این مقاله را به اشتراک بگذارید
تاملات گوناگون
درباره کتاب «نوشته های پراکنده» بابک احمدی
محسن آزموده
بابک احمدی برای همه علاقه مندان به فلسفه و هنر و مباحث روشنفکری نامی شناخته شده است، به خصوص افراد میانسال دهه ۶٠ که کتابخوانی در حوزه فلسفه های جدید و مباحث نقد ادبی و هنری را از دهه ٧٠ آغاز کردند و با نخستین آثار او چون ساختار و تاویل متن و مدرنیته و اندیشه انتقادی با مباحثی چون هرمنوتیک، ساختارشکنی، اندیشه پسامدرن و فرمالیسم روسی و… آشنا شدند و برای نخستین بار اسم هایی چون والتر بنیامین، ژاک دریدا، لیوتار، دلوز، گتاری و… به گوش شان خورد. طیف متنوع علاقه مندی های این نویسنده و مترجم آثار فلسفی و هنری را از مجموعه متکثر آثارش که از یک دوره به بعد تقریبا به طور کامل توسط نشر مرکز منتشر شده می توان دریافت: آثاری چون خاطرات ظلمت درباره متفکران مکتب فرانکفورت، ترس و تنهایی درباره شوستاکویچ موسیقیدان، چهار گزارش از تذکره الاولیای عطار کوششی در نقد نو از متنی کهن، حقیقت و زیبایی، درسگفتارهایی درباره فلسفه هنر که تا به امروز همچنان کتاب درسی دانشجویان فلسفه و مطالعات هنر تلقی می شود: کتاب تردید، جستارهایی درباره اندیشه پسامدرن، مارکس و سیاست مدرن، دو جلد کتاب قطور درباره هایدگر به نام های هایدگر و پرسش بنیادین و هایدگر و تاریخ هستی، امیدبازیافته درباره سینمای آندری تارکوفسکی، سارتر که می نوشت یک تک نگاری خواندنی درباره ژان پل سارتر، رساله تاریخ درباره تاریخ شناسی و… همچنین بسیاری از علاقه مندان به سینما به خصوص سینمای هنری اروپایی و سینماگرانی چون برگمان، اوزو، تارکوفسکی، درایر، برسون و… در طول سال ها مقالات خواندنی و پر اطلاعات این نویسنده پر کار را در مجله فیلم به خاطر دارند که شماری از آنها در کتاب هایی چون باد هر کجا بخواهد می وزد (درباره سینمای برسون) و تصاویر دنیای خیالی منتشر شده اند، خوانده اند. بابک احمدی همچنین کار روشنفکری نیز می کند و اگرچه از گفت وگوی حضوری به دلایلی که در مقدمه آخرین کتابش توضیح داده گریزان است، اما هر از گاهی در پاسخ به پرسش های اهالی مطبوعات دست به قلم می برد و بعضا هم جستارها یا یادداشت هایی برای رسانه های کاغذی یا مجازی می نویسد. حالااو این مجموعه متنوع را که در سه حوزه فلسفه، سیاست و هنر قرار می گیرند، در مجموعه ای با عنوان نوشته های پراکنده گردآوری کرده است که به تازگی بار دیگر از سوی نشر مرکز منتشر شده است. در این گردهمایی که احمدی خود عنوانش را ادای دینی به نوشته های پراکنده صادق هدایت می خواند، می توانیم مجموعه جستارها و مکاتبات او با مطبوعات مختلف را یکجا بخوانیم. نوشته هایی درباره سینما، تئاتر، نقاشی، فلسفه، روانکاوی، سیاست و…
حسن این مجموعه جدای از تنوع آن کوتاهی نوشتارهاست. البته در این کتاب دو سه مقاله فلسفی بلند نیز هست که مثلایکی از آنها درباره لاکان می تواند مثل همیشه اطلاعات زیادی را درباره این روانکاو و فیلسوف معاصر فرانسوی ارایه کند. به طور کلی این کتاب ٣٣ متن را در بر دارد: ده متن نوشته هایی در پاسخ به پرسش ها و ٢٣ مقاله. در طول سال های اخیر و به خصوص با گسترش امکانات ارتباط با فضاهای علمی خارج از کشور و افزایش کمی قابل توجه تعداد فارغ التحصیلان و دانش آموختگان علوم انسانی، بسیاری از مباحثی که احمدی در طول دهه هفتاد در کتاب های مذکور بیان می کرد، مورد توجه شمار دیگری از محققان و مترجمان نیز واقع شده اند. در طول این سال ها آثار فراوانی از یا درباره جریان های فکری و فلسفی و همچنین چهره های اندیشه نو نوشته و منتشر شده اند. اما نمی توان انکار کرد که فضل تقدم در معرفی بسیاری از این اسامی و حرکت های فکری همچنان با اوست. ضمن آنکه هنوز شماری از آثار احمدی بسیار خواندنی و حاوی اطلاعات گسترده و احاطه خیره کننده او بر آثاری است که درباره یک فیلسوف یا یک جریان فکری نگاشته می شود.
اعتماد
نوشته های پراکنده
بابک احمدی
نشر مرکز
چاپ ١٣٩٣