ادبیات محفلی، واژگان ویژه خود دارد. اگرچه کمتر تعریف صریحی از آن به دست داده میشود، با وجود این، غالباً نقش مسلطی را در جامعه روشنفکری یا شبهروشنفکری ایفا میکند و تأکیدهایش را تا حد شعار یا دستورالعمل صرف، ساده میسازد و سپس آن را به اذهان معمولاً از پیش آمادهای حقنه میکند که گویی…
«قضيه» در آثار صادق هدايت "قضيه" در ادبيات فارسي يک گونه يا ژانر (genre) از ادبيات است که شخص صادق هدايت را بايد مبتکر آن دانست.1 قضيه را در سنّت ادبيّات فارسي مي توان همان "نقيضه" دانست و در اصطلاح ادبي غربي پارودي (parody) را برابر آن شمرد. نقيضه ساز يا پارودي پرداز سبک و…
متن زیر سخنرانی دکتر محمد صنعتیست در مراسم یكصد و یكمین زاد روز صادق هدایت که به بحث مسئله مرگ نویسنده و صادق هدایت میپردازد. این نوشته خواندنی و درخور نکات جالب توجهیست که بیهیچ توضیحی از شما دعوت میکنیم که خواننده آن باشید. از دکتر صنعتی در سالهای گذشته کتاب «صادق هدایت و هراس…
صادق هدایت اگرچه هیچگاه عضو حزب توده نشد، و حتی در لفظ آن را نوعی جنقولک بازی میدانست(!)، اما در میان دوستانش از اعضای خزب توده بسیار بودند و حتی روایت است در دوران بگیر و ببندها، گاه این رفقا جلسات خود را در اتاق هدایت برگزار میکردند! احسان طبری هم یکی از همین سنخ…
متن زیر یکی از مهمترین نوشتههاست درباره صادق هدایت، اهمیت آن نه به دلیل طرح نکاتی تازه و بدیع درباره هدایت (هرچند که از این جهت هم خالی از ارزش نیست)، بلکه از آن روست که توسط سید احمد فردید نوشته شده است. چهره ای که اگر اندک شناختی درباره او و مواضع فکری و…
درباره هدایت بسیار اظهار نظر شده و اغلب آنها هم ستایش آمیز هستند، بهویژه از قول کسانی که از نزدیک با او دمخور بودهاند؛ و حتی آدمی مثل احمد فردید که در دنیا فقط خوش را قبول داشت و هایدگر و معدود کسانی که شمارشان به تعداد انگشتان یک دست نمیرسد و خط و ربط…
صادق هدایت امسال صد و هشت ساله میشود، و قریب به شش دهه از مرگ او میگذرد. در طول این سالها نویسندگان بسیاری آمده و رفتهاند؛ آثار بسیاری نوشته شده که برخی از آنها لااقل به لحاظ کیفیت ادبی از آثار هدایت (به استثنای بوف کور) بهتر بودهاند و شاید حتی بودهاند آثاری که به…
روزهای واپسین بهمن ماه هر سال، مصادف است با سال روز تولد صادق هدایت (28بهمن 1281)، درباره نقش تاثیرگذارهدایت نه تنها برنسل های مختلف ادبیات داستانی ایران که در اغلب زمینه های فرهنگی و هنری این دیار، بسیار سخن گفته شده، درباره اهمیت او همین بس که با وجود گذشت قریب به شش…
یک.
درسالهای دور و نزدیک، به ندرت شاهد آن بودهایم که آثار عامه پسند سوژه نقد و بررسی منتقدان قرار گیرند، مسئلهای که البته چندان هم دور از انتظار نیست، به یک دلیل کاملا روشن نقد تئوریک و حتی تماتیک در مورد داستانهای عامهپسند اغلب راه به جایی نمیبرد، چرا که ناخواسته نویسنده را در…
مقاله زیر یکی از مقالات منتشر نشده احمد شاملوست، منتشر نشده بدین معنا که در زمان حیات او به زیور چاپ درنیامد و ماند تا سالها بعد. در این مقاله شاملو از مسئلهای سخن میگوید که همواره از دغدغههای خود بوده، دغدغههای هنرمندی متعهد به پیرامونش، چنان که نمیتوانست نسبت به آنچه بر مردم دیار…
توجه و عنایت نویسندگان و منتقدان ادبی اروپایی و به ویژه فرانسویان به ادبیات امریکا، به شکلی برجسته خاطره توجه منتقدان سینمایی و خاصه اصحاب کایهدوسینما را به فیلمسازان امریکایی زنده میکند، فیلمسازانی نظیر آلفرد هیچکاک و یا ساموئل فولر که تا پیش از آن چندان در ولایت خودشان جدی گرفته نمیشدند و برخی از…
بخش نخست این نوشته که روایتیست از زبان مارکز، درباره نویسنده محبوبش ارنست همینگوی، در روزهای پیش از نظر شما گذشت. مارکز روایت خود را با خاطره برخوردی کاملا تصادفی با همینگوی آغاز میکند، یک روز بارانی در بلوار سن میشل. همینگوی به همراه همسرش در حال گذر از این بلوارند که مارکز نا گاه…
سالها پیش، در میانه دههی هفتاد گفتگویی بسیار جالب توجه با هوشنگ گلشیری انجام شد، از سوی مجلهای دانشجویی به نام «موج» که در آن گلشیری بسیار صریح و بیتعارف حرف زده بود، یادم هست در جایی از این گفتگو گلشیری گفته بود، در هر دورهای کسی معیار داستاننویسی این دیار بوده، زمانی هدایت، زمانی…
در این دیار ماه محرم که می رسد، همه چز رنگ و بویی دیگر می گیرد، عاشورایی می شود، از فضای ذهنی آدمها بگیر تا رسانه ها گروهی و...، خاص این دوران و آن دوران هم نبوده، عاشورا و قیام حسین (ع) نه با ما که در ماست، چه خاطره ها که در دوران کودکی…
روز پیش یکی از دوستان که از خوانندگان پروپاقرص «مد و مه» نیز هست و هر ازگاهی لطف کرده و تلفنی احوالی از ما میپرسد، زنگ زد و گفت ظاهرا شما اصلا توی باغ نیستید... و انگار دنیا را آب ببرد شما همچنان در خواب خرگوشی خود هستید، پرسیدیم کجا را آب برده که ما…
آنچه ما به عنوان ادبیات جنگ (و یا حتی سینمای جنگ) در آن سوی مرزها میشناسیم، وقتی در محدوده ادبیات (و یا سینما) کشور خود ما قرار میگیرد، میشود ادبیات(یاسینمای) دفاع مقدس. شأن نزول این چنین تعبیری هم آنقدر توضیح داده شده که بینیاز از تکرار به نظر میرسد که تعبیری نه تنها درست و…
محمود دولتآبادی بینیاز از معرفیست، نویسندهای که لااقل کلیدر او (و ایضا جای خالی سلوچ)، فخر ادبیات داستانی معاصر بوده، از دولت آبادی در سالهای اخیر کار تازه چندانی منتشر نشده، به جز نون نوشتن، که شرح اوضاع و احوال او بود، بازتاب یافته در میان یاداشتهایی روزانه و شخصی او در سالهای گذشته و…
ایرانی جماعت سالهاست چشم انتظار «اولیس» جویس لحظه شماری میکند، شاید که یا ممیز ارشاد انصاف به خرج بدهد و از خیر جرح و تعدیل این یکی بگذرد و یا اینکه منوچهر بدیعی که زحمت بسیار زیاد برای ترجمه این اثر را کشیده، کمی انعطاف به خرج داده و رضایت بدهد به کوتاه کردن بخشهای…
وقتی اولین تصاویر محو و مبهم بر روی کاغد عکاسی نقش بست، سخن از مرگ هنر نقاشی به میان آمد. وقتی هنر هفتم متولد شد، خیلیها پرونده ی عکاسی را مختومه اعلام کردند. وقتی ویدئوهای خانگی به بازار آمدند، عدهای به سوگ سینما نشستند و عمر آن را پایان یافته دانستند. وقتی ...
اما…
در فضای ادبی امروز با طیفها یا جریانهای گوناگونی روبرو هستیم، جریانهایی که برخی در عین برخورداری از نقاط اشتراک فراوان، ظاهرا بیشتر علاقه دارند به اختلاف سلیقههای اغلب بسیار جزیی بپردازند، تا نقطه اشتراکهای بسیاری جدی، البته کم نیست مواردی هم که این اختلافها سابقه ادبی نداشته و بیشتر شخصی و ناشی از سوءتفاهمهاییست…
«آن تایلر» اگر چه در ایران از جمله نویسندگان بسیار مشهور به حساب نمیآید (مخصوصا اینکه اغلب آثارش به فارسی ترجمه نشده، مگر داستانهایی پراکنده در مجلات، کتابها و جنگهای گوناگون)؛ اما آنها که ادبیات داستانی را جدی و پیگیر دنبال میکنند، با نام او به خوبی آشنا هستند، خاصه آنکه او عروس ایرانیها هم…
ابتدا ضروری است بر این نکته تأکید شود که مقصود از رمان جدی در اینجا البته اثری با کیفیت ناب و برخوردار از ظرایف هنری در مقابل رمان بازاری یا همان داستان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌واره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای است که به گونهای خام و سردستی نوشته و چاپ شده و معمولا به مذاق اذهان ساده، سطحی و سهل‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌پسند نیز بسیار خوش…
می گویند بهترین محک برای نشان دادن عیار آثار هنری و حاصل کار یک هنرمند، زمان است؛ این که در برابر گرد وغبار رخدادها و تغییر و تحولات ایام، چه میزان زنگار بر آنها مینشیند. قریب به چهار دهه از مرگ جلال آلاحمد گذشته و همچنین نیم قرن از نوشته شدن بسیاری از آثارش، سپری…
جان آپدايك در سال 1932 به دنيا آمده است. نخستين كتاب شعرش را با نام «تيرهاي تلفن» در سال 1963 به چاپ رسانده است. اما شهرت و محبوبيت او بيشتر از همه به خاطر داستانهاي كوتاه اوست كه اولين مجموعه آن را در سال 1959 با نام «همان در» منتشر كرده است. مجموعه قصه‌هاي بعدي…
آیا می توان داستاننویسی را آموزش داد؟
پاسخگویی به این سئوال دشوار است؛ مگر اینکه تنها به گونهای کلی و نظری در ارتباط با مقوله داستاننویسی به بحث پرداخت و به نقل و نقد آراء موافق و مخالف در این زمینه، بسنده کرد.
در اینجا اما، سر آن نیست تا بدین سئوال، جوابی درخور- یا اصلاً…
درباره کیفیت و میزان تاثیرگذاری کلاسها و کارگاههای داستاننویسی، نظرات گوناگون و گاه ضد و نقیضی را شاهد هستیم، برخی خروجی آن را چشگیر دانسته و حتی رونق نسبی داستاننویسی در این سالها را نیز تا حدودی حاصل این مسئله میدانند، و برخی نیز برعکس آن را یکنوع دلخوشکنک برای برخی علاقمندان کم اطلاع و…
بالاخره امسال حق به حق‌دار رسید و ماریو وارگاس یوسا (نویسندة پرویی) که آثار سیاسی‌اش عمیقاَ و آشکارا خطرات قدرت و فساد در آمریکای لاتین را به چالش کشیده، جایزة نوبل را برد.
نوبل ادبیات سال 2010، بنابر بیانیة نمایندة آکادمی سوئد، به خاطر «موشکافی در ساختار قدرت و تصویر نافذ وی از مقاومت، پیروزی…
جين فرانکو در کتاب «فرهنگ نو آمريکاي لاتين» مي‌نويسد: «پدرو پارامو نشانه و مظهر مکزيکي است که امروزه از آن نشاني نيست و تنها در خاطره‌ها باقي مانده است. راوي داستان، يکي از فرزندان بي‌شمار پدرو پارامو (که به تعبيري همه مردم مکزيک فرزندان وي‌اند) در جستوجوي پدر به دهکده کومالا مي‌رود اما در آنجا…
1-
هرچند كه پيش بينياش از چند ماه پيش نه تنها دشوار نبود- كه لااقل در اين زمينه بديهي بود- اما جايزهي نوبل امسال هم بهدست صاحبش رسيد و باز هم سر ما بيكلاه ماند و حسرت نوبل ادبيات بردلمان. آنوفت ها كه آدمش را داشتيم، كسي كه از خيلي نوبل گرفتهها، يك سرو گردن…