این مقاله را به اشتراک بگذارید
گفت وگو با برگمان از نشر شور آفرین
۴۵ سال با برگمان بزرگ
بهنام حسینی
آنهایی که آشنایی شان با اینگمار برگمان صرفا به تماشای اجباری «مهر هفتم»محدود می شود، صفت «برگمانی» هم معنای «پرطمطراق» است: با وجود تصویر گمراه کننده ای که با اشاره به فیلم های برگمان ممکن است در ذهن ما نقش ببندد چشم اندازهای دلگیر شمال اروپا، چهره های درهم فشرده شده با جیغی فروخورده که گویی از میان نقاشی های ادوارد مونش بیرون آمده اند، عاشقی که در کنجی کز کرده و به خیانت معشوق فکر می کند و سلحشوران قرون وسطایی که در مرگ خدا سوگواری می کنند در میان آثار او می توان کمدی های شاد و سرخوشانه، تراژدی های آخرالزمانی، درام های تلخ خانوادگی و حماسه های ملی را بازیافت. بااین همه، کتاب «گفت وگو با برگمان» (ترجمه آرمان صالحی، نشر شورآفرین» این امکان را به ما می دهد تا دریچه یی هرچند کوچک به جهان غم ها و شادی های برگمانِ بزرگ بگشاییم. «گفت وگو با برگمان» به ما این فرصت را می دهد که برگمان را در قالب یک کنشگر اجتماعی تصویر کنیم. او در مصاحبه ها بارها و بارها از تعلق خاطر خود به خلقِ اثر هنری در یک چیدمان مشارکتی اشاره می کند و می گوید که علاقه اش به سینما و تئاتر، صرفا به خاطر ماهیتِ گروهی این هنرها است. مصاحبه هم یک کنش گروهی دوسویه است: هرچند برگمان اغلب طرف صحبت خود را دست می اندازد و به سخره می گیرد به خصوص زمانی که با مصاحبه کنندگان امریکایی به زبان انگلیسی سخن می گوید هرگز از پاسخ دادن به پرسش ها طفره نمی رود. کتاب حاضر تلاش می کند به بررسی حالات و رویکردهای متفاوت و چندگانه برگمان منزوی بپردازد و بر شُماری از نظریه های شخصی و هنری وی تمرکز کند که در طول سالیان طولانی برخی از آنها تغییر کرده ، و برخی دیگر هم چنان بدون تغییر و دستکاری برجای مانده . «گفت وگو با برگمان» مجموعه ۴۵ سال از حدودا ۶٠ سال فعالیت مستعدانه هنری برگمان را پوشش می دهد و عقاید و دغدغه های وی از ١٩۵٧ یک سال پس از موفقیت خیره کننده «مهر هفتم» تا سال ٢٠٠٢ زمانی که برای تولید «ساراباند» آماده می شد را دربرمی گیرد. سوال کردن از برگمان، کسی که حتا در ١٩۵٧ به افسانه یی در حوزه سینما تبدیل شده بود، مطمئنا امری دشوار و ترس آور بوده است. اکثر مصاحبه کنندگان به شکل اجتناب ناپذیری، ملاقات با برگمان را با توجه به پیش فرض های برآمده از شهرت و آثار پیشینش تفسیر کرده اند. آنها نتوانسته اند از تاثیرات مقالات نوشته شده درباره او و رمزگشایی و تفسیر اسرار و ابهامات موجود در آثارش دور بمانند. این کتاب همانقدر که به توانمندی فنی و اندیشه های برگمان پرداخته، بر هنر مصاحبه و رمزوراز ذاتی و جذاب آن نیز تمرکز دارد. علاوه بر این، کتاب در مقاطع گوناگون، به سراغ روند آفرینش هنری برگمان نیز می رود. ازاین رو، با وجود خلوت گزینی برگمان، زمانی که به مصاحبه گران اجازه ورود به دنیای خود را داده، فرصتی استثنایی برای مشاهده پشتِ پرده پُررمزوراز آثارش را در اختیار آنها قرار داده است. در این کتاب، برگمان در قالب یک انسان موذی، یک دنده، خوداصلاح گر، خودویرانگر، منزوی، خوش گذران، تلخ زبان و البته جذاب ظاهر می شود. ویژگی هایی که در شخصیت ها و لحن فیلم های او نیز بازتاب یافته است. «گفت وگو با برگمان» را با ترجمه آرمان صالحی در نشر «شورآفرین» بخوانید.
رافائل شارگل
مترجم: آرمان صالحی
ناشر: شورآفرین
اعتماد