رفتن به محتوا رفتن به نوار کناری رفتن به فوتر

خوانش فمینیستی رمان «زخم زار» نوشته ی شهره احدیّت

افق انتظارات خواننده از یک نویسنده ی فمینیست، چیست؟ یک اثر داستانی چه ویژگیهای خاصی باید داشته باشد تا به راستی مشمول اثر فمینیستی قرار گیرد؟ “رکسانه گی” (Roxane Gay ) در مقاله ای با عنوان “تزهایی در باره ی رمان فمینیستی” (Theses on the Feminist Novel) می نویسد:

ادامه مطلب

نگاهی تازه به «احضاریه» اثر علی موذنی / سعیده آجربندیان

بازخوانی اسطوره در هنر امروز، نیازمند بازشناسی قالبی است که ظرفیت بازتابش گفتمان جامعه را داشته باشد و رمان به دلیل ساختار روایتی و ظرفیت‌هایی که در بازنمایی چندصدایی دورۀ معاصر و همچنین انتقال وجوه زیباشناختی اسطوره‌ها دارد، بهترین قالب گفتمانی بیناگفتمانی (گفتمان اسطوره‌ای و گفتمان‌های عصر جدید) به شمار می‌آید

ادامه مطلب

خوانش رمان «ایالاتِ نیست در جهان» نوشته ی جواد مجابی / با رویکرد «ادبیات شگرف»

پس از رمان “شهربندان” (= محاصره شده، در بند و اسیر) نویسنده در ۱۳۹۲ – که رخدادهایش در افغانستان و روزگار شوم حکومت “طالبان” در اوایل دهه ی ۱۹۶۰ میگذرد و من هم در خوانشی با عنوان “سیمای طالبان در خوانش جامعه شناختی رمان شهربندان” در سایت “مرور” (۲۶ آذر ۱۳۹۶) به آن پرداخته ام…

ادامه مطلب

«نقد فرهنگی» رمان «باد، ما را با خود بُرد» نوشته ی طلا نژادحسن/ جواد اسحاقیان

رمان “باد، ما را با خود بُرد” سومین رمان از یک “سه گانه” (تریلوژی) به نامهای “شهریور هزار و سیصد و نمیدانم چند” (۱۳۸۹) و “شهر گمشده زیر رمل ها” (۱۳۹۴) نویسنده ی اهوازی است که زمینه، شخصیتها و حال و هوایی مشترک دارند

ادامه مطلب

نگاهی به «ما» نوشته یوگنی زامیاتین / سعادت با غل و زنجیر به پای مردم

ولی نعمت کیست؟ کسی که با درایت دست و پایمان را خیرخواهانه به بند سعادت کشیده است! «ما» نوشته یوگنی زامیاتین، تصویری از ولی نعمت کشوری به خوانده‌اش ارائه می‌کند که در آن شهروندان آجری از آجرهای شالوده یگانه کشور هستند

ادامه مطلب

دو نگاه به «عقرب کشی» شهریار مندنی پور/ زیست دو پاره شده

راوی پریشان گویی که قرار است تمام وقایع از طرف او بیان شود و در این میان، شانه ها اندامی هستند که بخش های گفته و ناگفته ی زندگی امیر را بیان میکنند ،تا بدن زیسته همچون تکیه گاهی برای تجسد معنا دار جهان راوی عمل کند و هر شانه…

ادامه مطلب

خوانش اسطوره ای و روانشناختی «بی رَد» نوشته ی «مجتبی تجلّی» / جواد اسحاقیان

اگر از برخی از شاهکارهای ادبی مانند “بوف کور” (۱۳۱۵) و همانندهایش از نوع “یکلیا و تنهایی او” (۱۳۳۴) “تقی مدرسی” و “ملکوت” (۱۳۴۰) “بهرام صادقی” و “سنگ صبور” (۱۳۴۵) “چوبک” بگذریم، کمتر نویسنده ای پس از انقلاب کوشیده برای شناخت “منِ درونی” و “خودِ پنهان” و به تعبیر رسای “یونگ” ((Jung “رادیوی درونی” یا…

ادامه مطلب

سخنرانی کوتاه جواد اسحاقیان درباره آختامار اثر هما جاسمی برنده جایزه ادبی کیومرث

همزمان با ۲۵ اردی بهشت ماه روز بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی، بنیاد فردوسی توس (شاخه‌ مشهد) طی برنامه ای که در فضای مجازی و از طریق اینستاگرام به مناسبت اعطای «جایزه ادبی کیومرث» برگزار شد، برگزیده این جایزه ادبی را معرفی کرد

ادامه مطلب

حشرات و مزه شیرین قدرت/ رضا فکری

ایان مک‌یوون، متولد ۱۹۴۸، یکی از پنجاه چهره‌ی شاخص ادبیات انگلستان در نیم قرن اخیر بوده است. او نه‌تنها در عرصه‌ی داستان‌نویسی بسیار فعال ظاهر شده، بلکه در نگارش نمایشنامه، فیلمنامه و سلسله آثار غیرداستانی نیز دست خود را آزموده و تاکنون دوازده متن از او به شکل فیلم درآمده است

ادامه مطلب

با نوع ادبی «نقیضه» در رمان «ما بد جایی ایستاده ایم» / جواد اسحاقیان

بارها نوشته ام که در خوانش و نقد یک متن داستانی، نخستین وظیفه ی منتقد ادبی، تشخیص دقیق و درست “نوع ادبی” (genre) است. بدون داشتن چنین کلیدی، باز کردن قفل دریافت داستان، ممکن نیست

ادامه مطلب

«هندرسون شاه باران» اثر سال بلو/ در جست‌وجوی معنای زندگی

معناباختگی زندگی روایتی تکرارشونده در ادبیات مدرن جهان بوده است. سرگشتگی انسان و در جست‌وجوی معنای زندگی بودن موضوعی است که نویسندگان مختلف از منظرهای مختلف به آن پرداخته‌اند و هر بار بخشی دیده‌نشده از وضعیت انسان در جهان مدرن در این روایت‌ها به تصویر درآمده است

ادامه مطلب

«جود گمنام» اثر توماس هاردی؛ علیه اجتماع

«آموزگار مدرسه از دهکده می‌رفت و همه از رفتنش متأسف بودند. آسیابان کرس‌کومب، ارابه کوچکش را که سایبان کرباسی سفیدی داشت به او داده بود تا وسایلش را به شهری که مقصد مسافرتش، در بیست میلی محل، بود ببرد. ارابه کوچک برای حمل وسایل کافی بود، چون وسایل محل زندگی را اولیای مدرسه تأمین کرده…

ادامه مطلب

تقابل روح سرکش هنر / ویراست تازه‌ای عباس میلانی از شاهکار بولگاکف

رمان «مرشد و مارگریتا» اثر میخائیل بولگاکف، ازجمله آثار مطرح ادبیات جهان، در ایران نیز بسیار شناخته‌شده است و ترجمه آن به سالیان پیش با زمی‌گردد. چهار دهه از ترجمه این رمان می‌گذرد و در این مدت بارها و بارها بازنشر شده است و اخیرا نیز این رمان با شکل و قالبی تازه در…

ادامه مطلب

«عالیجناب کیشوت» اثر گراهام گرین؛ فرزند خلف دن کیشوت

گراهام گرین در یکی از آخرین آثارش به خاستگاهِ رمان مدرن بازمی‌گردد، به رمانِ دن کیشوت سروانتس. پیش از این نویسنده نیز بسیاری از مفسران و منتقدان از این رمان گفته‌اند و نوشته‌اند، گرین نیز روایتی از این رمان به دست می‌دهد و به‌نوعی همان مضامین و مفاهیم را به قرن بیستم می‌آورد و بازخوانی…

ادامه مطلب

مروری بر کتاب «بازخوانی انگلس» اثر جان ریز / یگانگی تفکر مارکس و انگلس

سالی که گذشت دویستمین زادروز فردریش انگلس بود. انگلس دوست و همکار نزدیک کارل مارکس و نخستین «مارکسیست» تاریخ است که در شکل‌گیری و گسترش نظریه مارکسیستی، پیش و پس از مرگ مارکس نقش بسزایی دارد

ادامه مطلب

نگاهی به «مردن آسان‌تر از دوست داشتن است» اثر احمد آلتان/ استخوان در زخم

احمد آلتان، متولد ۱۹۵۰ در آنکارا، نویسنده‌ای است که در پس تحولات تاریخی به نوعی واکاوی فلسفی و روانشناختی در انسان‌ها دست می‌زند و در این رهگذر پوست را پس می‌زند و زخم زیرین آن را آشکار می‌کند؛ زخمی که گاه تا اعماق استخوان ریشه دارد

ادامه مطلب

با سازه های «رآلیسم جادویی» در «اسفار سرگردانی» جمال غریب و «پِدرو پارامو»ی رولفو / جواد اسحاقیان

رمان “اسفار سرگردانی”، سفرهای خیالی، رؤیایی و گنگ و خوابگرد مانندِ شخصیتی به نام “کاکو ژنیار مرادبیگ” به روستایی سرشار از اشباح است. او به روستایی واقع در مرز کُردستان عراق و ترکیه آمده تا هویت خود را بازشناسد

ادامه مطلب

آنجا که خانه‌ام است! / ده کتاب خواندنی درباره ریشه، خاک و سرزمین مادری / مترجم: یلدا حقایق

از ” تونی موریسون” و “جمیز بالدوین” ؛ غول‌های ادبی آمریکا تا “ژیائولو گو” و “ولادمیر ناباکوف” درسایر نقاط جهان، اینها بهترین کتاب‌هایی است که به روایت از خانه و سرزمین مادری می‌پردازند.

ادامه مطلب

واپسین حرف‌های یک فیلسوف / دکتر علی غزالی‌فر

اولین چیزی که در خصوص این کتاب توجه ما را به خود جلب می‌کند، حجم آن است؛ البته بعد از نام نویسنده. این کتاب کوچک برای قدوقوارۀ نویسندۀ بزرگ آن کوچک جلوه می‌کند. به همین دلیل شاید عیب کتاب به شمار آید. ولی من تصور می‌کنم مزیت اصلی کتاب همین است. می‌پرسید چرا؟ خب علتش…

ادامه مطلب

بحران ادبیات در جامعه معاصر با نگاهی به کتاب «مبارزه علیه وضع موجود» / پیام حیدرقزوینی

هانس ماگنوس انسنس‌بر‌گر، که برخی از آثارش از جمله تعدادی از مقاله‌هایش در کتاب «در ستایش بیسوادی» با ترجمه محمود حدادی به فارسی منتشر شده، در یکی از مقاله‌هایش با عنوان «صنعتی‌کردن ذهن» که در سال ۱۹۶۲ منتشر شده از اصطلاح «صنعت ذهن» در تشریح و توصیف نظام اجتماعی معاصر در جهان سرمایه‌داری استفاده می‌کند

ادامه مطلب

سونات اختناق در سمفونی قدرت / مهدی معرف

در تصویری که جولین بارنز از زندگی دمیتری شاستاکویچ نشان می‌دهد، ترس و اختناق دو دستی است که انگشتان او را بر کلیدهای پیانو به حرکت در می‌آورد. ترس و اختناق محصول حکومتی خودکامه است و خودکامگی همراه با نبوغ در جسم هنرمند لانه می‌کند. هیچ یک دیگری را نفی نمی‌کند اما جسم فرسوده و…

ادامه مطلب

جهنمِ «پرفروش‌های نیویورک‌تایمز» / آریامن احمدی

این روزها این عبارت را روی جلد کتاب‌ها زیاد می‌بینیم: «از پرفروش‌های نیویورک‌تایمز!» عبارتی پرطمطراق که قصدش این است شما را به سمت خود بخواند، وادارتان کند به انتخاب کتاب، و قاعدتا بعد از انتخاب و پول‌دادن بابت آن، ناگزیرید وقت بگذارید و آن را بخوانید

ادامه مطلب

خوانش «فرانکنشتاین» به عنوان «رمان گوتیک فمینیستی» / جواد اسحاقیان

رمان “فرانکنشتاین یا پرومتئوس مدرن” (“Frakenstein, or The Moderm Prometheus” ) نوشته‌ی “مِری والستونکرافت شِلی” (Mary Wollstonecraft Shelley ) در سال ۱۸۱۸ رخداد مهمی در ادبیات داستانی آغاز قرن نوزدهم و در عصر معروف به “عصر ویکتوریایی” (Victorian Age ) است. اهمیت این رمان، دو دلیل دارد: نخست، این که نخستین رمانی در نوع ادبی…

ادامه مطلب

چرا کتاب‌هایی که دوستشان دارم را دوباره و دوباره می‌خوانم؟ / ناتالی جنر / ترجمۀ: نجمه رمضانی

وقتی آدم‌های کتابخوان می‌بینند کس دیگری می‌خواهد یکی از کتاب‌هایی که تأثیر زیادی روی آن‌ها گذاشته را شروع کند، معمولاً با حالتی حسرت‌زده به او می‌گویند: «خوش‌به‌حالت که برای باراول آن را می‌خوانی». با‌این‌حال، چنین نیست که اگر دوباره سراغ کتاب‌های محبوبمان برویم، از خواندنشان لذتی نبریم

ادامه مطلب

ترانه‌های غمگنانه‌ی همبستگی/ کوتاه درباره‌ی «مبارزه علیه وضع موجود»

سابینه فون‌دیرکه در کتابی با عنوان «مبارزه علیه وضع موجود» که مدتی پیش با ترجمه محمد قائد در نشر نو منتشر شد، با اشاره به این دو تعریف از فرهنگ و نیز مفهوم هژمونی یا تسلط که ریشه در «یادداشت‌های زندان» گرامشی دارد، تحلیلی از جنبش‌های دانشجویی در دهه ۶۰ و نیز جنبش‌های جدید اجتماعی…

ادامه مطلب

خوانش رمان «روشن مثل عشق، تاریک مثل مرگ» نوشته ی مِحمِد اوزون / از جواد اسحاقیان

” مِحمِد اوزون” (۲۰۰۷-۱۹۵۳) از برجسته ترین نویسندگان کُرد زبان در منطقه ی کُردنشین “ترکیه” است که پس از گذراندن سالهایی از عمر خود در زندان در ۱۹۷۷ به سوئد رفت و تا سال ۲۰۰۶ در آن کشور زیست. رمان “روشن مثل عشق، تاریک مثل مرگ” یکی از برجسته ترین رمانهای او است که به…

ادامه مطلب

تندیس شرارت بر پایه‌های سنگی عصیان / محمد مهاجری

عنوان «ادبیات و شر» بر پیشانی هر کتابی که بنشیند، می‌تواند کنجکاوی هر کتاب‌بازی را برانگیزد. از همین رو کتاب «ادبیات و شر» می‌تواند در همان نگاه اول قلاب ذهن چنین مخاطبی را درگیر خود کند

ادامه مطلب

«هویت ایران» نوشته فخرالدین عظیمی/ ناسیونالیسم همچنان زنده و پویا!

انتشار کتاب «هویت ایران» اثر فخرالدین عظیمی در این زمان بیش از هر چیز نشان داد که مسالهرای اینکه تحولاتی مانند ملی شدن صنعت نفت را درک کنیم باید وجوه نظری و فکری و همچنین هویتی مساله را بشناسیم تا عمق موضوع را در کنیم

ادامه مطلب

ناگزیر از شوهر بودن!

داستایفسکی از نویسندگانی بود که بازتاب اوضاع و احوال شخصی‌اش در دوره‌های مختلف زندگی، گاه به شکلی قابل ردیابی در آثارش هویدا می شد. او در هنگام نوشتن این رمان هم احوالات آشفته و نابسامانی داشت که بازتاب آن را می توان در شخصیت‌های اصلی رمان دید

ادامه مطلب