این مقاله را به اشتراک بگذارید
دانستنی هایی از سی‌امین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران
مریم شهبازی
بزرگ‌ترین رویداد علمی- فرهنگی کشورمان در حوزه کتاب در حالی از امروز کار خود را آغاز می‌کند که مصادف با برگزاری یکی از مهم‌ترین رویدادهای سیاسی کشور شده است. در حالی اهالی کتاب و دوستداران این یار همیشه مهربان به استقبال آن در «شهر آفتاب» می‌روند که نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری هم خود را برای رقابت در دوازدهمین دوره از این انتخابات سرنوشت ساز آماده می‌کنند. با این همه متولیان برگزاری سی‌امین دوره از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران قول داده‌اند که در این ۱۰ روز برگزاری نمایشگاه، هیچ خبری از برگزاری نشست‌های تبلیغاتی نامزدها نباشد و برای آنان منع قانونی در نظر گرفته‌اند. از بحث انتخابات که خواه ناخواه سایه‌اش بر سر این رویداد علمی- فرهنگی گسترانده شده بگذریم، نمایشگاه کتاب، امسال با شعار «یک کتاب بیشتر بخوانیم»، در سی‌امین دوره برگزاری‌اش، دومین تجربه از حضور در مجموعه نمایشگاه شهر آفتاب را پشت سر می‌گذارد.
نگاهی به تاریخچه برگزاری نمایشگاه کتاب تهران
همان طور که اشاره شد امسال به سی‌امین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران رسیده‌ایم، نمایشگاهی که تاریخچه برگزاری نخستین دوره آن به آبان ماه سال ۱۳۶۶ باز‌می‌گردد. در آن سال هنوز جنگ تحمیلی به پایان نرسیده بود، با این همه تلاش برای برگزاری نخستین دوره این رویداد علمی- فرهنگی در حوزه کتاب بی‌نتیجه نماند و مردم شاهد برگزاری آن در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی در شمال بزرگراه چمران شدند.
با وجود مشکلاتی که بواسطه جنگ تحمیلی به کشور تحمیل شده بود این نمایشگاه با شعار «فرهنگ و تمدن اسلامی» در زمان ریاست جمهوری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با شرکت ۱۹۶ ناشر خارجی و ۲۶ هزار عنوان از ۳۲ کشور جهان برگزار شد. تعداد ناشران داخلی هم ۲۰۰ ناشر با ۸ هزار عنوان کتاب بود که در شرایط اقتصادی و سیاسی نابسامان ناشی از جنگ آن سال‌ها اتفاق بزرگی به شمار می‌آمد.
از تاریخ ذکر شده تنها در سال۱۳۶۷ به علت مشکلاتی که جنگ پدید آورده بود یک سال در برگزاری نمایشگاه کتاب وقفه افتاد ولی از آن به بعد این نمایشگاه بین‌المللی کتاب هر ساله برگزار شد. از اردیبهشت ماه سال ۱۳۸۶، بواسطه نیاز به انجام برخی تعمیرات محل نمایشگاه کتاب به مصلی تهران منتقل شد. بواسطه برخی مشکلات، همچون تحمیل بار ترافیکی سنگین به خیابان‌های اطراف اراضی تپه‌های عباس آباد و از سویی نمایشگاهی نبودن ساختار مصلی تهران، نمایشگاه کتاب در سال ۱۳۹۵، آن هم بعد از سال‌ها وعده و وعید برای خانه دار شدن نمایشگاه به «شهر آفتاب» منتقل شد.
برگزاری نمایشگاه سی‌ام در ۱۳۵ هزار متر مربع
فضایی که وزارت ارشاد برای برگزاری نمایشگاه در این دوره در اختیار دارد برابر با ۱۳۵هزار مترمربع فضای نمایشگاهی است. امسال در بخش مسقف نمایشگاه افزایش فضایی وجود نداشته با وجود این مسئولان برگزاری این رویداد حوزه کتاب قول افزایش آن برای سال آینده را از متولیان شهرداری گرفته‌اند. از متراژی که اعلام شد امسال ۸۵ هزار مترمربع از فضا به سالن‌های موقت اختصاص دارد.
شاید جالب باشد که بدانید امسال چهارمین دوره حضور یک کشور به‌عنوان میهمان ویژه در نمایشگاه کتاب تهران است. امسال ایتالیا میهمان ویژه است که با گروهی ۴۰نفره که ۳۵ نفر آنها نویسندگان مطرح ایتالیا هستند در نمایشگاه شرکت کرده است. علاوه بر این برای نخستین بار شهر میهمان هم داریم که در این دوره شهر استانبول کشور ترکیه انتخاب شده است. در این دوره شاهد حضور ۱۵ نفر از رؤسای نمایشگاه خارجی و اتحادیه ناشران هم هستیم که تأثیر بسزایی در افزایش تعامل و همکاری‌های نشر داخلی با خارجی خواهد داشت.
میزان یارانه‌ای که برای این دوره نمایشگاه در نظر گرفته شده هم برابر با ۱۶ و نیم میلیارد تومان است. در حوزه اطلاع‌رسانی نیز سعی شده است ناوگان اطلاع‌رسانی گسترد‌ه‌تر شود. از جمله امکانات رفاهی نمایشگاه این دوره هم می‌توان به دایر شدن سالن‌های ورزشی و سالن‌های سرگرمی برای کودکان و نوجوان اشاره کرد.
چگونه برویم؟
در طول برگزاری نمایشگاه کتاب همچون سال قبل، ۸ خط اتوبوسرانی به‌منظور انتقال مسافران از نقاط مختلف شهر تهران (میدان رسالت، پایانه خاوران، میدان راه‌آهن، پایانه آزادی، پایانه نعمت‌آباد، پایانه بیهقی، پایانه جنوب، پایانه شاهد و میدان صنعت) به مجموعه نمایشگاهی شهر آفتاب راه‌اندازی شده است. همچنین اتوبوس‌هایی نیز به صورت رایگان و روزانه به انتقال بازدیدکنندگان از پارکینگ‌ها به محل نمایشگاه و بالعکس خواهند پرداخت.
علاوه بر این ۸ خط تاکسیرانی هم به‌منظور انتقال مسافران از نقاط مختلف شهر تهران (میدان تجریش، میدان نوبنیاد، میدان صنعت، میدان رسالت، پایانه آزادی، پایانه خاوران، پایانه نعمت‌آباد و پایانه شرق) به مجموعه نمایشگاهی شهر آفتاب در نظر گرفته شده‌اند. برای انتقال بازدیدکنندگان به مجموعه شهر آفتاب توسط وسایل حمل ونقل عمومی از ۴ ایستگاه میادین اصلی (خاوران، رسالت، آزادی، مترو شاهد) ون و تاکسی در نظر گرفته شده است که با نرخ کرایه مصوب انجام خواهد شد.
حضور ۱۵۰ مؤسسه توزیع کتاب ناشران خارجی
همان‌طور که از عنوان نمایشگاه هم برمی آید، هر ساله ناشران خارجی متقاضی حضور در نمایشگاه کتاب تهران در آن حضوری فعال دارند. امسال در بخش بین‌المللی، ۱۳ کشور با نمایندگی و ۱۰ کشور هم حضوری مستقیم در این رویداد بین‌المللی عرصه کتاب دارند. کشورهای چین، آلمان، انگلیس، سوئد، امریکا، بلژیک، مالزی، هلند، کره، هند، فرانسه، ایتالیا و سنگاپور به شکل غیر مستقیم و در قالب نمایندگی‌ها خود و کشورهای لبنان، سوریه، مصر، عراق، انگلیس، پاکستان، تونس، ترکیه، سوئد، اردن هم حضوری مستقیم در نمایشگاه این دوره دارند.
در بخش بین‌المللی سی‌امین دوره نمایشگاه کتاب در بخش عربی ۹۴ مورد و در بخش لاتین هم ۴۵ مورد ثبت‌نام انجام شده است. این ناشران در نمایشگاه امسال به عرضه ۴۷ هزار و ۲۳۴ عنوان کتاب در حوزه عربی و ۱۵۰ هزار و ۱۴۴ عنوان کتاب در بخش لاتین مبادرت خواهند کرد. علاوه بر این فضای نمایشگاهی ناشران لاتین ۲۳۳۳ مترمربع و فضای نمایشگاهی ناشران عرب ۲۰۸۷ مترمربع است. در بخش لاتین ۲۰۴ مؤسسه و در بخش عربی هم ۱۵۰ مؤسسه توزیع‌کننده کتاب فعالیت خواهند کرد.
بخش ناشران داخلی با متراژ ۳۰هزار مترمربع برگزار می‌شود که در این بخش دو هزار و ۶۴۳ ناشر در هزار و ۸۰۳ غرفه حضور دارند. در این دوره دو هزار و ۲۶۶ متقاضی به‌صورت مستقیم و ۳۷۵ متقاضی به‌صورت نمایندگی ثبت‌نام کرده‌اند. همچنین در این بخش ۲۴۰هزار عنوان کتاب به نمایش گذاشته خواهد شد.
نمایشگاه امسال با همکاری سه بخش اصلی «مؤسسه نمایشگاه‌ها و معاونت فرهنگی وزارت ارشاد»، «صنوف و تشکل‌های نشر» و همچنین «دستگاه‌های شهری و غیرشهری» مانند شهرداری، اورژانس و نیروی انتظامی تهران و همچنین بیش از۷۰مؤسسه، سازمان و تشکل خصوصی و دولتی برگزار می‌شود که این همکاری در سی امین دوره نمایشگاه به بهترین شکل انجام شده است.
نصب بنر و پوسترهای تبلیغات انتخاباتی ممنوع!
گفتنی است که خدمت‌رسانی خطوط یاد شده یک ساعت قبل از شروع به کار و یک ساعت بعد از پایان کار نمایشگاه (از ساعت ۹ صبح لغایت ۲۱ شب) انجام می‌شود. بنا براعلام اطلاعیه شرکت واحد اتوبوسرانی، همچنین سامانه جانبازان و معلولین این شرکت از مؤسسه‌های خیریه(مؤسسه خیریه نگین واقع در خیابان هنگام بوستان الغدیر-مؤسسه خیریه آموزشی رعد غرب واقع در شهرک غرب – مؤسسه خیریه آموزشی رعد الغدیر واقع در یافت آباد) با یک دستگاه اتوبوس از ساعت ۹:۰۰ صبح لغایت ساعت ۱۵:۰۰ نسبت به ارائه خدمات حملی و نقلی به این افراد اقدام می‌کند.
همان‌گونه که در ابتدای گزارش هم اشاره شد امسال تلاش شده تا فضای سیاسی انتخابات بر نمایشگاه کتاب تأثیر نگذارد. از همین رو بنابراعلام مسئولان برگزاری این رویداد فرهنگی نصب بنر، پارچه‌نوشته، پوستر و… توسط احزاب و تشکل‌های سیاسی (حتی بدون ذکر نام نامزد انتخابات) در فضای عمومی نمایشگاه انجام نخواهد شد. از توزیع پوستر، بروشور و هرگونه اقلام تبلیغاتی نامزدهای انتخاب ریاست‌جمهوری و شوراهای اسلامی نیز در فضای نمایشگاه و داخل سالن‌ها وغرفه‌ها پرهیز می‌شود و بر این اساس تبلیغات انتخاباتی داخل غرفه‌های نمایشگاه به منزله تخلف محسوب می‌شود.
البته نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری بر اساس حق شهروندی خود قادر به بازدید از نمایشگاه کتاب خواهند بود اما بر اساس مصوبه شورای سیاستگذاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران نامزدهای انتخابات می‌توانند با اطلاع قبلی در نمایشگاه حاضر شوند. با وجود این به منظور حفظ نظم در امور نمایشگاه کتاب، انجام گفت‌وگو و مصاحبه با نامزدهای انتخابات تنها در فضاهای اختصاص‌یافته انجام می‌شود. گفتنی است که سی امین دوره از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از امروز (۱۳ اردیبهشت ماه) کار خود را آغاز کرده و تا ۲۳ اردیبهشت در مجموعه نمایشگاهی شهر آفتاب ادامه خواهد داشت.