از سال 1930 نظریه افعال گفتاری توسط فیلسوف آكسفوردی جان آستین مطرح شد. این نظریه بعدها در دهه 1960 به بعد بازتقریر شد و كسانی همچون سرل و باخ و هارنیش زوایایی دیگر بر آن افزودند. نظریه افعال گفتاری مدعی است واحد معنادار زبان جمله نیست. بلكه یك «كار» است. و ادای جمله‌‌ی معنادار تنها…
نویسنده این نقد، محمد يعقوب يسنا، استاد دانشكده زبان و ادبيات پارسی در دانشگاه بيروني افغانستان است. او چند هفته پیش هم در همایش بین المللی اساتید زبان و ادبیات فارسی که در دانشگاه تهران-تالار علامه امینی- برگزار شد نیز به عنوان مدعو حضور داشت. لازم به ذکر است که این نوشته مطابق با رسم…
از ادبیات داستانی اسکاندیناوی به ویژه نروژ تاکنون رمانهای چندانی به فارسی ترجمه نشده، آنهایی هم که ترجمه شده اند، خیلی قدرتمند نبودهاند که چندان درخور بررسی بوده باشند. شاید بتوان گفت نروژیها به جز "کنوت هامسون" رمان نویس قابل دفاعی نداشته اند. یوستین گاردر هم که با دنیای سوفی در ایران مطرح شد، بیشتر…
نویسندهی رمان «حوریه» با استفاده از جغرافیا وقوع رخدادهای داستان، شخصیتها و فضاسازهای موفقش، توانسته رمانی خلق کند، متفاوت و در خور اعتنا. شخصیت اصلی داستان، حاج جمال است، سی و دو سه ساله که پانزده سال است در سوز گم شدهاش (حوریه) زندگی را بر خود دشوار کرده و راهی روستایی…
«همیشه اولش همه چیز ماورای زمینی است. عقدی در آسمان ها بسته میشود. بعد آهسته آهسته میآید پایین. میرسد زیر زمین. زور میزنی که بگویی نه. این طورها هم نیست. مابه هم ربط داریم. خیلی ربطها ...» (نقل از متن داستان صفحه 67)
رمان "شبیه عطری در نسیم" تمی اجتماعی دارد، اجتماعی که البته نه…
وقتی احساس میکنی تنها یک نفر را در زندگی داری که تو را درک می کند، اما بعد او را از دست بدهی، دیگر چگونه می توانی زندگی کنی؟ «در رز گمشده» دیانا دختری است که بعد از دست دادن مادرش تازه قدر و قیمت لحظههای با او بودن را درک می کند. فال مردی…
«پیانو» اولین اثری است که از «ژان اشنوز» نویسندۀ مشهور فرانسوی و برنده جایزه معتبر گنکور است که کیهان بهمنی آن را به فارسی برگردانده و توسط نشر افراز منتشر شده است. پیانو یازدهمین رمان ژان اشنوز است که تاکنون دوازده اثر منتشر ساخته است.
او درسال 1947 در فرانسه به‌دنیا آمده، در رشته‌ی مهندسی…
«دکتر بهار و خواستگار مرده» نوشتهی علیرضا سیف الدینی که در بهار 89، توسط نشر ثالث و با تیراژ 1650 نسخه روانهی بازار کتاب شد، شامل هشت داستان است. از همان صفحهی اول که مخاطب کتاب را باز میکند، درد و دلهای راوی اول شخص داستان «ترس» با آن جمله‌‌ی جذاب « تنها ارثی که…
فرانسوا شاندرناگور با رمان «همسر اول» برای نخستین بار است که به خوانندگان فارسيزبان ادبیات داستانی معرفي شده، نويسندهاي كه مخاطب علاقمند به ادبيات در ایران با او ناآشناست، چرا كه عملا تا كنون منبعي براي شناخت او، در نه فضاي مجازي و نه (ظاهرا) در نشريات مكتوب وجود نداشته و بنابراين براي كساني كه…
در سالها اخیر برای بسیاری از نویسندگان که نخستین کار خود را ارائه کردهاند، روال این بوده که بعد از اعلام حضور با یک یا حتی چند مجموعه داستان کوتاه، به سراغ نوشتن رمان رفتهاند، اما نرگس جورابچیان ترجیح داد از همان ابتدا کار خود را با نوشتن یک رمان آغاز کند و در همین…
بهار برایم کاموا بیاور روایتگر زندگی زنی است که همراه فرزندان و شوهر نویسندهاش به خانهای قدیمی در کنار روستایی دور افتاده نقل مکان میکند. این رمان از نوع آن دسته داستانهای روانشناختی است که در عین برخورداری از حادثههای پی در پی، با اتکا به منطقی داستانی و توالی پذیرفتنی حوادث پیش میرود، حادثههایی…
عنوان فرعی کتاب «فراموشان»، محتوای اصلی آن را نشان می دهد: «داستانی از واقعه کربلا». این عنوان، برای بحثی که درباره این کتاب در نظر گرفته ایم، بسیار متناسب است. چون دارای واژگانی است که می تواند مدخل مناسبی برای ورود به بحث باشد. از «واقعه» شروع می کنیم. کلمه واقعه از واقع می آید.…
«دیوید لاج» تئوریسین ادبی و استاد بهنام ادبیات که حالا دیگر کتابهایش به یک دانشگاه رایگان تبدیل شده، در مقاله‌ای با اشاره به حضور تاریخ در داستان می‌نویسد: «داستاننویسان بزرگی بوده و هستند که آثارشان کمابیش مورد توجه قرار می‌گیرند، اما از میان آنها تنها عده‌ای در ذهن مانده‌اند که بخشی از زندگی انسان را…
دور از انتظار نیست اگر نویسندهای که سابقه تالیف کتب تربیتی و روانشناسی در کارنامه خود دارد، هنگامی که برای داستان نویسی دست به قلم می برد، اثری را ارائه کند که دارای جنبه روانشناسانه است، این نکته در رمان «آنگاه مانند ماه» به شکلی محسوس قابل رویت است، البته نه فقط به این دلیل…
اگرچه كه هنوز كه هنوز است، به لحاظ كمي تعداد مردان نويسنده در قياس با زناني كه دست به قلم دارند، بيشتر به نظر میرسد، اما از منظری دیگر بياغماض میتوان گفت كه نه تنها به لحاظ كمي بر تعداد زنان نويسنده افزوده شده، بلكه درمجموع به لحاظ كيفي هم رشد محسوسي در حاصل كار…
هميشه آن اتفاقي تكان دهندهتر است كه وقتی اصلا احتمال وقوع آن را نميدهيم، با وقوع خود مارا شگفت زده كرده و همه تصوراتمان را برهم ميريزد. شايد اگر واقعه يازدهم سپتامبر در هر كشور ديگري اتفاق افتاده بود، نه تنها تا اين اندازه توجهات جهاني را به خود جلب نمیكرده، بلکه این چنین نیز…
چقدر از این شهر بروی آن شهر و از این مملکت به مملکتی دیگر؟ این ور آب، آن ور آب، روی زمین، زیر خاک... همه زندگی که می شود فرار. دیگر آشنایی نمی ماند که بویی شبیه عطرش در نسیم هواییت کند، وقت خوابگردی، میز و صندلی ها را از جلو پات بردارد، مثل جریان…
هاروكي موراكامي در يكي از مصاحبه‌هایش مي‌گويد: «به نظرم كساني كه در روياهاي من سهيمند، مي‌توانند از رمان‌هايم لذت ببرند.»
من اما از «كافكا در كرانه» لذت نبردم؛ لابد چون در روياهاي موراكامي سهيم نبودم.
فريدون حيدري ملك ميان
نخستين برخورم با موراكامي بر مي‌گردد به خرداد ٨٤ كه داستان كوتاهي از او خواندم در…
در فضای رمان نویسی امروز«شب ممکن» را می توان اثری متفاوت به حساب آورد . رمانی که که از منظری نسبی اندیشانه نوشته شده و به نظر حرفهای زیادی هم برای گفتن دارد و از منظر تکنیک رمان نویسی هم می خواهد تجربه ای جدید را به نمایش بگذارد. از همین…
در گستره ادبیات معاصر فارسی و به خصوص در حوزه ادب داستانی، « زمانی برای پنهان شدن » رمانی کوتاهی است که نمیتوان نسبت به آن بی اعتنا بود. کتاب از یک درآمد و هشت فصل تشکیل شده و دقیقا 104 صفحه چاپی را دربر می گیرد. راوی ــ و در اینجا مشخصا و موکدا…
رمان «نگران نباش» نوشته مهسا محبعلی در طول یکسال به چاپ پنجم رسید و در طول همین مدت نیز توانست نگاه منتقدان را به خود جلب کند. داوران دهمین دوره جایزه منتقدان و مطبوعات آن را بهعنوان بهترین رمان سال 1387 برگزیدند و همین نکته شاید بهانهای باشد برای خیلیها تا دوبارهخوانی این اثر را…
جايزه نوبل چه اعتبار گذشته را داشته باشد يا نه، لااقل در حوزه ادبيات (به‌ويژه از نوع داستاني‌اش) زندگي نويسنده را از جنبههاي گوناگون دگرگون مي‌كند و شهرتي فراگير و بسيار برايش به همراه مي‌آورد كه كمتر از را نويسندگي ميتوان به آن رسيد. زيرا برنده شدن در نوبل آن‌قدر كنجكاوي برمي‌انگيزد كه آثار آن…
بی‌راه نیست اگر سخنانم را با گفتاری از “ایوان کلیما” آغاز کنم که به نظرم روح آثارش تا حدی نزدیک به درونمایه‌ی “دسامبر رئیس جمهور” اثر “سال بلو” است. مخصوصا که فضای رمان “سال بلو” که از آن بیشتر خواهم گفت، با این گفته “کلیما” در مقالهي روح پراگ هم‌خوانی زیادی دارد که می‌نویسد: «تاریخی…
ادبيات داستاني ژاپن در طول دهههاي اخير بسيار باليده و درخشيده و راه به خطا نبردهايم اگر بگوييم در روزگاري كه كشورهاي صاحب ادبيات اروپايي و امريكا ازآن فروغ گذشته دور افتادهاند؛ نويسندگان ژاپني هم به مانند نويسندگان امريكاي لاتين در عرصههاي جهاني نظرها را به خود جلب كردهاند. حالا ديگر سياهه نويسندگان معتبر و…
ايستاده اي ميان جنگل چُپُشته ومي‌خواهي شول بزني لاچمه را، تا بيايد و پلنگي كه بر سر كاشانه ات هوار شده ناكار كند با پيشا شاخش. مگر مردمان بياسايند يك چند دراين سپنج كژمدار.
صدا بازمي‌گردد در فرياد زني: كه به چه كار امده اي ؟ به چه خيالي؟
ـ به خيال سرانديب.
ـ به…
فرهاد حسن زاده اغلب براي نوجوانان نوشته، اما برخي از همين دست آثار او واجد ويژگيهايي هستند كه بزرگترها نيز مي‌توانند با آنها رابطه برقرار كنند، اين ويژگي بيش از هر چيز ناشي از دو نكته مهم در آثار اوست؛ نخست اينكه او درباره دورهاي مينويسد كه هريك از ما به نوعي خاطراتي فراموشنشدني از…
فرهاد حسن زاده اغلب براي نوجوانان نوشته، اما برخي از همين دست آثار او واجد ويژگيهايي هستند كه بزرگترها نيز مي‌توانند با آنها رابطه برقرار كنند، اين ويژگي بيش از هر چيز ناشي از دو نكته مهم در آثار اوست؛ نخست اينكه او درباره دورهاي مينويسد كه هريك از ما به نوعي خاطراتي فراموشنشدني از…
شاپور جورکش درباره نخستين داستانهاي شکری (نقص فنی) گفته، او بیشتر از آنکه شیفته روایت کردن زندگی باشد، دل مشغول مباحث کارگاهی و تجربهاندوزی برای چگونه نوشتن به نظر ميرسد. (نقل به مضمون) به استناد دو رماني كه اين نويسنده در سالهاي اخير منتشر كرده، ميتوان گفت همچنان دغدغه اصلی او چگونه نوشتن، رويكرد تجربي…