این مقاله را به اشتراک بگذارید
‘
نگاهی به رمانی از ادبیات امروز مکزیک
«دعا برای ربوده‌شدگان»، جنیفر کلمنت، ترجمه میچکا سرمدی، نشر چشمه
از دستاوردهای جهان مدرن، پس مانده های کثیف و خشنی به اغلب کشورهای آمریکای لاتین رسیده، جایی که در آن مواد مخدر و فحشا بیداد می کند. نشان دادن واقعیت‌های جاری در چنین دنیایی حتی با پرداختی رئالیستی و به دور از هرگونه بزرگنمایی نیز بسیار تلخ است، شاید به همین دلیل باشد که جنیفر کلمنت از زبانی طناز برای روایت داستان خود (که در چنین دنیایی می گذرد) استفاده کرده است . اما چننین طنزی در عمل به یک کمدی سیاه در رمان بدل شده است. این کمدی سیاه شاید به ظاهر از تلخی بیان برخی از این واقعیت‌ها می کاهد، اما درواقع با بردن آن به لایه های درونی تر اثر از به تاثیر گذاری آن افزوده است.
این کاری ست که جنیفر کلمنت شاعر و نویسنده مکزیکی، در رمان «دعا برای ربوده شدگان» به خوبی از عهده آن بر آمده است و شاید به واسطه همین قدرت تاثیرگذاری و نگاه دردمندانه است که رمان حاضر برنده جایزه انسان دوستی سارا کاری در سال ۲۰۱۴ و جایزه پن فاکنر در سال ۲۰۱۵ شد. رمانی که به تازگی با ترجمه میچکا سرمدی به فارسی در آمده و به همت نشر چشمه نیز به بازار ارائه شده است.
با این رمان نویسنده‌ای کم و بیش جوان از ادبیات آمریکای لاتین برای نخستین بار به مخاطبان فارسی زبان معرفی شده است و نشان دهنده این مهم است که ادبیات آمریکای لاتین در دهه های گذشته تنها تک ستاره هایی درخشان نداشته بلکه جریانی بوده دنباله دار که در نسل های جدید نیز تداوم یافته است.
کلمنت پیش از این اثر، رمان «داستانی واقعی برپایه دروغ» را نوشته که در فهرست اولیه جایزه اُرنج جای گرفت و با نوشتن رمان «دعا برای ربوده شدگان» موفق به دریافت دکترای افتخاری انجمن استعدادهای ملی شده است. جنیفر کلمنت است که تحصیلات خود را در رشته ادبیات در شهرهای پاریس و نیویورک به پایان رسانده در حال حاضر در مکزیک زنده می‌کند و رئیس انجمن پن این کشور است.
از قول کلمنت روایت شده که «همیشه باور داشته ام که ادبیات می تواند دنیا را تغییر بدهد.» و این حقیقتی است اثبات شده.شاید ادبیات از آن قسم پدیده‌ها نیست که یکباره جهان را زیرورو کند اما در بلند مدت با ساختن بینش برای مخاطبان خود به تحول جهان می انجامد تحولی که از قضا عمیق و بسیار درونی ست. جنیفر کلمنت در این رمان مخاطب را به عمق فجایع انسانی می برد و برای آنکه بیشتر مخاطب خود را تحت تاثیر بگذارد از روایت اول شخص با بیانی شوخ و طناز بهره برده‌است.
راوی رمان یکی از چهار دختری ست که در چنین جامعه ای برای زنده ماندن مجبور به دست و پا زدن در لجن‌زار پیرامون خود هستند. راوی اگرچه از زندگی خود می گوید اما در خلال آن حکایت رنج زندگی زنان طبقات فرودست جامعه مکزیک را روایت می کند. زنانی در جامعه ای فقیر و با مناسباتی مردانه و البته فاسد که مورد ظلم و تعدی قرار گرفته و می‌گیرند؛ مردمی که اگر از دست فساد دولت‌مردان رها باشند از تازیانه های ظلم تبه‌کاران و گردانندگان باندهای مواد مخدر رهایی ندارند.
در این رمان نویسنده با توانایی لحظه هایی تکان دهنده را که از واقعیت های جاری در زندگی زنان مکزیکی گرفته شده در دل داستانی جذاب پیش روی خواننده می گذارد. دخترانی که ناچارند برای برای کاستن از آسیب پذیری خود جنسیتشان را پنهان کنند و یا با سیاه کردن دندانها و چرک کردن سر و صورت‌شان شرایطی را به وجود بیاورند که از دید مردان جذاب به نظر نرسند.
ماجرای فروخته شدن زنان و دختران و یا آنها که با رویای دست یابی به زندگی بهتر می کوشند با گذر از مرز خود را به آمریکا برسانند. نویسنده در رمان «دعا برای ربوده‌شدگان» از نوعی برده داری جدید سخن می گوید که در جوامع امروز با رنگ لعابی مدرن حکایت از همان نگاه غیر انسانی در سده های گذشته دارد.
نقل از الف کتاب
‘