در فضای ادبیات امروز معنای رقابت مسخ شده است!

بعد از ظهر یکی از روزهای سرد آخر پاییز، بعد از شبی برفی، کافه گارنو جلسه‎ی نقد مجموعه داستان «کلاغ» نوشته فرشته نوبخت.

وارد که می‎شوم، تک و توک جا برای نشستن پیدا می‎شود، سی سی و پنج نفری آمد‎ه‎اند و از این حیث از جلسات نقد پر مخاطب به حساب می‎آید، بیشتر حاضران هم چهره‎های آشنایی هستند، از نویسندگان و وبلاگ نویسان نسل جوان.

برخلاف بیرون هوای داخل گرم است و تاحدودی سنگین، وقتی می رسم که جلسه شروع شده. از طرفی کتاب را نخوانده‎ام و نمی‎توانم در بحث شرکت کنم. تنها گوش می کنم به حرفهای حاضران ودر لابه لای آن نیز خوش و بشی می کنم با آشنایان. خلاصه‎ی صحبت‎های حاضران درباره «کلاغ» هم حکایت از آن دارد که اغلب، یعنی آنها که درباره کتاب حرف می‎زنند، کار دوم نوبخت را پسندیده‎اند به خصوص در قیاس با مجموعه داستان قبلی این نویسنده. بنابراین بیشتر بر نقاط قوت کلاغ پرداخته می‎شود، هرچند که گاهی به نقاط ضعف آن هم اشاره می‎کنند و روی هم رفته می توان آن را توفیقی برای نویسنده محسوب کرد و البته جلسات نقد هفت اقلیم را هم از جلسات نقد خوب این وزها به حساب آورد.

گذشته از نقد کتاب، در آخر جلسه مهدی یزدای‎خرم چند دقیقه‎ای درباره موضوعی صحبت می‎کند که حرف دل بسیاری از آنهاست که با فضای ادبی حاکم براین روزها در ارتباطند. او از فضای مسموم این روزها گله می‎کند، از تخریب یکدیگر به بهایی ناچیز و بهانه‎هایی که ارزش خاک پاشیدن به چشم یکدیگر را ندارد و از شرایطی می‎گوید که مفهوم رقابتی درست و سازنده در آن مسخ شده و جای آن را دشمنی‎هایی بی‎دلیل گرفته است. آنچنان که دیگر کمتر کسی دست و دلش به نقد نوشتن می‎رود. می گوید حتی در تهیه پرونده هایی ادبی برای هفته نامه هایی که در آنها کار کرده، کاه برخی می گویند چون نام فلانی هم در این پرونده هست، من مطلب نمی دهم! شمشیرها از رو کشیده شده و معلوم نیست که اگر بخواهیم این طور پیش برویم، به کجا خواهیم رسید.

روزگاری که اگر به تایید اثری بنویسی تو را محکوم می‎کنند به رفیق بازی و اگر در انتقاد از اثری بنویسی محکوم می‎شوی به دشمنی. در این ایامی که  فشار ممیزی به اندازه ای ست که کمرنویسندگان مستقل را خم کرده، پس خودمان این فشار را زیاد نکنیم. ممیزی را می شود دور زد، اما وجود چنین فضایی را نه و..(نقل به مضمون).

هرچند به زعم نگارنده این چند خط، بعید به نظر می‎رسد در چنین فضایی اتفاق  خاصی بیفتد (!) که از تغییر و دگرگونی حکایت داشته باشد، اما با این حال چنین حساسیت‎هایی را می‎توان به فال نیک گرفت.  متاسفانه امروز درد برخی از اهالی ادبیات به ویژه نسل جدید، درد تفرعن و خود بزرگ بینی‎ست. نویسنده‎ای که یک کتاب (در بهترین حالت متوسط) منتشر کرده به خیال اینکه چنان شق‎القمر کرده که همه باید انگشت به دهان بمانند، جز تعریف و تمجید را بر نمی تابد.

برای کسی چون من که تجریه حضور در فضای سینمای ایران و به خصوص سینمایی نویسان را دارم، چنین معضلاتی تازه نیست، اما بی‎تعارف باید بگویم، این رفاقت در روبرو و دشمنی در پشت سر و فضای مسمومی که در ادبیات داستانی این نسل می بیینم، واقعا نوبراست!

به هر حال امیدوارم که دغدغه‎های خیر خواهانه همه دوستان از جمله مهدی یزدانی خرم با استقبال از سوی همه کسانی که در این فضا فعالند روبرو شود. در طول این مدت نه چندان درازی که در این فضا از نزدیک اتفاقات را رصد کرده و به نوعی فعالیت می کنم، با اتفاقات نامبارکی روبرو شده ام به صورتی که به قول یزدانی خرم، فحش خورم ملس شده است. خنده دار اینکه شایعه ی اطلاعاتی بودنم و یا مستعار بودن نامم را هم شنیده ام. گاه به مسائل و مطالبی برخورده ام که واقعا شاخ در آورده ام، اما به هر حال آمده ام که فعالیت کنم و این هارا به جان خریده ام و سعی ام این بوده که مد و مه بی حاشیه ووابستگی حرکت کند، نه کسی را به هر دلیل تخریب کند و نه بی دلیل کسی را تایید کند. به هر طریق هم که از دستم آمده از دیگران حتی آنها که از نزدیک آشنایی نداشتیم حمایت کرده ام.  با این حال وضعیتم این است، تازه هنوز با خیلی ها ارتباط چندانی نداشته ام. حالا خدا رحم کند به آنها که وسط گودند و دائم با دیگران در ارتباط هستند.

به نظر چنین جو مسمومی حاصل فضای مجازی هم هست، روزگاری هر چیزی امکان نشر پیدا نمی کرد، بسیاری اختلافات در محافل خصوصی باقی می ماندند و عمومی نمی شدند، به همبن خاطر را حتتر نیز حل و فصل می شدند. اما امروز هرکسی می تواند بردارد و هر فحش و فضیحتی را علیه دیگران بنویسد و به کسی هم جوابگو نباشد. خلاصه این که خدا آخر و عاقبت ما را به خیر کند!