جنس و خمیره زبان استتیک یک سرزمین “واژه” نیست بلکه گوته، پوشکین و حافظ است. تعریف کلیشهای از زبان نیز که “ابزار” ارتباط است هیچ ارزش و معنای زبان بلاغی را نمیرساند. این زبان محاوره که همانند کالای تبلیغاتی مصرف میکنیم در واقع در زندان زبان از ما بیگاری میکشد
این مصاحبه در سال 1347 خورشیدی انجام شد. در آن زمان بسیار با احمد و آیدا بودم و روزی گفتم می خواهم مصاحبه کنم و این حاصلش شد و در مجله روشنفکر چاپ شد.
شعر اگرچه به حيات خود ادامه ميدهد، اما موقعيت هژمونيك خويش را نسبت به دهههاي گذشته از دست داده است. اين مسئله با حالوهواي سياستزداييشده در دهههاي گذشته و همينطور ضدِ سياست غالب بر جهان كنوني بيارتباط نيست. هنگامي كه آدورنو ميگويد، پس از آشويتس سرودن شعر جنايت است
صبح روز دوشنبه سوم مرداد 1379 آقای محمود دولتآبادی به من تلفن کرد و با صدایی گرفته و غمگین گفت: «شاملو تمام کرد» و از من خواست که عصر همان روز به منزل او بروم. دولتآبادی عضو هیئت دبیران کانون بود و من صندوقدار کانون. عصر آن روز علاوه بر دبیران کانون، تعدادی از دوستان…
عبدالله كوثري نهتنها براي مترجمان كه براي نويسندگان نيز رشكبرانگيز است. او آثار بزرگي را ترجمه كرده كه صِرف خواندنشان تجربهاي خوشايند و بينظير است، چه برسد به اينكه با زبان فارسي به مصاف اين آثار و نويسندگانش برويد. در هر يك از آثاري كه كوثري ترجمه كرده است،
ابراهیم گلستان با کسی تعارف ندارد، حتی با خودش. با تملقها و تعارفهای مرسوم ایرانیان نمیتوان دلش را بهدست آورد. همین نکته است که انتقادات گزندهاش را ارزشمند میکند. حرفها، نقدها و نظراتش بیانگر دیدگاهش به هستی است، از رعونت و خودشیفتگی و توهمی که اغلب این روزها به آن گرفتاریم، بَری است.
زندگینامۀ شاعران، نویسندگان و هنرمندان همواره برای خیل عظیمی از خوانندگان جذاب بوده و هست. نزد گروهی از چهرههای سرشناس، ولعِ سخنگفتن از خویش یا ذکر حالات و مقامات نامآورانی که روزگاری با آنها سر و سرّی داشتهاند پایانی ندارد.
شاملو در تاریخ ادبیات ایران یگانه است. هیچ کس دیگری را نمیتوان با او قیاس کرد. چند نسل از بهترین فرزندان ایران با شعر شاملو بزرگ شدند. با شعر شاملو عاشق شدند. با شعر شاملو زندگی کردند. با شعر شاملو مردند. ولی شعر تنها دستاورد او نبود. حتی بزرگترین دستاورد او نبود.
شماره خانه مورد نظر ما زير سبزي پيچكها پنهان شده است. كنار ميزنيم اين سبزها را و… درست است. همين جاست. بعد از يك شب توفاني، حالا آرامشي دلانگيز حاكم است. چند بزرگراه طولاني و چندين خيابان و محله را طي كردهايم تا رسيدهايم به اين جا كه انگار دنياي ديگري است، پر از آرامش…
این واقعیت که شعر قسمی تجربه است که فردّیت شاعر را از خلال همه رخدادهای اجتماعی عبور میدهد و در اصطکاک با پیکره و عناصر جامعه تراش میدهد، امروزه تا حدی مخدوش شده است زیرا خود تجربه در عمل در مرز ویرانی قرار گرفته است.
ميراث احمد شاملو
عبدالله كوثري
قرار نيست امروز به زبان شاملو بنويسيم اما نبايد روي او خط بكشيم. زبان شاملو مگر چيست كه كنار رفته باشد؟ تركيب استادانهاي است از ميراث زبان فارسي با زندهترين واژههايي كه امروز بهكار ميرود. عجيب است كه تازه شانزده سال از مرگ او گذشته و ما روي او…
مرثیهاي براي شانزدهمين سالمرگ احمد شاملو از سر مزارش
شاملو سخن نگفت
شيما بهرهمند
«...گورستان از جمعیت موج میزد. بعضیها از تیرهای چراغ برق آویزان شده بودند یا روی مخزن بزرگ آب گورستان بیتوته کرده بودند: تشییعی باشکوه برای شاعری با حشمت و بزرگ. تشییع جنازه نبود، جشنواره شعر و شادی…
شاعری که به راه قدما میرود، به چیزی بهجز طبع روان محتاج نیست، چون او صرفاً از صناعاتِ شکلگرفته قدما که ملکه ذهنش شده بهره میجوید و بس. اما برای شاعرِ نوآور، طبع روان معنایی ندارد، چون هنوز زبانی شکل نگرفته است که در آن روان بشود. او باید خودش زبانش را بیافریند، و برای…
باید پذیرفت که شاملو در آثارش اغلب از عشق زمینی سخن گفته و عشق معنوی اگر نگوییم هیچ، لااقل جای مهمی در شعر او نداشته است. این عشق زمین در اشعار شاملو یا در قالب عشق به همنوع و به شکلی عمومی عشق به نوع آدمی و انسان بوده است و یا اگر پای احساسات…
از رفتگان حكايت
به بهانه ٢١ آذر، روز تولد احمد شاملو
سعيد برآبادي
سنگ قبرهای شکسته
در حوالي بيست ويکم آذرماه که سالگرد تولد احمد شاملوست، اهالي شعر و دوستداران او در امامزاده طاهر کرج دور هم جمع مي شوند تا خاطره او را زنده نگه دارند. براي اين روز، هيچ مراسمِ رسمي…
ميراث فردا
يادي از سراينده قصه هاي ننه دريا
نويسنده: محمود برآبادي*
بيست ويکم آذرماه نودمين زادروز انديشمندي فرهيخته است که همه عمر خود را در راه خدمت به فرهنگ و ادب صرف کرد و کارهايي درخشان و ماندگار از خود به يادگار گذاشت. او از جمله شاعراني است که در کنار…
در روزهای گذشته نخستین بخش مقاله احمد شاملو: شاعری عصیانگر در جستجوی مخاطب نوشته لئوناردو آلیشان را خواندیم امروز بخش دوم و پایانی این مقاله خواندنی را که به احمد شاملو و شعر او از نگاهی متفاوت می نگرد می خوانیم.
احمد شاملو از چشم غربی/ آنچه در این نوشته می خوانید تحلیلی از آثار شاعر بزرگ معاصر احمد شاملوست. منتقدان ایرانی به شعر او بسیار پرداخته اند اما نگاه یک مخاطب غربی از جهات بسیاری می تواند تازه و البته متفاوت باشد
«امید آفتابی من» از زمان انتشار تا کنون، همواره یکی از پرفروشترین کتابهای مهمترین کتابفروشی های تهران بوده؛ این توفیق گویای این واقعیت است علاوه بر اقبال همیشگی و متداوم آثار احمد شاملو، زندگی خصوصی او هم یکی از جنبه های کنجکاوی برانگیز حیات هنری و شخصی او محسوب میشود
در سالروز درگذشت احمد شاملو: محمود دولتآبادی: احمد شاملو نه فقط یک شاعر، شاعرترین بود. احمد شاملو نه فقط اسوه زحمت و رنج و عذاب بود که عین عشق بود
هر طور از ادبيات معاصر ايران و به ويژه شعر حرف بزنيم نام احمد شاملو در نخستين جمله و شايد نخستين كلمات ما حاضر خواهد بود. حيات حرفهاي او ما را وا ميدارد تا به سياق ريموند كارور آن جمله معروف را بپرسيم: وقتي از شاملو حرف ميزنيم از كدام شاملو حرف ميزنيم؟
خاطرهی خاطره
ع پاشایی
تابستان بود. غالباً روزها، تا پاسی از شب، زیر این یا آن گردوی تناور، که زیرشان تخت زده بودیم، مینشستیم. گاهی روزها دوستان هم میآمدند، عباس را یادم هست، با سیما و برمک. بیشتر شبها همانجا، زیر درخت گردو، میخوابید. زنجرهها روی درختها بیداد میکردند. شبی از من پرسید «سیاوش، به…
آشنایى من با شعر شاملو به اوایل سال ۱۳۳۷ مى رسد که با اشتیاق یک نسخه از هواى تازهى او را از انتشارات نیل در تهران خریده بودم. قبل از ۳۷ با اسم احمد شاملو، خصوصاً با مقدمه اش بر افسانهى نیما آشنا بودم. هواى تازه به راستى برایم هواى تازه بود. بعد از آن…
انتشار تعدادی از نامههای شاملو به آیدا
نگاهت شکست ستمگریست
جهان ذهنی و زندگی شاعران و نویسندگان از آن دست موضوعاتی است که میتواند به درک بهتر آثار آنها کمک کند و برای رسیدن به این شناخت، نامهها، روزنوشتها، خاطرات و... نویسندگان و شاعران منابعیاند که میتوان با رجوع به آنها پشت صحنه…
انتشار کتاب “تهران خیابان آشیخ هادی” نامههای احمد شاملو به ع.پاشایی بهانهای بود تا با آیدا سرکیسیان همسر و همسفر احمد شاملو، دربارۀ سالهای دور از وطن بامداد در اروپا و امریکا گفتوگو کنیم. آیدا هنوز کتاب تازه منتشرشده را ندیده بود اما پیش از انتشار، کپیهای نامهها به دستش رسیده بود و میدانست چه…
به نظر شاملو تنها انسان زیباست و زیبایی جهان بهخاطر حضور اوست. انسان شاملویی همچون خورشیدی است که در مرکز هستی قرار گرفته و به جهان پیرامون خود روشنایی میدهد و از اینرو زمین، سیارات و جهان را مجیزگوی خود میکند.
تراژدیهایی سخت واقعبینانه
«دفتر چهارم: ترجمه نمایشنامهها» عنوان کتابی است از احمد شاملو که بهتازگی منتشر شده است. جز این کتاب، که در ادامه مجموعه آثار شاملو درآمده است، دو کتاب دیگرش، «میراث» و «روزنامهی سفر میمنت اثر ایالات متفرقهی امریغ» نیز منتشر شده است، آنهم چاپ اول. «روزنامهی سفر میمنت اثر ایالات متفرقهی امریغ»،…
نقبی به جهان شاملو بهواسطه نامههایش
نامههایی که نویسندگان و شاعران در طول دوران حیاتشان نوشتهاند میتواند بهعنوان یکی از راههای شناخت دقیقتر زندگی و آثار آنها قلمداد شود و مثلا در ادبیات جهان نامههای کافکا یا نامههای فلوبر از این حیث زبانزدند. نامههای کافکا به نامزدش، فلیسه، از چنان اهمیتی برخوردار است که…
ناگهان شبحی از یک رمان منتشرنشده و مفقود از شاملوی همهفنحریف، آن هم سالها بعد از مرگ او، مرئی شده که بویی از سالهای سرخوردگی پس از کودتای ٢٨ مرداد را از خود میپراکند، بهخودیخود به وضعیتی سوررئال بیشباهت نیست و این، اگر بونوئل زنده بود، میتوانست موضوع فیلمی از او باشد
ترجمه منتشرنشدهی احمد شاملو از رمان قدرت و افتخار گراهام گرین / سال 1365 شاملو آن را از فرانسه به فارسی ترجمه کرد و نام آن را «عیسا دیگر یهودا دیگر» به قلم داد و در پایین آن نوشت «قدرت و افتخار».