این مقاله را به اشتراک بگذارید
معرفی‌کتاب
فهرست اسناد تاریخی
کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران – مجلد اول
اسناد و مدارک آرشیوی از منابع بسیار مهم پژوهش‌های تاریخی به شمار می‌آیند. پژوهشگران تاریخ به‌ویژه در دهه‌های اخیر تلاش می‌کنند تحقیقات خود را بر بنیان اطلاعات مستند اسناد مبتنی سازند. چون اسناد آرشیوی نتیجه مستقیم روابط سیاسی و اجتماعی و اقتصادی جامعه هستند نسبت به منابع دیگر تحقیقات تاریخی از اعتبار و سندیت بیشتری برخوردارند. تاریخ سیاسی و فرهنگی ایران به ویژه از عهد باستان ثبت وقایع امری معمول بوده است. پژوهش های تاریخی و باستان‌شناسی و گزارش‌های تاریخی نشان می‌دهد که در ایران عصر باستان به ویژه از زمان مادها که نخستین سلسله شاهنشاهی را در ایران پایه‌گذاری کردند. این فرایند در امر اسناد و مدارک آرشیوی مراکزی برای نگهداری اسناد و مدارک وجود داشته بهترین شواهد آن وجود الواح گلی در کاوش‌های باستان‌شناسی نقاط مختلف ایران که نشان از آن دارد که آرشیو اسناد و مدارک جزو کارهای معمول بوده است. یکی از مهم‌ترین ویژگی این مجموعه تعلق داشتن بخش بزرگی از آن به خانواده‌های سرشناس است که همین امر بر اصالت مجموعه می‌افزاید. فهرست حاضر شامل توصیف بخشی از اسناد موجود در کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران است. این فهرست مجموعه متنوعی از انواع گوناگون سند را در بر می‌گیرد که علاوه بر اینکه برای پژوهشگران تاریخ سیاسی، اجتماعی اهمیت دارد به لحاظ سند شناسی نیز منبع مهمی برای پژوهشگران نسخه های خطی و سند شناس است.
فهرست تفصیلی گنجینه پژوهشی مینورسکی
تاریخ و تمدن ایران آنچنان گستردگی در تاریخ جهان پهناور پیدا کرده که کمتر کشوری همسان آن می‌باشد. تا به امروز حاصل پژوهش های علمی و حفاری‌های باستان‌شناسی حاکی از آن است که ایران در اشاعه فرهنگ و تمدن گیتی سهم به‌سزایی دارد. از این رو تا به امروز چه بسیار دانشمندانی و چهره‌های برجسته جهان شرق شناسی که عمری را در پی پژوهش در تاریخ وفرهنگ این سرزمین گذراندند. یکی از این چهره‌های برجسته ولادیمیر فئوئودورو ویژ مینورسکی ایران‌شناس بزرگ روسیه می‌باشد که به همراه بارتولد وبرتلس از بزرگترین شرق شناسان مطرح جهان می‌باشند. او هویتی عجیب داشت چرا که توانست در کنار شرق شناسی سیاستمدار برجسته‌ای باشد ولادیمیر مینورسکی از سلاله آن دسته از ایران شناسانی است که علاوه بر ارائه آثار متنوع در مطالعات تاریخ و تمدن ایران دلبستگی ژرفی نیز به این سرزمین داشته و عمده عمر پژوهشی خود را وقف شناساندن ایران کرده که بدون استثنایی همه آثار وی مرجعی مهم و دست اول برای پژوهشگران سراسر دنیا به شمار می‌رود ارجاع مکرر همه دانشنامه‌های امروزین به این تحقیقات به خوبی گواه این مدعاست. کتاب حاضر در اصل انعکاس بخشی بسیار کوچک و البته مهم در روند مطالعات ایران‌شناسی است که در نوع خود تلفیق کم سابقه‌ای از دو مکتب مهم ایران شناسی در جهان امروز است.
آینه میراث
دو فصلنامه ویژه پژوهش‌های ادبی و متن شناختی
پنجاه و ششمین شماره آینه میراث منتشر و در دسترس علاقه‌مندان و پژوهشگران قرار می‌گیرد. نوشتارهای این نشریه حاصل پژوهش ژرفی می‌باشد پیرامون مسائلی در زمینه علوم انسانی مانند نسخه شناسی ، تاریخ، ادبیات و هنر، دین، فرهنگی، مشاهیر و … که می‌تواند منبعی ارزشمند باشد برای اهل تحقیق. در این شماره آینه میراث خوانندگان با این عناوین آشنا می‌شوند. پژوهشی در احوال و آثار شمس سجاسی، نقد و بررسی تصحیح سفینه شاعران قدیم، بررسی نسخه شناسی و سبک شناسی اشعار ترکی مولانا، دیباچه مرقع شاه محمد مذهب، گونه‌ای از بازی شطرنج در شاهنامه فردوسی، صدر الافاضل خوارزمی، نقدی بر احادیث و قصص مثنوی، بررسی انتقادی تصحیح کتاب احوال و اخبار برمکیان، رقم نقاش و مذهب بر جلدهای روغنی، بررسی و نقد انتساب رباعیات مشترک خیام و مجد همگر، بررسی انواع جعل و تزویر در … ما به کجاییم و امانت کجاست. و…
آینه میراث ضمیمه۴۰
معرفی و بررسی دو تصحیح تازه شاهنامه چاپ مسکو
یکی از مشهورترین و معتبرترین نسخ شاهنامه فردوسی نسخه مسکو می‌باشد این نسخه در طی سال‌های ۱۹۷۱-۱۹۶۳ در ۹ جلد منتشر شد. پس از پژوهش‌های انجام شده بعضی از مجلدات شاهنامه به ویرایش سوم هم رسید که نهایتا مجلدات ویرایش شده با بازنگری استاد مهدی قریب که چهار سال به طول انجامید منتشر شد. برنامه پژوهش‌های شاهنامه در فرهنگستان علوم شوروی سابق به سال۱۹۵۰ مربوط می‌شودکه زیرنظر ایران شناس بزرگ روس ی.ا.برتلس و پس از ایشان عبدالحسین نوشین کار گروهی تصحیح شاهنامه را آغاز کردند که بالاخره در طی سال‌های ۱۹۷۱-۱۹۶۳ در دسترس علاقه‌مندان و پژوهشگران سراسر جهان قرار گرفت. نوشتار دوم با عنوان ویرایش دوم شاهنامه به اهتمام دکتر جلال خالقی مطلق می‌باشد که این نسخه ویرایش شده علمی و انتقادترین متن حماسه ملی ایران است که پس از پایان انتشار دوره هشت جلدی آن مصحح محترم با استفاده از نسخه‌های نویافته تجربیات و یافته های جدید خویش و پیشنهادهای دیگران ویرایش دوم آنرا طی چند سال آماده و چاپ کرده‌اند. دو بررسی محققانه که در این ضمیمه آینه میراث از نظر خوانندگان ارجمند می‌گذرد جدیدترین و مبسوط‌ترین نقد و بررسی‌هایی است که تاکنون از دو ویرایش سال‌های اخیر شاهنامه صورت گرفته است. ویرایش نهایی «شاهنامه چاپ مسکو» و ویرایش موسوم به ویرایش «دکتر خالقی مطلق».
بیژن تلیانی / آرمان