ در تهران از دنیا رفت. کارگاه‌های داستان‌خوانی گلشیری که در دهه ۶۰ پایه‌گذاری شد و تا نیمه دوم دهه ۷۰ هم ادامه یافت،

ادامه مطلب

ساختار پلات در رمان «تهران مخوف» اثر مشفق کاظمی / جواد اسحاقیان

هر “رمان” عناصری دارد که “پلات” آن را تشکیل می دهد و رمان جز به یاری آن ها شناخته نمی شود. “پیرنگ” (“پلات”) Plot در یک داستان، ناظر به نقشه، طرح و الگوی رخدادها و افزون بر آن، سازماندهی حادثه و شخصیت به گونه ای است که حس کنجکاوی و انتظار (“تعلیق”) Suspense را در…

ادامه مطلب

حبسیه داستایفسکی در «خاطرات خانه اموات» اثر فئودور داستایفسکی / صورتگری محکومان / پارسا شهری

«در ساعت‌های بیکاری، مهم‌ترین خاطرات دوران زندان را می‌نویسم، اما مسائل و دیدگاه‌های شخصی‌ام را چندان در آن نمی‌گنجانم». داستایفسکی ایده نوشتن «خاطرات خانه اموات» یا «خاطرات خانه مردگان» را از دورانی که در زندان سیبری گرفتار آمده بود در سر پروراند.

ادامه مطلب

نگاهی به «جان‌های بیمار، ذهن‌های سرحال» / ای زندگی بیزار از توآم…بیزار از این دنیا / نیره رحمانی

«جان‌های بیمار، ذهن‌های سرحال» یکی از آن کتابهایی است که به موضوعاتی آشنا و به دردخوری می‌پردازد. جان کاک نویسنده این کتاب به تازگی در ایران معرفی شده و کتاب خواندنی و موفق دیگری از او به فارسی ترجمه شده است با عنوان « پیاده روی با نیچه». سبک کار جان کاک در این…

ادامه مطلب

آشنایانی که غریبه شدند / نگاهی به «شب گم‌شده» اثر پیام یزدانجو / سعیده امین زاده

گم‌شدن در جایی بیگانه، در انبوه اشیاء و اشخاصی غریبه، با خود وحشتی به همراه دارد که ممکن است توانایی یافتن راه‌حل برای برون‌رفت از وضعیت را از آدمی بگیرد. انسان گم‌گشته به هر سو می‌دود تا راه خلاصی از غربت مطلق بیابد و این دویدن‌های مدام خسته‌تر و درمانده‌ترش می‌کند

ادامه مطلب

نگاهی به «شایو : پایین رفتن خورشید» نوشته اوسامو دازای / روایت اضمحلال یک خانواده اشرافی / فرشید شریف

داستان شایو (پایین رفتن خورشید) با این جمله آغاز می شود ” مادر آه بی جانی کشید “. جمله ای که یادآور خاطره ی در هم شکننده ای از گذشته است . . کتاب ” شایو ” در سال ۱۹۴۷ دو سال بعد از جنگ دوم جهانی و درست در موقعی که ژاپن پس از…

ادامه مطلب

«فانوس جادویی زمان» اثر داریوش شایگان / رستاخیز خاطره‌ها

در تاریخ ادبیات و فلسفه کم نبوده‌اند کتابهایی که بیش از خودشان، آثاری که درباره آنها نوشته شده را خوانده‌اند. «در جستجوی زمان ازدست رفته» یکی از شاخص‌ترین این آثار است که در ایران آثار گوناگونی درباره آن بیشتر ترجمه و گاه تألیف شده است. «فانوس جادویی زمان» اثر داریوش شایگان که به همت نشر…

ادامه مطلب

حکومت‌ها چگونه می‌توانند شهروندان را خوشبخت کنند؟ / دکتر علی غزالی‌فر

این کتاب آن‌قدر خوب است که به‌سختی می‌توانیم کتابی مفیدتر از آن را تصور کنیم. ما با اثری جذاب، خوش‌خوان، پر از نکات و داده‌های جالب روبه‌رو هستیم. ولی همۀ این موارد فرعی است. ویژگی اصلی کتاب آن است که بسیار مفید و راه‌گشاست. این فایده عام است.

ادامه مطلب

«ایران زمین: روزگار باستان» اثر عسگر بهرامی ؛ ایران پیش از حمله اعراب / حمید رضا امیدی سرور

این کتاب تاکیدی است بر این نکته که می‌توان اثری جامع و کامل نوشت، بدون افتادن در دام تفضیل و یا دشوار نویسی. البته این مهم منوط به داشتن اشراف درباره موضوع و همچنین آشنایی با شیوه‌‎های نوین تاریخ نویسی است. چیزی که با توجه به کارنامه عسگر بهرامی و البته کیفیت کتاب حاضر، می‌توان…

ادامه مطلب

بررسی رمان «نی‌نا» اثر شیوا ارسطویی به عنوان نوع ادبی رمان کیج

مقصود “کوندرا” این است که هنرمند کیچ منش، نمی خواهد واقعیت عینی و محسوس آن هم از نوع عمیقش را ببیند و بنویسد. او دروغ می نویسد اما همین دروغ را چنان می نویسد که از آن، زیبایی می بارد و خواننده به جای آن که در رمان سیمای واقعیت را ببیند…

ادامه مطلب

«این جهان گذرا»؛ رویکردی نو در روایت علمی تاریخ بشر/ حمیدرضا امیدی‌سرور

گفتن درباره اهمیت تاریخ و ضرورت مطالعه آن تکرار مکرارت است؛ اما مهمتر از همه، یافتن آثاری‌ست که در میان خیل کتابهای ریز درشت تاریخیِ منتشر شده، به خواندنشان می‌ارزند. وقتی سخن از خواندن آثار تاریخی به میان می‌آید، اغلب تصور می کنند با کتابی قطور و مملو از نامهای ناشنا و گاه عجیب…

ادامه مطلب

آیا مسلمانان سهمی از تمدن غرب دارند؟ / حمید رضا امیدی سرور

وقتی عباس میرزا نایب السطنه، پس از سالها جنگ با قوای اشغالگر روس، به ناچار شکست را پذیرفت و تسلیم عهدنامه گلستان شد؛ به این یقین دست یافته بود که باید در این میانه رازی باشد که گذر زمان باعث شده غرب چنان پیش رود که دست بالا را از جنبه‌های گوناگون (در مناسبات سیاسی،…

ادامه مطلب

نگاهی تند گذر به «یادها و دیدارها» نوشته ایرج پارسی‌نژاد، خانلری تا نیما و دیگران / روایتی مستند از پنجاه سال فرهنگ و ادب

«یادها و دیدارها» نوشته ایرج پارسی‌نژاد نوعی دفتر خاطرات است که از سرگذشت شخصیِ نویسنده‌اش فراتر رفته و وقایع دورانی از فرهنگ و ادبیات و هنر ما را روایت می‌کند. مؤلف این کتاب که قالب زندگی‌نامه خودنوشت نیز دارد، فرهنگ نیم‌قرن ایران را فشرده به قلم آورده و از سرآمدان ادبیات و هنر نوشته است؛…

ادامه مطلب

«کتابِ دلبستگی ها» اثر ادواردو گاله آنو / شاید ما هم کلماتی باشیم/ نوید بازیار

«کتاب دلبستگی ها»، کتابی است عجیب، که سر می رود از محدوده های کتاب و محدودیت های ژانرها و قالب ها. ادواردو گاله آنو (Eduardo Galeano) نویسنده این کتاب، آن چه می خواهد بگوید، را به همان صورت که خود شایسته می داند، شکل می دهد و به ادبیات تبدیل می کند، نه با متر…

ادامه مطلب

نگاهی به “سرود مردگان” نوشته ی فرهاد کشوری؛ با «رویکرد نقد نو » / جواد اسحاقیان

“سرود مردگان” نقطه ی عطفی در رمان نویسی نویسنده و افزون بر این، در تاریخ ادبیات داستانی معاصر ما است. این رمان به اعتبار “نوع ادبی هم “رمان مدرن است و می توان آن را از دیدگاه “مدرنیسم” مورد مطالعه قرار داد، هم به اعتبار تاریخگرایی اش، “رمان تاریخی” به شمار آورد و آن…

ادامه مطلب

آسیب شناسی زنان در روزگار حکومت طالبان؛ در رمان «هزار خورشید درخشان» نوشته‌ی خالد حسینی / جواد اسحاقیان

در نخستین روزهای خرداد ماه امسال {۲۰۰۷} نیویورک تایمز در یکی از بررسی های کوتاه کتاب خود با عنوان ارزش زن در کابل، از گربه ی خانگی هم کم تر است نوشته ی “میچیکو کاکوتانی” و در معرفی رمان تازه ی هزار خورشید درخشان “خالد حسینی” نویسنده ی افغانی تبار آمریکا، به مقایسه ی این…

ادامه مطلب

جوابیه‌ی هلن اولیایی‌نیا به داریوش باقری نژاد / در حاشیه‌ی نقد کتاب «مثلثِ خانه…»

به لطف یکی از دوستان از مقاله ای به قلم آقای داریوش باقری نژاد * آگاه شدم که ایشان برکتابی که اینجانب برسه رمان احمد محمود نوشته بودم، نگاشته است. ظاهراً ایشان مقالات متعددی نوشته اند که حتمأ باید دانشی داشته باشند بیش ازآنچه دراین مقاله ی «جای خالی جامعه شناسی در کتاب مثلث خانه،…

ادامه مطلب

از «مرجان» صادق هدایت تا «مرجان» مانیا نیکویی؛ با رویکرد بینا-متنیت / جواد اسحاقیان

“قصه ی مرجان” یکی از سه داستان موجود در مجموعه داستان “دست ها را از گلویم بردار” است که “نشر ژیل” در سال ۱۳۹۹ منتشر کرده است. این داستان کوتاه به خاطر “همخوانی اندیشه ها” یا “تداعیهای ذهنی” (association of ideas) طبعاً خواننده را به یاد “مرجان” در داستان کوتاه “داش آکل” نوشته ی “هدایت”…

ادامه مطلب

از رمانتیسم عشقی تا رمانتیسم انقلابی در رمان «ماه غمگین، ماه سرخ» نوشته‌ی رضا جولایی / جواد اسحاقیان

رمان تاریخی، زندگی نامه ای و در همان حال هنری “ماه غمگین، ماه سرخ” وصفی از پنج روز پایانی زندگی “میرزاده ی عشقی” (۱۳۰۳-۱۲۷۲) شاعر و روزنامه نگار شوریده حال، انقلابی، رمانتیک، احساساتی و جوان همدانی است که در اواخر دوره ی پُر تب و تاب انقلاب مشروطیت و آغاز قدرت یابی “سردار سپه” یا…

ادامه مطلب

«بچه های سبز» اثر الگا توکارچوک؛ پوچی سترگ /نوید بازیار

اُلگا توکارچوک نویسنده لهستانی برنده جایزه نوبل ۲۰۱۸ در داستان بلند «بچه های سبز»، تاریخ آشوب زده قرن هفدهم کشورش را در بستری از توصیفات واقع گرا شروع می کند و آن را مسیری رازآمیز و جادو مانند پیش می برد

ادامه مطلب

از بوطیقای داستان کوتاه «پو» تا داستان کوتاه «میخچه» ی مهناز علی پور گسکری / جواد اسحاقیان

“میخچه” یکی از ده داستان کوتاه “مهناز علی پور گسکری” در مجموعه داستان “حافظه ی پروانه ای” است که “انتشارات آگه” در سال ۱۳۹۹ منتشر کرده است. در این مجموعه پنج داستان، “عالی” و “میخچه” یکی از آنها است و ای کاش فرصتی می بود تا شمار بیشتری از آنها مورد خوانش قرار میگرفت!

ادامه مطلب

«تسخیر تمدن فرنگی» سیدفخرالدین شادمان؛ کلاف سردرگم تجدد و مواجهه ما با غرب/ حمیدرضا یوسفی

با وقوع انقلاب مشروطه در سال ۱۲۸۵، درگیری منورالفکران با دنیای غرب و مفهوم «تجدد» بیش‌از‌پیش پررنگ شد. اگرچه پیش از انقلاب مشروطه نیز به‌ویژه پس از جنگ‌های ایران و روسیه، توجه منورالفکران و نخبگان دولتی به غرب و هرآنچه به تمدن غربی مربوط بود؛ از عقلانیت مدرن و مؤلفه دنیای جدید تا مفاهیمی مانند…

ادامه مطلب

سیمای«طالبان» در خوانش جامعه شناختی رمان «شهربندان» اثر جواد مجابی / جواد اسحاقیان

پیدایش “طالبان” به عنوان یک جریان تاریخی ـ اجتماعی و فرهنگی، معلول یک رشته عوامل خارجی و داخلی در کشور “افغانستان” است. خواننده باید چشم انداز روشنی از این رخداد تاریخی داشته باشد تا بتواند ساختارهای اثری ادبی را ـ که فرآورده ی طبیعی و ناگزیر آن است ـ دریابد

ادامه مطلب

نگاهی به «مردن آسان‌تر از دوست داشتن است» اثر احمد آلتان/ سکوت مردگان

احمد آلتان نویسنده و روزنامه‌نگار امروز ترکیه‌ای است که تاکنون چندبار و به‌دلیل مخالفت‌هایی که با دولت ترکیه داشته بازداشت شده و بازداشت‌های او با واکنش‌های گسترده‌ای روبه‌رو شده بود. مدتی پیش یکی از رمان‌های آلتان با نام «مردن آسان‌تر از دوست‌داشتن است»، با ترجمه علیرضا سیف‌الدینی در نشر نو منتشر شد.

ادامه مطلب

«ترزراکن» اثر امیل زولا؛ میل مبهم هوس / حمیدرضا امیدی‌سرور

اگر قصد خواندن آثار امیل زولا، این نویسنده مهم فرانسوی را داشته باشید، ترزراکن بهترین گزینه برای این کار است. این رمان که پیشتر با ترجمه محسن هنریار نیز منتشر شده بود به تازگی با ترجمه محمد نجابتی توسط نشرفرهنگ معاصر، به عنوان دهمین کتاب از مجموعه‌ی به یاد منتشر شده است.

ادامه مطلب

از «هنر رمان» کوندرا تا «ماه تا چاه» حسین آتش پرور / جواد اسحاقیان

آنچه میان “کوندرا” و “نظریه ی رمان” او و “ماه تا چاه ” مشترک به نظر می رسد، از یک سو تحمیل انواع محدودیت برای تولید آثار ادبی و هنری و کوشش برای همداستان کردن هنرمند با ایده ئولوژی چیره بر فضای فرهنگی از یک سو و ضرورت مبارزه با این “سلطه” و ترسیم…

ادامه مطلب

نگاهی به «اعتراف‌باز» اثر شهلا زرلکی/ اعتراف به…؛ زهره مسکنی

بدون تردید خاطرات شخصی افراد همیشه جزء متون جذاب و خواندنی بوده و دربرگیرندۀ نکاتی است که از جنبه‌های مختلف روان‌شناختی، جامعه‌شناختی و… مورد توجه همگان قرار دارد. زرلکی اینک در کتاب «اعتراف‌باز» با بهره‌گیری از شیوه‌ای متفاوت در حوزۀ ادبیات به انتشار هجده فصل از فصول زندگی خود پرداخته که خودش آن را ادبیات…

ادامه مطلب