گیریم که ما َنفْس نظریه یا اندیشه ی نظری از هر نوعی را تصدیق کنیم، اما سرشت “موضوع” نظریه [ که می خواهد یک متن “ادبی” را موضوع کار خود قرار دهد ] و شیوه هایی را که برای تحلیل آن برمی گزینیم ، همچنان ناگشوده و مبهم باقی می ماند. به راستی وقتی…
ژاک دریدا به سال ۱۹۳۰ در الجزیره متولد شد و در نوزده سالگی به فرانسه رفت و در آنجا به تحصیل و بعد تدریس فلسفه پرداخت. مدت ها در اکول زمان پاریس استاد فلسفه بود اما با این وجود تاثیر او بر ادبیات و مطالعات ادبی بیشتر از فلسفه بوده است. در سال ۱۹۶۷ دریدا…
وقتی رمانی قدیمی را دستمان می‌گیریم، ممکن است خیلی زود از سطح نازل عقاید اخلاقی نویسنده برآشفته شویم. نگاه‌های او را متعصبانه یا نادرست بدانیم و احساس کنیم کتابی که نوشته است ارزش خواندن ندارد.
رؤیا دستغیب که با رمان «مجمع‌الجزایر اوریون» در سال ۱۳۹۴ به جامعه‌ادبی معرفی شد جهانی تازه با روایتی غیر خطی خلق کرد که در همان سال از سوی جشنواره «واو» به‌عنوان رمانی متفاوت مورد تقدیر قرار گرفت. این نویسنده در رمان دوم خود «تراتوم» که مانند رمان قبلی از سوی نشر افق چندی پیش منتشر…
درسِ جانبخش تاریخ
رابطه دو کشور ایران و روسیه از قرن هجدهم میلادی تا به‌امروز رابطه‌ای پیچیده و غالبا پرتنش و به‌ضرر ایران بوده است. عهدنامه‌های مشهور گلستان و ترکمان چای که روسیه تزاری در اوایل قرن نوزدهم بر ایران تحمیل کرد به‌عنوان نمادی از تجاوزگری و دشمنی روس‌ها با ایران در اذهان…
ادبیات ما در حالی که سرش به سوی ادبیات این جهانی و این زمانی است دمش لای تله جبر تاریخی- جغرافیایی گیر کرده است.
در نیم قرن زندگی ادبی و هنری ناصر تقوایی (۱۹ تیر ۱۳۲۰)، حضور برخی نام‌ها جلب توجه می‌کند: صفدر تقی‌زاده، ابراهیم گلستان و جلال آل‌احمد سه نامی هستند که شاید بتوان گفت تاثیرگذارترین آدم‌ها در زندگی ادبی و سینمایی او بوده‌اند.
ستاره شدن برای بسیاری از افراد شیرین و د‌لپذیر است اما ظاهرا برای تحقق این رویا باید راهی به جز ادبیات را انتخاب کرد. کمتر کسی است که بتواند در برابر وسوسه شهرت و ستاره شدن، مقاومت کند. برای بسیاری از افراد تجربه شهرت و شناخته شدن، د‌وست‌د‌اشتنی و رویایی است.
فلسفه ادبیات به مبنایی‌ترین پرسش‌های مربوط به ادبیات می‌پردازد و سرشت آن را به مثابه یک هنر بررسی می‌کند. برخی از این پرسش‌ها به متافیزیک و هستی‌شناسی آثار ادبی می‌پردازند
این‌طور که می‌گوید «وقت تلف نکرده است». محمدتقی غیاثی، مترجم و منتقد و استاد ادبیات فرانسه، از همان دهه پنجاه که ترجمه و نوشتن را با نقد ادبی آغاز کرد تا امروز، قریب به صد کتاب و مقاله نوشته است. در تمام این دوران به‌گفته خودش دنبال آموختن بوده، پی آگاهی و آگاهی‌دادن. هر اثری…
نقد و نظريه: از كافكا، پروستِ منتقد تا نيما، جمادي و بهيانِ ناقد
در جستجوي فلسفه ادبيات
در چند سال اخیر به‌طور عام و در یک سال گذشته به‌طور خاص، توجه به نقد و نظریه ادبی تحولی شگفت پیدا کرده است. تعداد عناوین کتاب‌های تالیف و یا ترجمه‌شده در این حوزه‌ها رو به افزایش…
مروري بر «نظریه بی‌کرانگیِ» سیامک وکیلی
زمان و مکان در ادبیات
نسیم آصف‌زاده
زمان و مکان از جمله مفاهیمی‌اند که همواره مورد توجه بوده و از جنبه‌های مختلف مورد بررسی قرار گرفته‌اند و نظریه‌های مختلفی درباره آنها وجود داشته است. زمان و مکان در ادبیات و خاصه ادبیات داستانی نیز همیشه مطرح بوده‌اند.…
تاملی در ملاک ارتباط‌‌پذیری ادبیات
به حساب نثر
امیر جلالی
بسیار می‌شنویم که مخاطبی به قصد بیان رضایت خود از اثری ادبی، به این جمله متوسل می‌شود: «با آن خوب ارتباط برقرار کردم.» ظاهرا چنین تعبیری رضایت مخاطب یا حتی منتقد را از اثر ادبی بیان می‌کند. ولی جمله «با آن خوب ارتباط برقرار…
ادبیات، الزام زندگی
فرح آزادیان
منافع انسان متکی بر روابط اجتماعی است و در هر زمینه‌ای که بخواهد تفکراتش را ارتقا بخشد، نیاز به شیوه گفتار ویژه‌ای برای متاثرکردن مخاطب دارد. درواقع انسان اگر از ادبیات مناسب برای هر مناسکی مطلع نباشد، بدون‌شک با خسارت‌های جبران‌ناپذیری مواجه می‌شود. به فرض برای مصاحبه به…
'کتاب در مقابل سیگار
نوشته ای خواندنی از جورج اورول
گیتا گرکانی
كتاب گران است. قرار دادن كتاب در سبد خريد خانوار به دليل هزينه‌ي بالايي كه دارد آسان نيست. اين‌ها از جمله حرف‌هايي است كه در مورد دلايل كتاب‌نخواني اكثريت مردم زده مي‌شود و بيشتر يك جور توجيه است. كتاب در برابر سيگار…
به طورخلاصه ادبیات، نظام تازه شناسایی هنر نوشتار است. نظام شناسایی هنر عبارت است از نظام روابط فیمابین کنش ها، فرم های مرئی شدنِ چنین کنش هایی، و وجوه فهم پذیری.
ادبیات معاصر ایران از نخستین عرصه‌گشایان فرهنگ مدرن است که فراز و فرودهای اندیشه‌ورزی در فرصت‌ها، تنگناها و محدودیت‌های رنگارنگ جامعه‌مان را با همه وجود زندگی کرده و ضمن کشف فرصت‌های تازه حیات ادبی، زمینه‌های نواندیشی را نیز به تجربه نشسته است. با گذشت بیش از سه دهه و نیم از عمر انقلاب، ادبیات موفق شده…
این نوشته پیشگفتاری است که دوریس لسینگ، برندهی جایزهی نوبل در ادبیات سال 2007 بر فرهنگ راهنمای ادبیات انگلیسی کیمبریج نوشته است. این کتاب، چاپ جدید فرهنگی است که حدود بیست سال پیش از سوی دانشگاه کمبریج انگلستان به چاپ رسید و چندی پیش به شکلی کاملتر و به روزتر به سرپرستی ایان اوزبی انتشار…