این مقاله را به اشتراک بگذارید
تاکنون حضور سینمای ایران در جشنواره‌ی فیلم کن ۲۰۱۵ ، با فیلم «ناهید» در بخش «نوعی نگاه» و فیلم کوتاه «کشتارگاه» ساخته بهزاد آزادی در بخش «سینه‌فونداسیون» قطعی شده است.
ناهید ساخته آیدا پناهنده سهم ایران از کن ۲۰۱۵
تاریخچه حضور ایران در جشنواره کن
پیش‌بینی می‌شود با توجه به اعلام لیست قطعی فیلم‌ها در بخش‌های اصلی و رقابتی جشنواره‌ی کن،سینمای ایران با این دو فیلم به استقبال این دوره از جشنواره کن برود و در بخش اصلی غایب باشد.
البته هنوز بخش پانزده روز کارکردانان اعلام نشده است و باید منتظر ماند تا با اعلام آن بخش،نتیجه‌گیری قطعی برای حضور سینمای ایران در کن پیش‌رو داشت.
فیلم «ناهید» اولین ساخته‌ی سینمایی آیدا پناهنده که در بخش فیلم اولی‌های جشنواره‌ی فیلم فجر به نمایش درآمد و در بخش فیلم‌نامه نامزد دریافت سیمرغ شد، فیلمی رئال است که بر مبنای واقع‌گرایی بنا شده و روایتی از داستان زندگی پرسوناژی به نام «ناهید» است که تلاش می‌کند، سر و سامانی به زندگی خود بدهد.
ساره بیات، پژمان بازغی، نوید محمد‌زاده، پوریا رحیمی‌سام، نسرین بابایی، میلاد حسینپور از بازیگران اصلی فیلم سینمایی «ناهید» هستند. فیلمی که با شعار«من می‌خوام بدونم من بدترم یا احمد؟» در جشنواره‌ی فجر رونمایی شده است و تهیه‌کننده آن بیژن امکانیان است که توسط مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی تولید شده است.
بنا بر این گزارش،در حالی سینمای ایران امسال در جشنواره‌ی کن در بخش نوعی نگاه و سینه‌فنداسیون فیلم دارد که سال گذشته تنها سهم سینمای ایران که سهم قابل توجهی هم بود حضور دو داور ایرانی در بخش‌های مختلف جشنواره‌ی کن بود.
لیلا حاتمی در میان داوران انتخاب برنده نخل طلا حضور داشت و عباس کیارستمی در راس هیات داوران فیلم کوتاه و سینه فونداسیون حضور داشت.
و سال قبل‌تر فیلم «گذشته» اصغر فرهادی محصول کشور فرانسه در بخش اصلی حضور داشت و فیلم «دست‌نوشته‌ها نمی‌سوزند» محمد رسول‌اف در بخش «نوعی نگاه» و «بیشتر از دو ساعت» ساخته علی عسگری و «دوئت» نوید دانش به ترتیب در بخش رقابتی فیلم‌های کوتاه و «سینه‌فونداسیون» کن حضور داشتند.
در ادامه، مروری داریم بر گزارشی درباره‌ی حضور سینمای ایران در سال‌های مختلف جشنواره‌ی فیلم کن:
« ایران برای اولین‌بار با فیلم کوروش کبیر ساخته مصطفی فرزانه در بخش مسابقه فیلم‌های کوتاه جشنواره کن سال ۱۹۶۱ حضور یافت و پس از آن در دومین حضور درسال ۱۹۶۴، فیلم «طلوع فجر» ساخته احمد فاروقی‌قاجار در بخش مسابقه فیلم‌های کوتاه حضور یافت و جایزه شورای عالی تکنیک را نیز دریافت داشت.
در همین سال، اولین فیلم بلند ایرانی «شب قوزی» ساخته‌ی فرخ غفاری در بخش هفته منتقدان به‌نمایش درآمد.
سینمای ایران پس از شش سال غیبت و در سال ۱۹۷۱ با فیلم «گاو» ساخته‌ی داریوش مهرجویی در بخش پانزده روز کارگردان‌ها حضور یافت.
مهرجویی در سال بعد نیز یعنی در ۱۹۷۲، فیلم «پستچی» را در بخش پانزده روز کارگردان‌ها به‌نمایش درآورد. فیلم کوتاه انیمیشن «شهر خاکستری» ساخته فرشید مثقالی، سینمای ایران را درسال ۱۹۷۳ در بخش پانزده روز کارگردان‌ها نمایندگی کرد. سال ۱۹۷۵ شاهد حضور فیلم «شازده احتجاب» ساخته‌ی بهمن فرمان‌آرا و فیلم انیمیشن «تداعی» ساخته نورالدین زرین‌کلک در بخش پانزده روز کارگردان‌ها بود. فرمان‌آرا باردیگر با فیلم «سایه‌های بلندباد» در سال ۱۹۷۹ در بخش هفته منتقدین حضور یافت.
بهرام بیضایی با فیلم «چریکه تارا» اولین حضور پس از انقلاب ایران را در بخش نوعی نگاه در سال ۱۹۸۰رقم زد و درهمین سال، سهراب شهیدثالث نیز با فیلم «نظم» و البته به‌عنوان محصول آلمان در بخش پانزده روز کارگردان‌ها حضور داشت. رافق پویا، فیلم «دفاع ازخلق» را به‌عنوان محصول ایران و آمریکا در سال ۱۹۸۱ در بخش پانزده روز کارگردان‌ها به نمایش درآورد و قاسم ابراهیمیان نیز «خواستگاران» را به‌عنوان محصول آمریکا درهمان بخش در سال ۱۹۸۸ به جشنواره کن برد.
سینمای نوین ایران برای نخستین‌بار در سال ۱۹۹۱ با فیلم «درکوچه‌های عشق» ساخته خسرو سینایی در بخش نوعی نگاه حضور یافت. سال ۱۹۹۲ سالی پربار برای سینمای ایران در کن بود. فیلم کوتاه انیمیشن «قلب» ساخته سعید مجاوری در بخش مسابقه فیلم‌های کوتاه کن حضور یافت و عباس کیارستمی «زندگی و دیگر هیچ» را در بخش نوعی نگاه به نمایش درآورد و دو جایزه معتبر «جایزه روسلینی» و جایزه «بهترین فیلم بخش نوعی نگاه» را دریافت داشت.
فیلم «بدوک» ساخته مجید مجیدی در بخش پانزده روز کارگردان‌ها حضور یافت و ده فیلم انیمیشن ایرانی نیز در بخش «سینما همیشه» به روی پرده رفتند. بنیاد سینمایی فارابی نیز در همین سال با اختصاص فضایی به عرضه و بازاریابی فیلم‌های ایرانی در بازار فیلم کن پرداخت که تا به امروز همه‌ساله در این بازار حضور داشته است.
عباس کیارستمی در سال ۱۹۹۳ بر مسند داوری جشنواره کن نشست و سال پس از آن، فیلم «زیر درختان زیتون» را در بخش مسابقه کن به نمایش درآورد. ابراهیم مختاری نیز همان سال، فیلم «زینت» را در بخش هفته منتقدین عرضه کرد. مخملباف نیز در سال ۱۹۹۵ برای نخستین‌بار به کن پا گذاشت و دو فیلم «نوبت عاشقی» و «سلام سینما» در بخش نوعی نگاه حضور یافت. جعفر پناهی نیز در همین سال با فیلم «بادکنک سفید» حضور داشت که این فیلم جایزه معتبر دوربین طلایی، جایزه بهترین فیلم بخش پانزده روز کارگردان را و جایزه فیپرشی (فدراسیون منقدین بین‌المللی سینما) را دریافت کرد.
«گبه» نیز در بخش نوعی نگاه جشنواره‌ی کن سال ۱۹۹۶ به‌نمایش در آمد و در سال ۱۹۹۷ سینمای ایران مهم‌ترین جایزه‌ی تاریخ سینمای خود در آن مقطع، یعنی نخل طلای بهترین فیلم جشنواره را برای «طعم گیلاس» ساخته‌ی عباس کیارستمی دریافت داشت.
امیر نادری نیز در همین سال «ای بی سی منهتن» را به عنوان محصول آمریکا در بخش نوعی نگاه به نمایش درآورد. دختر مخملباف نیز در سال ۱۹۹۸ پا به جشنواره کن گذاشت و فیلم «سیب» را در بخش نوع نگاه عرضه داشت. فیلم کوتاه «گناه اول» ساخته فهمیه سرخابی نیز در همین سال در بخش تازه تأسیس سینه فوندانسیون به نمایش درآمد.
«قصه‌های کیش» ساخته ناصر تقوایی، محسن مخملباف و ابوالفضل جلیلی با جنجال بسیار در بخش مسابقه کن به روی پرده رفت. فیلم کوتاه «دایره» ساخته محمد شیروانی نیز در همین سال در بخش هفته منتقدین حضور یافت و سمیرا مخملباف نیز در همین سال بر مسند داوری کن نشست. سمیرا در سال ۲۰۰۰ فیلم «تخته سیاه» را در بخش مسابقه به نمایش گذاشت و جایزه هیأت داوران را نیز دریافت داشت.
بهمن قبادی با فیلم «زمانی برای مستی اسب‌ها» در بخش پانزده روز کارگردان‌ها و حسن یکتاپناه با فیلم «جمعه» در بخش نوعی نگاه حضور یافته و به طور مشترک جایزه دوربین طلایی سال ۲۰۰۰ را دریافت داشتند. قبادی دو جایزه فیپرشی و سینمای هنر و تجربه را نیز به خود اختصاص داد. محسن مخملباف در سال ۲۰۰۱ با فیلم «سفر قندهار» در بخش مسابقه حضور یافت و جایزه کلیسای جهانی را نیز دریافت کرد.
عباس کیارستمی با فیلم «ای بی سی آفریقا» در بخش خارج از مسابقه حضور یافت و رضا میرکریمی با فیلم بلند «زیر نور ماه» و علی‌محمد قاسمی با فیلم کوتاه «غریبه و بومی» در بخش هفته منتقدین سال پرباری را برای سینمای ایران در کن رقم زدند و میرکریمی جایزه بهترین فیلم بخش هفته منتقدین را هم گرفت.
در سال ۲۰۰۲، عباس کیارستمی با فیلم ده در بخش مسابقه، داریوش مهرجویی با فیلم «بمانی» در بخش نوعی نگاه، بهمن قبادی با فیلم «آوازهای سرزمین مادری‌ام» در بخش نوعی نگاه و دو فیلم کوتاه «چت» ساخته شادمهر راستین و «گیوتین» ساخته بهرام عظیم‌پور در بخش پانزده روز کارگردان‌های جشنواره کن حضور پیدا کردند و قبادی که داوری بخش دوربین طلایی را به عهده داشت، جایزه فرانسوا شالیه را برای «آوازهای سرزمین مادری‌ام» دریافت کرد. کیارستمی داوری بخش فیلم‌های کوتاه و سینه فوندانسیون را عهده‌دار بود. سمیرا مخملباف با فیلم «پنج عصر» در بخش مسابقه جشنواره کن ۲۰۰۳ حضور یافت و دو جایزه هیأت داوران و جایزه کلیسای جهانی را از آن خود ساخت.
جعفر پناهی با فیلم «طلای سرخ» جایزه هیأت داوران بخش نوعی نگاه را گرفت و پرویز شهبازی با «نفس عمیق» در بخش پانزده روز کارگردان‌ها و محمد حقیقت با «دو فرشته» در بخش هفته منتقدین سالی موفقیت‌آمیز را برای سینمای ایران به ارمغان آوردند. سال ۲۰۰۴ نیز چهار فیلم ایرانی را در جشنواره فیلم کن شاهد بود.
عباس کیارستمی با فیلم «پنج» و «10 روی ده» در بخش رسمی، محسن امیر یوسفی با «خواب تلخ»، بهروز افخمی با «گاوخونی» در بخش پانزده روز کارگردان‌ها، حضور داشته که امیر یوسفی تقدیرنامه هیأت داوری دوربین طلایی و جایزه نگاه جوان بخش پانزده روز کارگردان‌ها را دریافت کرد.
در سال ۲۰۰۵، عباس کیارستمی ریاست هیأت داوری جایزه دوربین طلایی را به عهده داشت و نیکی کریمی با فیلم «یک شب» در بخش نوعی نگاه و محمد رسول‌اف با فیلم «جزیره آهنی» در بخش پانزده روز کارگردان‌ها حضور داشتند و خانه سینما نیز برای اولین و آخرین‌بار در دهکده بین‌المللی جشنواره پاویون ایران را راه‌اندازی کرد.
در سال ۲۰۰۶ هیچ فیلمی از ایران در جشنواره پذیرفته نشد اما مرجان ساتراپی نویسنده ایرانی مقیم فرانسه داور بخش نوعی نگاه و شهلا رستمی خبرنگار ایرانی رادیو فرانسه نیز از اعضای هیأت داوری فیپرشی جشنواره کن بودند.
در سال ۲۰۰۷ نیز سرانجام تنها فیلم سه دقیقه‌ای «گریه‌ها» ساخته عباس کیارستمی در یک مجموعه‌ی فیلم به مناسبت شصتمین دوره‌ی جشنواره کن به نمایش درآمد و نیکی کریمی نیز به عنوان داور بخش سینه‌فنداسیون و فیلم‌های کوتاه انتخاب شد.
مرجان ساتراپی فیلم «پرسپولیس» را به‌عنوان محصول فرانسه در بخش مسابقه و رامین بحرانی فیلم‌ساز ایرانی‌تبار مقیم آمریکا نیز فیلم «اوراقچی» را به‌عنوان محصول آمریکا در بخش پانزده روز کارگردان‌ها به نمایش درآوردند.
در سال ۲۰۰۸، «ترانه تنهایی تهران» ساخته سامان سالور به عنوان تنها فیلم ایرانی برای بخش پانزده روز کارگردان‌ها انتخاب شده است.»
در بخش پایانی گزارش مرور سینمای ایران در کن که محمد اطبایی کارشناس بین‌المللی سینمای ایران ۶ سال قبل در اختیار ایسنا قرار گرفته و به همین دلیل، حضور ایران را تا سال ۲۰۰۸ در برمی‌گرفت آمده است: «سینما و سینماگران ایرانی از ابتدای حضور خود در جشنواره «کن» یعنی از سال ۱۹۶۱ تاکنون، ۵۸ حضور در این رویداد داشته که البته ۶ فیلم ساخته کارگردان‌های ایرانی اما محصول کشورهای دیگر بوده است. ۴۴ سینماگر ایرانی تاکنون در جشنواره کن حضور داشته که عباس کیارستمی با ۸ فیلم و محسن مخملباف با ۵ فیلم بیشترین حضورها را داشته‌اند. هشت داوری و ۱۶ جایزه نیز مجموعا برای سینماگران ایرانی در طول ۴۶ سال حضور سینما و سینماگران ایران در جشنواره کن به دست آمده است.»
در سال ۲۰۰۹ فیلم «بهمن قبادی» با نام «چه کسی از گربه‌های ایرانی خبر داره؟» به‌عنوان تنها نماینده سینمای ایران در بخش رسمی کن در بخش «نوعی نگاه» حضور داشت و فیلم سینمایی «زمزمه با باد» که نخستین فیلم بلند شهرام علیدی است در بخش مسابقه بخش هفته‌منتقدان شصت‌ودومین دوره جشنواره به نمایش درآمد. سال ۲۰۱۰ نیز با انتخاب فیلم «رونوشت برابر اصل» در بخش رسمی جشنواره‌ی کن، عباس کیارستمی برای نهمین‌بار در جشنواره‌ی فیلم کن حضور داشت.
و ۲۰۱۱ ساخته‌ی محمد رسول‌اف «به امید دیدار» که پروانه ساخت آن نیز رسما از سوی وزارت ارشاد صادر شد در بخش نوعی نگاه پذیرفته شده است و مستند «این یک فیلم نیست» ساخته‌ی مشترک مجتبی میرطهماسب و جعفر پناهی در خارج از مسابقه‌ی بخش رسمی به‌نمایش درآمد.
و سال ۲۰۱۲ نیز عباس کیارستمی کارگردان ایرانی در جشنواره‌ی کن ۲۰۱۲ با فیلم «مثل یک عاشق» برای دریافت جایزه‌ی نخل طلا رقابت کرد و دهمین حضورش را تجربه کرد.