این مقاله را به اشتراک بگذارید
‘
سیدصادق طباطبایی درگذشت
وداع با مرد آرام روزهای ناآرام
رفتنش هم مثل زندگی‌اش آرام و بی‌صدا بود. رفت تا سالم به کشور بازگردد اما این سفر آخر بود و بازگشتی به ایران نداشت. برایش مرگ واژه‌ای تعریف‌شده بود و ترسی از آن نداشت که اگر غیر از این بود بارها بر زبان می‌آورد. آخرین بار که خبری درباره وضعیت جسمی او منتشر شد ۲۴ فروردین سال جاری بود که برخی سایت‌ها نوشتند؛ «یک منبع آگاه گفت که پزشکان از روند معالجه صادق طباطبایی، نویسنده و مترجم و برادر همسر مرحوم حجت‌الاسلام سیداحمد خمینی رضایت نسبی دارند. وی اظهار کرد: خانواده وی از سه ماه پیش متوجه شدند که او مبتلا به سرطان ریه شده است. طباطبایی هم اکنون در بیمارستانی در دوسلدورف در غرب آلمان بستری است.» اما این رضایت دیری نپایید و صادق رفت. 
دکتر سیدصادق طباطبایـی را مردم ایران به‌ویژه آنها که اهل سیاست و تاریخ بوده و روزهای اول انقلاب را به خاطر دارند، خوب می‌شناسند. جوانی شیک‌پوش، خوش‌تیپ و خوش‌بیان با افکاری مدرن و درعین حال معتقد و پایبند به مذهب، سخنگوی اولین دولت انقلاب و یکی از پنج نامزد نخستین انتخابات ریاست‌جمهوری که هر بار در سیمای جمهوری اسلامی ظاهر می‌شد و از سیاست و مسائل و مشکلات انقلاب سخن می‌گفت، برای کسانی که در آن روزها با دلهره و اضطراب نگران فردای انقلاب و میهن بودند، آرامش خیال و خاطری جمع را به ارمغان می‌آورد. همه کسانی که آن روزها را به خاطر دارند، با خاطری خوش از او یاد می‌کنند، هرچند که مدت‌هاست سیاست و سیاستمداری را به کناری نهاده بود و به آلمان رفت تا به مداوای بیماری‌اش بپردازد. گاهگاه به ذکر خاطراتی از آن دوران و روزگار قبل از انقلاب که در زمره یاران امام خمینی(ره) به تحصیل و تدریس و مبارزه در آلمان اشتغال داشت، می‌پرداخت.
او که بود؟
از تعلق و وابستگی‌های خانوادگی‌اش همگان کم و بیش با خبرند. فرزند ارشد عالم فرزانه و فقیه وارسته و عارف واصل مرحوم آیت‌ا… حاج سیدمحمدباقر سلطانی‌طباطبایی، نوه پسری مرجع زاهد مرحوم آیت‌ا… العظمی حاج سیدصدرالدین صدر، خواهرزاده علامـه شهیـر امام موسی‌صدر، از طریق نسبی با خاندان علمای برجسته زمان، آیت‌ا… العظمی حاج‌آقا حسین طباطبایی‌قمی پرچمدار مبارزه با استعمارگران انگلیس در عراق، مرجع بزرگ شیعه آیت‌ا… العظمی حاج‌آقا حسین بروجردی‌طباطبایی، عارف واصل سیدبحرالعلوم طباطبایی و نیز مجاهد شهیـر آیت‌ا… العظمی حاج‌آقا سیدحسن طباطبایی‌قمی در مشهد و از طریق سببی به بیت امام خمینی(ره) و مرحوم آیت‌ا… حاج‌آقا روح‌ا… خاتمی و دیگـر بزرگان علم و سیاست و ادب متعلق است. همه کسانی که کم و بیش با او مأنوس و آشنا هستند، او را سیاستمدار، تاریخدان، دانشمندی از خانواده شیمیدان‌ها و بیوشیمیست‌ها و عالمان ژنتیک، استاد دانشگاهی خوش‌بیان و خوش‌قریحه و شوخ‌طبع آشنا و مسلط به زبان‌های آلمانی، انگلیسی و عربی و بالاخره سخنرانی خوشگو و نویسنده‌ای خوش‌قلم و نکته‌پرداز می‌دانند. گرچه حتی در بین آشنایان او کمتر کسی می‌داند که صادق طباطبایی اهل ذوق و هنر بوده و در عکاسی و فیلمبرداری و خطاطی و نقاشی و پرورش گل، دستی پر توان دارد. در و دیوار و کتابخانه و باغچه منزلش در کامرانیه تهران، گواه این حقیقتند. اما با همه اینها بسیار معدودند افرادی که با همه سوابق آشنایی با او، بدانند که این شیمیدان متخصص ژنتیک و این سیاستمدار زمان‌شناس و تیزهوش و این مترجم آثار نیل پستــمـن، سَری و سِرّی در موسیقی داشت و با دیوان شعرای نامی حافظ و نظامی و مولوی و رهی‌معیری انس و الفتی دیرینه و از حافظه‌ای قوی و از سرعت انتقالی بالا و سینه‌ای مشحون و آکنده از خاطرات تلخ و شیرین برخوردار بود.
همراهی با دکتر چمران
ذکر ماجراهای دوستی‌اش با دکتر شریعتی و شهید مصطفی چمران و روزگار معاونت مهندس بازرگان در دولت موقت بسیار شنیدنی است. صادق طباطبایی به گفته خودش به توصیه و راهنمایی دایی‌اش امام موسی صدر از همان دوران دبیرستان در قم به فراگیری موسیقی آوازی و مقامی ایران روی آورد. در دوران تحصیل و تدریس و مبارزه در آلمان باز هم به توصیه امام صدر به مطالعه و آشنایی با موسیقی کلاسیک اروپا پرداخته وخود بدون معلم به آموزش پیانو روی می‌آورد. بعد از بازگشت از اروپا به ایران به همراه امام خمینی در بهمن سال ۵۷ و ورود به عرصه دولت و سیاست و مسئولیت‌های اجتماعی، با موسیقیدانان برجسته‌ای مانند استادان: علی تجویدی و محمدرضا شجریان و پرویز مشکاتیان و… وارد دوستی شده بود. اگر از جنبه هنری زندگی صادق طباطبایی بگذریم باید اشاره‌ای هم به جنبه زندگی علمی او داشته باشیم. صادق طباطبایی در سال ۱۳۴۴ با دخترخاله خود «فاطمه صدرعاملی» (فارغ‌التحصیل روانشناسی و نیز جامعه‌شناسی تعلیم و تربیت) ازدواج کرد که ثمره این ازدواج یک دختر و یک پسر به نام‌های غزاله (پزشک و متخصص مغز و اعصاب، متولد ۱۳۵۲) و عدنان (دانشجوی حقوق و اقتصاد سیاسی، متولد ۱۳۵۷) است. دکتر صادق طباطبایی روز گذشته دوم‌اسفند ۱۳۹۳ دارفانی را وداع گفت.
همراه با امام خمینی(ره)
وی در سال ۱۳۵۷ همراه امام خمینی(ره) به ایران می‌آید و ابتدا در وزارت کشور معاونت سیاسی و اجتماعی آن وزارتخانه و برگزاری رفراندوم نظام جمهوری اسلامی را برعهده داشت. سپس در زمان دولت مهندس بازرگان، معاونت سیاسی وی و سخنگویی دولت موقت و همچنین وزیر مشاور در این دولت بوده است. بعد از استعفای مهندس بازرگان تا ریاست‌جمهوری رجایی، طباطبایی سرپرستی نخست‌وزیری را با حکم حضرت امام عهده‌دار بوده است. در سال ۱۳۸۸ برخی از منابع خبری داخلی از احتمال کاندیداتوری او در انتخابات ریاست‌جمهوری دهم خبر دادند، اما او اقدامی در این راستا انجام نداد. در جریان تبلیغات انتخاباتی محسن رضایی یکی از کاندیداها وی را به‌عنوان مشاور خود برگزید. زمان زیادی بود که او بار دیگر به آلمان رفت اما این‌بار به امید بهبود بیماری ریوی که بدان گرفتار بود ولی دیگر به ایران بازنگشت و روز گذشته بود که فرزند آیت‌ا… سیدحسن خمینی خبر درگذشت صادق طباطبایی را در فیس‌بوکش منتشر کرد. روحش شاد و یادش گرامی./ آرمان
‘