این مقاله را به اشتراک بگذارید
آرامش با چاپ کتاب«قمر در عقرب»
خلج: قول دادند تغییر یا سانسوری در کار نباشد
ندا آل‌طیب
در آستانه تولد ۶٩ سالگی اسماعیل خلج، چاپ تازه‌ای از نمایشنامه‌های این هنرمند در قفسه کتابفروشی‌ها جای گرفت و آقای نمایشنامه‌نویس وقتی مطمئن شد «قمر در عقرب» هم در این مجموعه هست، خاطرش آسوده شد.
سال‌ها پیش نشر «قطره» مجموعه‌ای از آثار اسماعیل خلج را منتشر کرد اما مدتی بعد چاپ این مجموعه به پایان رسید و هیچ خبری هم از تجدید چاپ آن نبود ولی اسماعیل خلج در گفت‌وگویی کوتاه با «اعتماد» خبر داد که مجموعه آثارش تجدید چاپ شده است.
این کتاب دربردارنده ٢٣ نمایشنامه از آثار خلج است و به گفته او بدون هیچ تغییری نسبت به چاپ اول، منتشر شده است.
خلج که علاقه چندانی نداشت تا خیلی مفصل درباره این کتاب صحبت کند، درباره احتمال سانسورهای تازه در این کتاب به «اعتماد» گفت: «از همان اول قول دادند هیچ تغییر یا سانسوری نداشته باشد. نخستین چیزی که پرسیدم این بود که آیا
«قمر در عقرب» هم در این مجموعه هست و وقتی اطمینان دادند که هست، خیالم راحت شد. »
این کتاب نیز همچون نسخه پیشین مجموعه نمایشنامه است و شاید تهیه آن برای دانشجویان یا هنرجویان جوان تئاتر دشوار باشد و شاید بد نبود در کنار آن، نمایشنامه‌های این نویسنده به صورت تکی هم منتشر شوند اما خلج می‌گوید خودش به تنهایی نمی‌تواند آثارش را به صورت مجزا منتشر کند و این موضوع را به ناشر سپرده تا طبق صلاحدید خودش عمل کند.
نسل جدید تماشاگران تئاتر شاید کمتر اسماعیل خلج را بشناسند اما تماشاگران دهه‌های گذشته او را به عنوان یکی از طلایه‌داران تئاتر اجتماعی ایران می‌شناسند. نویسنده‌ای که آدم‌های نمایشنامه‌هایش روشنفکر نیستند بلکه از همین مردم کوچه و بازار لایه‌های پایین جامعه‌اند.
خلج متولد ٢٢ آذر سال ١٣٢۴ نمایشنامه‌نویس صاحب سبک ایرانی است که آثارش عموما در قهوه‌خانه‌ها و مکان‌های پست ته شهر، میان ولگردان، روسپیان، قاپ بازان و مطرودان می‌گذرد. او با زبانی به‌غایت عامیانه، گزنده و در عین حال پالوده به پلشتی زندگی مردمان تیره روز طبقه فرودست می‌پردازد، تا حدی که می‌توان گفت خلج نمایشنامه‌نویسی ناتوریالیست است اما درعین حال روحی شاعرانه بر کارهایش حکمفرماست. یکی از مشهورترین نمایشنامه‌های او «گلدونه خانوم» است که آن را در زمره بهترین نمایشنامه‌های ایرانی می‌شناسند.
«پاتوق»، «پاانداز»، «صغری دلاک»، «جمعه کشی»، «حالت چطوره مش رحیم»، «باجه» و… از جمله آثار این نویسنده هستند که همگی در دهه ۵٠ نوشته شده‌اند.
در سال‌های اخیر کمتر نمایشنامه‌ای از خلج روی صحنه رفته است. او در کنار نویسندگی، در زمینه بازیگری و کارگردانی نیز فعالیت داشته است. در دهه شصت نیز سریال «سایه همسایه» نوشته محمود استادمحمد را کارگردانی کرد که در آن دوره سریال پر مخاطبی بود.
خلج در سال‌های اخیر «هفت نمایش کوتاه» را در جشنواره تئاتر شهر اجرا کرد اما بیشترین فعالیت‌های او به بازی در فیلم‌های سینمایی همچون «یک تکه نان»، «همیشه پای یک زن در میان است»، «پذیرایی ساده»، «پابرهنه در بهشت»، «بیداری رویاها» و… مربوط می‌شود.
اما ٢٢ آذر امسال، اسماعیل خلج بعد از گذشت سه دهه فعالیت در عرصه هنر، ۶٩ ساله می‌شود.
اعتماد