این مقاله را به اشتراک بگذارید
معرفی ١٠ فیلم هفته منتقدان ؛ نمایش سرکوب مردم غزه در کن
مترجم: حسام میثاقی
یکی از بخشهای مستقل جشنواره کن که در سال ۱۹۶۲ آغاز به کار کرده هفته بین‌المللی منتقدان است که امسال با تمرکز روی ۱۰ فیلم فعال خواهد بود. هفت فیلم در بخش مسابقه و سه فیلم در بخش خارج از مسابقه نمایش داده خواهند شد.
امسال این بخش با فیلم «آنارشیست‌ها» دومین اثر بلند کارگردان جوان فرانسوی «الی واژه من» افتتاح خواهد شد. فیلم اول این فیلمساز فرانسوی با عنوان «آلیاه» در سال ۲۰۱۲ در بخش دوربین طلایی کن شرکت داشت و با تحسین منتقدان روبه‌رو شده بود. در «آنارشیست‌ها» دو بازیگر مطرح سینمای فرانسه «ادل اگزارکوپولوس» و «طاهر رحیم» به ایفای نقش پرداختند.
فیلم دیگر بخش خارج از مسابقه «دو دوست» اولین فیلم بلند بازیگر و حالا کارگردان فرانسوی لوئیز گارل خواهد بود که از نام آن پیداست وی قصد دارد پا در جای پای پدرش فیلیپ گارل کارگردان فرانسوی بگذارد. لوئیز گارل فیلمنامه این اثر را به همراه کریستوف اونور نوشته که پیش از این به عنوان بازیگر در چند فیلم او ایفای نقش کرده بود. گارل خودش یکی از نقش‌های اصلی فیلم را در کنار گلشیفته فراهانی بازی کرده است.
«زندگی بلندمرتبه» اولین فیلم متیو ودپیه به عنوان فیلم اختتامیه هفته منتقدان انتخاب شده که از ۲۴ اردیبهشت تا اول خرداد برگزار خواهد شد. ودیپه به عنوان فیلمبردار با دو اثر مطرح ژاک اودیار همکاری کرده بود، کارگردانی که همین هفته بین‌المللی منتقدان وی را به دنیای سینما معرفی کرد. «کریشا» یکی از فیلم‌هایی است که توجه منتقدان را به خود جلب کرده است.تری ادوارد شالتز که برای ساختن این فیلم از اعضای خانواده خودش به عنوان بازیگر استفاده کرده اثری مستقل و ترسناک خلق کرده که البته هنوز پخش‌کننده‌ای پیدا نکرده است. یکی از فیلم‌های مطرح سال گذشته اثر مستقل ترسناک «دنبال می‌کند» بود که در حال حاضر در سینماهای دنیا درحال پخش است و به فروش خوبی نیز دست یافته است.
فیلم دیگر بخش مسابقه هفته منتقدان «شیب» نام دارد ساخته برادران دوقلوی اهل غزه، عرب و تارزان ابوناصر. این کمدی سیاه زندگی چند زن در نوار غزه را به تصویر کشیده است. این اولین فیلم بلند این دو برادر محسوب می‌شود که دو سال پیش با فیلم کوتاهی در جشنواره کن حاضر بودند. این دو برادر که نام اصلی‌شان محمد و احمد است در خانواده‌ای هنری در غزه بزرگ شدند. پدرشان نیز مانند این دو در رشته هنرهای زیبا تحصیل کرده است. این دو علاوه بر سینما در رشته‌های دیگر هنری مثل نقاشی و موسیقی نیز فعال هستند. تارزان و عرب القابی است که پدربزرگ‌شان برای آنها انتخاب کرده است. این دو برادر «هنر را وسیله‌ای می‌دانند برای به تصویر کشیدن سرکوبی که مردم غزه متحمل شده‌اند.»
جوناس کارپینیانو ، کارگردان ایتالیایی امریکایی نیز با اولین فیلم بلندش «مدیترانه» در بخش هفته منتقدان حاضر خواهد بود. وی سال گذشته یکی از جوایز بخش فیلم کوتاه هفته منتقدان را برای فیلم کوتاهی درباره نوجوانی رومانیایی در جنوب ایتالیا از آن خود کرده بود. اولین فیلم بلند او نیز مثل اثر کوتاهش به زندگی پناهجویان در ایتالیا می‌پردازد. کارپینیانو که خود مادری آفریقایی – امریکایی و پدری ایتالیایی دارد در این فیلم زندگی جوانی اهل بورکینافاسو را روایت می‌کند که برای یافتن زندگی بهتر به ایتالیا سفر می‌کند اما آنجا با برخورد بد مردم روبه‌رو می‌شود. لازم به ذکر است کریس کلمبوس کارگردان مطرح فیلم‌هایی نظیر «تنها در خانه» یکی از تهیه‌کنندگان فیلم است. کارپینیانو در مورد اولین فیلم بلندش این‌گونه اظهارنظر کرده است: «مهاجرت تصویر امروزی ایتالیا را تغییر داده است. هزاران مهاجر از شمال و مرکز آفریقا هرساله خانه و خانواده‌شان را ترک کرده و با عبور از دریای مدیترانه با قایق‌های موقتی تحت شرایطی بسیار خطرناک به ایتالیای میهمان‌ناپسند می‌آیند. درچندسال گذشته تقریبا ۱۵۰۰ مهاجر آفریقایی خود را به روسارنو رساندند، شهر کوچکی در جنوب ایتالیا.»
فیلمساز دیگری که در مورد پناهجویان غیرقانونی فیلم کوتاه «در میان ما» را ساخته بود کلمو کوژیتوره است که با اولین فیلم بلندش «نه بهشت، نه زمین» در بخش مسابقه هفته بین‌المللی منتقدان حاضر خواهد بود. این اثر داستان چند سرباز فرانسوی در افغانستان را روایت می‌کند و انتظار می‌رود از فیلم‌های بحث‌برانگیز این بخش باشد. سانتیاگو میتره کارگردان آرژانتینی با «پائولینا» در بخش مسابقه هفته منتقدان شرکت می‌کند. این دومین فیلم بلند این فیلمساز است که پیش از این با درام سیاسی «دانشجو» توجه منتقدان را به خود جلب کرده بود. «خفته عظیم‌الجثه» درامی است درباره چند نوجوان که بر اساس فیلم کوتاهی به همین نام توسط اندرو چیویدینو ساخته شده است. نسخه کوتاه فیلم برنده جایزه جشنواره لوکارنو شده بود. اولین فیلم کارگردان کلمبیایی آگوستو سزار اچوادو دیگر فیلم بخش مسابقه خواهد بود با عنوان «سرزمین و سایه». این اثر روایت مردمی است که به کشت نیشکر مشغولند و در عین وابستگی مجبور به ترک زمین و سرزمین‌شان می‌شوند.
در بخش فیلم‌های کوتاه نیز آثاری از آلمان، سوئد، برزیل، فرانسه، اندونزی، امریکا، فرانسه و رومانی نمایش داده می‌شوند.
هفته منتقدان که یکی از مهم‌ترین بخشهای موازی جشنواره کن است با هدف کشف استعدادهای سینما به معرفی و نمایش فیلم‌های اول و دوم فیلمسازان نوپا می‌پردازد. کریس مارکر، کن لوچ، برناردو برتولوچی، وونگ کاروای، ژاک اودیار، آرنو دسپلشن، گاسپر نوئه و فرانسوا اوزون از جمله فیلمسازانی هستند که توسط هفته منتقدان در سطح جهانی مطرح شدند.
محدودیت تعداد فیلم‌هایی که در این بخش نمایش داده می‌شوند باعث می‌شود آنها بهتر دیده و مطرح شوند. هفت فیلم بلند بخش مسابقه از میان ۱۱۰۰ فیلم و فیلم‌های کوتاه از میان ۱۷۵۰ فیلم ارسال‌شده انتخاب شده‌اند. جایزه بزرگ این بخش توسط مطبوعات انتخاب می‌شود. خبرنگاران و منتقدان فیلم جهت دادن رای بعد از هر نمایش فیلم دعوت می‌شوند. مجموعا در این بخش سه جایزه به فیلم‌های بلند و دو جایزه در بخش فیلم‌های کوتاه هفته بین‌المللی منتقدان اهدا می‌شوند.
شارل تسون، کارگردان هنری هفته بین‌المللی منتقدان در گفت‌وگویی درباره این بخش گفت: «پوستر پنجاه چهارمین هفته بین‌المللی منتقدان هدف این بخش را به خوبی تصویر کرده است. لو دولاژ، بازیگری که روی پوستر دیده می‌شود با آغوش باز پذیرای افق‌های نوست. این انرژی حیرت‌انگیز و حس زندگی فوق‌العاده تجسم‌گر خواسته محکم ما برای کشف نیروهای تازه‌نفس سینمای جهان است.»
****
«مرد غیرمنطقی» تازه‌ترین ساخته وودی آلن اولین بار در دنیا در شصت و هشتمین دوره جشنواره فیلم کن روی پرده رفت.
“مرد غیرمنطقی (Irrational Man) که در بخش خارج از مسابقه این دوره جشنواره کن حضور دارد، جمعه غروب در بخش خارج از مسابقه به نمایش درآمد. پس از نمایش فیلم، تماشاگران حاضر در سالن وودی آلن کارگردان آمریکایی را برای دو دقیقه ایستاده تشویق کردند.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، کانت و قتل شاید یک تلفیق سینمایی نامعمول باشد، البته مگر در فیلمی از وودی آلن این اتفاق بیفتد. کارگردان پرکار اغلب فلسفه را با کمدی‌های شیطنت‌آمیز در هم می‌آمیزد. او سال ۲۰۰۵ با تریلر “امتیاز نهایی” از یک زاویه دیگر مورد احترام و تحسین دیگران قرار گرفت.
“مرد غیرمنطقی” هر دو عنصر را در داستانی تلفیق می‌کند که قالب آشنای آلن را دارد و هم ویترینی برای استعدادهای بازیگری چشمگیر واکین فینیکس و اما استون است.
داستان درباره ایب، یک استاد فلسفه است، مردی بدبین و جان‌به‌لب‌رسیده که از امانوئل کانت و سورن کی‌یرکگور نقل قول می‌آورد و باور دارد عقاید فیلسوف‌ها بی‌معنی است. تا اینکه برای امتحان اصول اخلاقی نامعمول خود تصمیم می‌گیرد یک قاضی را به قتل برساند. نقشه قتل جان تازه‌ای به ایب می‌بخشد و باعث می‌شود او طعم تازه‌ای از زندگی را بچشد، اما درست مانند “امتیاز نهایی” اتفاقات به یک فاجعه بالقوه سرازیر می‌شود. استون نقش یک دانشجوی باهوش را بازی می‌کند که مجذوب ایب می‌شود.
آلن پس از نمایش موفق “مرد غیرمنطقی” به رسانه‌ها گفت هرچند به نظر می‌رسد شخصیت ایب رفتاری دیوانه‌وار دارد، اما همه تصمیم‌های او نامعمول نیست.
کارگردان ۷۹ ساله گفت: فکر می‌کنم وقتی درک می‌کنید اگر دست به انتخاب بزنید، چیزی مهم می‌تواند اتفاق بیفتد، این یک نقطه عطف در زندگی‌تان خواهد بود. با توجه به انتخاب‌های ما در زندگی این خیلی هم غیر منطقی نیست.
آلن تا پیش از این به دفعات با فیلم‌های خود در جشنواره کن حضور داشته است، اما تاکنون حاضر نشده است فیلم‌هایش در بخش مسابقه برای دریافت جایزه نخل طلا رقابت کنند. او گفت: ساختن این فیلمها خودش یک جایزه است.
او درباره مرگ و هستی و اینکه فیلمسازی چه تناسبی با این دو موضوع دارد، همان‌طور که انتظار می‌رفت پاسخی نیست‌انگارانه داد، اما اذعان کرد فیلم ساختن برای او ضروری بود تا صورت ظاهر معنی زندگی را کند. او گفت: نکته اصلی این است که زندگی دستور جلسه خودش را دارد و در همان حال که وراجی می‌کنید از روی شما رد می‌شود.
او گفت: زندگی بی‌معنی است. شما در جهانی تصادفی زندگی می‌کنید. حیات شما بی‌معنی است و هر چه در زندگی خلق می‌کنید در نهایت ناپدید می‌شود. زمین نابود می‌شود، خورشید می‌سوزد و جهان می‌رود. و همه چیز تمام می‌شود.
آلن گفت پایانی چنین ترسناک می‌طلبد که هنرمندانی مانند خود او حواس‌ها را پرت کنند. او گفت: می‌توانید حواس مردم را پرت کنید و فیلم ساختن یک راه فوق‌العاده برای حواس پرتی است.
پارکر پوسی، جیمی بلکلی و بن رزنفیلد دیگر بازیگران “مرد غیرمنطقی” هستند. سونی پیکچرز کلسیکس حق پخش این فیلم در آمریکای شمالی را به عهده دارد. آلن و سونی برای هشتمین بار است همکاری می‌کنند.
آلن تابستان سال گذشته “جادو در مهتاب” با بازی کالین فیرث و اما استون را روی پرده سینماها داشت که در دنیا ۳۲٫۳ میلیون دلار فروخت. آن فیلم را نیز سونی پیکچرز کلسیکس توزیع کرد. “جازمین غمگین” فیلم قبلی آلن سال ۲۰۱۴ جایزه اسکار بهترین بازیگر زن را برای کیت بلانشت به همراه داشت.
یک سرافکندگی جهانی
ژانویه پیش اعلام شد شرکت آمازون استودیوز با آلن قرارداد بسته است تا او اولین مجموعه تلویزیونی کارنامه‌اش را از روی متنی نوشته خودش کارگردانی کند. آمازون دستور تولید یک فصل کامل این سریال را صادر کرد که فعلا از آن به عنوان “پروژه بی‌نام وودی آلن” یاد می‌شود و هر اپیزود آن نیم ساعت است. اپیزودها را وودی آلن می‌نویسد و کارگردانی می‌کند.
تولید این مجموعه تلویزیونی یکی دیگر از موضوعاتی بود که روز جمعه در نشست مطبوعاتی فیلم جدید آلن در کن مطرح شد. به گزارش رویترز، آلن ابراز نگرانی کرد که شاید اولین تجربه کارگردانی‌اش یک فاجعه باشد و گفت هیچ‌وقت نباید چنین قراردادی را امضا می‌کرد.
او گفت: این یک اشتباه فاجعه‌آمیز است. همه سعی‌ام را می‌کنم. در خانه با آن کلنجار می‌روم، اما هیچ‌وقت نباید درگیر این کار می‌شدم.
او ادامه داد: برای من خیلی سخت است. فکر می‌کردم کار ساده‌ای است. به خودم می‌گفتم ساختن یک فیلم سینمایی یک پروسه طولانی است، اما ساختن شش فیلم نیم ساعتی مثل آب خوردن است. نیم ساعت می‌سازم، بعد می‌روم نیم ساعت بعدی… اما این طور نیست. کار خیلی خیلی سختی است. فقط امیدوارم آمازون را ناامید نکنم.
آلن گفت: با آن کلنجار می‌روم. این کار را خوب بلد نیستم. راستش هیچ‌کدام از این مجموعه‌های تلویزیونی را نمی‌بینم، برای همین نمی‌دانم چه کار دارم می‌کنم. دست و پا می‌زنم. انتظار دارم وقتی کار نشان داده شود در جهان باعث سرافکندگی شود.
آلن سال ۱۹۷۸ برای فیلم “آنی هال” برنده جوایز اسکار بهترین کارگردان و بهترین فیلمنامه غیراقتباسی شد. او در ۱۹۸۷ با “هانا و خواهرانش” اسکار بهترین فیلمنامه غیراقتباسی را دریافت کرد. آلن سال ۲۰۱۲ هم با “نیمه‌شب در پاریس” برنده اسکار بهترین فیلمنامه غیراقتباسی شد.
وقتی آدم ها به حیوان تبدیل می شوند
روز جمعه همچنین فیلم “خرچنگ” (The Lobster) به کارگردانی یورگوس لانتیموس کارگردان جوان یونانی در بخش مسابقه جشنواره کن نمایش داده شد. داستان این فیلم در آینده نزدیک در جایی روی می‌دهد که آدم‌های مجرد باید در ۴۵ روز جفت پیدا کنند، وگرنه به حیوان تبدیل و در طبیعت رها می‌شوند.
کالین فارل بازیگر ایرلندی در این فیلم نقش یک آرشیتکت را بازی می‌کند که همسرش او را ترک کرده است. او به محض ورود به هتلی شیک در جنوب غربی ایرلند به نتیجه می‌رسد که اگر نتوانست در مهلت ۴۵ روزه جفت خود را پیدا کند به یک خرچنگ تبدیل شود، چون این حیوان ۱۰۰ سال عمر می‌کند و خونش آبی است. مدیر هتل او را تحسین می‌کند، چون بیشتر مردم ترجیح می‌دهند سگ باشند.
لانتیموس ۴۲ ساله که با فیلم “سگ‌دندان” در سطح بین‌المللی به شهرت رسید، در نشست مطبوعاتی فیلم جدید خود در کن، گفت: تنها می‌خواستیم پرسش‌هایی طرح و مردم را وادار کنیم در نظر داشته باشند که ما چگونه راه‌های زندگی خود را مرتب می‌کنیم. یکی از پرسش‌ها این است که اگر قوانینی که از آنها پیروی می‌کنیم معنایی دارند، آیا باید با بعضی از آنها مخالفت کنیم و قوانین تازه‌ای تعریف کنیم؟
فارل از اینکه “خرچنگ” در زادگاهش ساخته شد ابراز خوشحالی کرد و افزود: دقیقا نمی‌دانم موضوع این فیلم چیست، جز اینکه حسی از تنهایی عمیق در زندگی مدرن جاری شده است.
ریچل وایس بازیگر بریتانیایی در فیلم نقش زنی را بازی می‌کند که شخصیت فارل در نهایت با او همراه می‌شود. جان سی. رایلی بازیگر آمریکایی نقش یکی دیگر از مهمانان هتل را دارد. رایلی گفت فیلمنامه را دوست داشت، برای اینکه ابزورد بود.
بن ویشاو و لیا سدو دیگر بازیگران “خرچنگ” هستند که تولید مشترک یونان، بریتانیا، ایرلند، هلند و فرانسه است. اولین واکنش‌ها به فیلم مثبت بود.
نمایش یک فیلم اولی
“پسر سول” (Son Of Saul) به کارگردانی لاشلو نمس از مجارستان دیگر فیلمی بود که جمعه در بخش مسابقه کن به نمایش درآمد. این تنها فیلم اول این بخش است. داستان درباره یک زندانی در آشویتس در سال ۱۹۴۴ است که مجبور است جنازه آدم‌ها را بسوزاند. “پسر سول” بخت دریافت جایزه دوربین طلایی را هم دارد.
فیلم جدید گاس ون سنت هو شد
جمعه غروب فیلم “دریای درختان (The Sea of Trees) تازه‌ترین ساخته گاس ون سنت کارگردان آمریکایی برای اولین بار در کن برای اهالی رسانه به نمایش درآمد و در پایان هو شد. به گزارش ورایتی، از روز پنجشنبه که برنامه نمایش فیلم‌های بخش مسابقه کن شروع شد، برای اولین بار بود که رسانه‌ها چنین واکنشی منفی به یک فیلم نشان دادند. این فیلم روز شنبه به طور رسمی در کن نمایش داده می‌شود.
متیو مکاناهی در “دریای درختان” نقش آرتور یک مرد آمریکایی مستعد خودکشی را بازی می‌کند که پس از مرگ همسرش (با بازی نائومی واتس) راهی اوکی‌گاهارا معروف به “دریای درختان” می‌شود که یک جنگل اسرارآمیز پایین کوه فوجی در ژاپن است، جایی که آدم‌ها برای فکر کردن به زندگی و مرگ به آنجا می‌روند. آرتور که بهترین جا را برای مردن پیدا کرده است با مردی ژاپنی (با بازی کن واتانابه) برخورد می‌کند که او هم افسرده است و راه خود را گم کرده است.
ون سنت یکی از چهره‌های محبوب کن است. او در سال ۲۰۰۳ برای فیلم “فیل” برنده جایزه نخل طلا همین طور جایزه بهترین کارگردان جشنواره کن شد و در سال ۲۰۰۷ نیز برای فیلم “پارک پارانویایی” جایزه شصت سالگی جشنواره را دریافت کرد. او آخرین بار با فیلم “بی‌قرار” در جشنواره کن حضور داشت.
رقبای ژاپنی و ایتالیایی جایزه نخل طلا
شصت و هشتمین جشنواره فیلم کن از چهارشنبه ۱۳ مه (۲۳ اردیبهشت) با اولین نمایش جهانی فیلم فرانسوی “سر بالا” (Standing Tall) به کارگردانی امانوئل برکوت با بازی کاترین دونوو آغاز شد و تا ۲۴ مه (۳ خرداد) ادامه دارد. “سر بالا” زندگی یک نوجوان بزهکار را از ۶ تا ۱۸ سالگی روایت می‌کند. دونوو در این فیلم نقش یک قاضی را بازی می‌کند که می‌کوشد دخالت کند.
روز پنجشنبه فیلم ژاپنی “خواهر کوچک ما” (Our Little Sister) به کارگردانی هیروکازو کوره ادا و فیلم ایتالیایی “قصه قصه‌ها” (The Tale of Tales) به کارگردانی ماتیو گارونه در بخش مسابقه روی پرده رفتند.
درام خانوادگی “خواهر کوچک ما” درباره سه خواهر است که بعد از مرگ پدرشان متوجه می‌شوند یک خواهر ناتنی نوجوان دارند. کوره-ادا سال ۲۰۱۳ با فیلم قبلی‌اش “مثل پدر، مثل پسر” جایزه داوران کن را دریافت کرد.
فانتزی تخیلی “قصه قصه‌ها” با بازی ونسان کاسل و سلما هایک با الهام از “پنتامرون” مجموعه قصه‌های قرن هفدهمی درباره هیولاهای دریایی، کک‌ها و خفاش‌های غول‌پیکر، هزارتوها و قصرهای شگفت‌آور و… ساخته شده است. گارونه در سال ۲۰۰۸ برای فیلم “گومورا” درباره نفوذ گسترده مافیا در جنوب ایتالیا، برنده جایزه بزرگ داوران کن شد و سال ۲۰۱۲ با کمدی تراژدی “واقعیت” در بخش مسابقه اصلی جشنواره کن حضور داشت.
پنجشنبه همچنین فیلم “مکس دیوانه: جاده خشم” (Max Max: Fury Road) به کارگردانی جرج میلر کارگردان استرالیایی در بخش خارج از مسابقه روی پرده رفت. داستان فیلم در یک چشم‌انداز بیابانی در پساآخرالزمان روی می‌دهد و درباره مکس و فوریوسا دو شورشی فراری است که می‌کوشند پنج زن را از دست ایمورتان جو اهریمنی در امان نگه دارند. “جاده خشم” چهارمین فیلم مجموعه اکشن و آخرالزمانی “مکس دیوانه” که ۳۶ سال پیش مل گیبسن با بازی در آن به شهرت رسید. در فیلم جدید تام هاردی جایگزین گیبسن شده است.
چارلیز ترون، نیکلاس هولت، هیو کیز-\برن، ناتان جونز و زویی کراویتز دیگر بازیگران “جاده خشم” هستند. این اولین فیلم زنده میلر (او کارگردان دو فیلم مجموعه انیمیشن “Happy Feet” است) و اولین فیلم اکشن او بعد از “مکس دیوانه فراتر از تاندردام” در ۱۹۸۵ است که سومین فیلم “مکس دیوانه” بود. دو فیلم اول را هم خودش کارگردانی کرد.
روز پنجشنبه همچنین بخش نوعی نگاه جشنواره کن امسال با نمایش فیلم “پوره لوبیا شیرین” (Sweet Red Bean Paste) به کارگردانی نائومی کاواسه کارگردان ژاپنی آغاز شد. این فیلم از روی رمان “آن” نوشته تتسویا آکیکاوا نویسنده ژاپنی ساخته شده و درباره سنتارو مدیر یک فروشگاه شیرینی‌های سنتی ژاپنی است که حضور یک زن سالخورده به نام توکوئه در آشپزخانه شکل دیگری به کسب و کار او می‌دهد. کاواسه سال گذشته فیلم “Still the Water” را در بخش مسابقه کن داشت.