این مقاله را به اشتراک بگذارید
آموزش مقاله‌نویسی
سال گذشته خبرهای زیادی منتشر شد مبنی‌بر انتحال در کتاب‌ها و مقالات فلسفی که سروصدای زیادی به‌پا کرد. گرچه این اولین‌بار نبود که خبر از انتحال و انتشار مقالاتی می‌رسید که نویسنده آنها را ننوشته بود اما تعدد و گستردگی آن تعجب همگان را برانگیخت. در میان بحث‌ها و مناقشات درگرفته در این‌زمینه بسیاری به نظام ارزیابی دانشگاهی معترض بودند و آن را عامل اصلی چنین اقداماتی می‌دانستند. شما برای آموزش در دوره‌های کارشناسی ارشد و بالاتر، استخدام، عضویت در هیأت علمی، ارتقای سالانه، تبدیل‌شدن از مربی به استادیار، دانشیار و استاد نیاز به نوشتن و چاپ مقاله دارید. از سوی دیگر، اگر بدون آموزش کافی از دوران کودکی و دبستان، ناگهان از دوره‌ای خاص شروع به نوشتن مقاله کنیم، نباید انتظار داشت نتایج خوبی از این وضعیت به‌بار آید. در دانشگاه‌های ما به وفور کارگاه‌های روش تحقیق و مقاله‌نویسی برگزار می‌شود و همه آموزش زبان انگلیسی می‌بینند، بااین‌همه اغلب محققان ما چون در کوتاه‌مدت به آن پرداخته‌اند یا راه‌های دورزدن آن را خوب آموخته‌اند، در هر دو زمینه مشکلات جدی دارند. ازاین‌رو، انتحال، چاپ یک مقاله در چندجا، اسم دیگری را در مقالات نوشتن و، در یک کلام، مقاله‌سازی به‌وفور رواج دارد. افرادی هستند که با پول‌گرفتن برای دیگران مقاله می‌نویسند و آگهی‌های اینترنتی و نیز روبه‌روی دانشگاه‌ها از چاپ مقاله در کوتاه‌ترین زمان در مجلات داخلی و خارجی می‌گویند. درست به همین دلیل است که یک دانشمند ایرانی می‌تواند در یک سال مثلا ٧٠-٨٠ مقاله علمی چاپ کند در حالی که مثلا پیتر هیگز ٨۶ ساله و برنده جایزه نوبل فیزیک در سال ٢٠١٣ در کل عمر خود تنها ١١ مقاله منتشر کرده است. چون ما فقط آموخته‌ایم مقاله تولید کنیم، همین موضوع باعث شده عده‌ای نیز گمان کنند به مقام بالایی در تولید علم دست یافته‌ایم حال آنکه در واقعیت اثری از آن نیست. البته مشکلات جدی در حوزه تولید مقاله علمی از حیث اخلاقی، اجتماعی، اقتصادی، علمی و سیاسی وجود دارد که نیازمند بازنگری جدی در سیاست‌های اعمال‌شده است. شاید روزی با واقعی‌شدن آمار و ارقام مربوط به پژوهش‌های انجام‌شده بتوان جایگاه واقعی تولید علم در ایران را نشان داد.
اخیرا انتشارات کویر کتابی با عنوان «چگونه یک مقاله علمی بنویسیم» اثر جورج‌ام هال منتشر کرده که به‌منظور کمک به آنانی است که تمایل دارند شخصا مقاله خود را بنویسند. این کتاب برای افرادی که اعتقاد دارند پژوهش انجام‌شده اهمیت زیادی دارد و زیرسؤال‌رفتن کیفیت پژوهش آنها و مقاله منتشرشده‌شان در حکم نفی اصالت علمی کار آنهاست، می‌تواند مفید باشد. ترجمه حاضر از چهارمین ویرایش این کتاب است که در سال ٢٠٠٨ از سوی انتشارات بلک‌ول منتشر شده است. در انتشار این کتاب بیست نفر با مؤلف همکاری داشته‌اند و گروه هدف افرادی بوده‌اند که انگلیسی زبان مادری آنها نیست. البته در سال‌های گذشته اثر مشابهی با عنوان «البته واضح و مبرهن است که…» به قلم ضیاء موحد نیز منتشر شده بود که تا حدودی بسیار مقدماتی‌تر از این کتاب نحوه نوشتن مقاله را آموزش می‌داد.
شرق