این مقاله را به اشتراک بگذارید
وقتی سینما دست یک مُشت تبهکار می‌افتد
مافیای مواد مخدر، رقابت مرگبار میان گروه‌های تبهکار، خشونت، انتقام و .. مضامینی هستند که دستمایه طیف وسیعی از کارگردانان بزرگ تاریخ برای خلق برترین آثار گنگستری در سینما بوده‌اند. با نگاهی به برترین آثار تاریخ سینمای جهان درمی‌یابیم که بخش قابل ملاحظه‌ای از جذاب‌ترین این فیلم‌ها که تصاویری ماندگار در حافظه تاریخی اذهان سینماگران ایجاد کرده‌اند، متعلق به ژانر گنگستری هستند.
سزار کوچک
فیلم «سزار کوچک» ساخته «مروین لروی» محصول سال ۱۹۳۱ آمریکا با بازی «ادوارد جی رابینسون»، روایتگر داستان تبهکاری است که مراتب جرائم سازماندهی‌شده را یکی پس از دیگری طی میکند تا به راس هرم آن برسد.
شخصیت «ریکو» با بازی «رابینسون»، گنگستری با نام مستعار "سزار کوچک" است که با جاه‌طلبی و بی‌رحمی مدارج ترقی را در تشکیلات تبهکاران طی میکند و به عنوان وردست رئیس بزرگ اداره بسیاری از قمارخانه ها را به عهده می‌گیرد، اما تلاش او برای همراه کردن یکی از دوستانش به نام «جو ماسارا» با بازی «داگلاس فربکن» او را دچار مشکلات و دردسرهای فراوانی میکند.
این فیلم به اقتباس از رمانی با همین نام نوشته «ویلیام آر. برونت» ساخته شد و توانست «ادوارد جی رابینسون» را که در آن زمان بازیگری ناشناس بود به یک ستاره بدل کند. «سزار کوچک» درچهارمین دوره جوایز سینمایی اسکار نامزد اسکار بهترین فیلمنامه اقتباسی شد.
دشمن ملت
فیلم «دشمن ملت» به کارگردانی «ویلیام ولمن» که محصول سال ۱۹۳۱ هالیوود است به همراه «سزار کوچک» از تاثیرگذارترین فیلمهای گنگستری تاریخ سینماست و «جیمز کاگنی» را که در ابتداری کار بود به اوج شهرت رساند.
در این فیلم علاوه بر «جیمز کاگنی» بازیگرانی چون «جین هارلو»، «ادوارد وودز» و «جوان بلوندل» ایفای نقش می‌کنند و داستان فیلم نیز مانند «سزار کوچک» درباره رشد یک جوان در دنیای زیرزمینی تبهکاران آمریکاست.
«دشمن ملت» بر اساس رمانی با نام «شراب و خون» نوشته «جان برایت» و «کوبک گلاسمن» است که خود از نزدیک شاهد فعالیت «آلکاپون» از معروف‌ترین و مرگبارترین تبهکاران تاریخ در شیکاگو بوده‌اند. رمان «شراب و خون» هیچگاه منتشر نشد.
ارتباط فرانسوی
«ارتباط فرانسوی» ساخته «ویلیام فردکین» (خالق فیلم جن‌گیر) را می‌توان یکی از خوش ساخت‌ترین فیلمهای گنگستری تاریخ سینما دانست. در این فیلم «جین هکمن»، بازیگر نامدار آمریکایی در نقش یک کاراگاه به همراه «روی شایدر» و «آلن چارنیر» در نقش دستیاران وی در تلاش هستند که جلوی فروش یک محموله بزرگ هروئین را در شهر نیویورک را بگیرند.
«فرناندو ری» نیز در نقش یک قاچاقچی فرانسوی هروئین مقابل دوربین رفته است. این فیلم که در هشت بخش نامزد کسب جوایز اسکار سال ۱۹۷۲ شده بود، در نهایت علاوه بر کسب جایزه بهترین فیلم، بهترین کارگردانی (ویلیام فردکین) و بهترین بازیگر مرد (جین هکمن)، جایزه بهترین فیلمنامه و تدوین را نیز از آن خود کرد.
رفقای خوب
«رفقای خوب» محصول کمپانی برادران وارنر در سال ۱۹۹۰ است که زندگی واقعی «هنری هیل»، گانگستر سابق و خبررسان اف.بی.آی را به تصویر کشیده است. حماسه گنگستری «رفقای خوب» یک اثر زندگی‌نامه‌ای شاهکار است که با بازی «رابرت دنیرو» در کنار «جو پشی» و «ری لیوتا» شهرت و اعتبار دوچندانی به اثر «اسکورسیزی» بخشید.
این فیلم هنوز به‌عنوان یکی از بزرگترین دستاوردهای کارگردانی اسکورسیزی به‌شمار می‌آید که بسیاری منتقدین آن را نمونه مثال‌زدنی و اوج هنر تکنیکی سینمایی اسکورسیزی می‌دانند. در این فیلم «ری لیوتا» در نقش «هنری هیل» ایفای نقش میکند که مجذوب دنیای مافیایی شده و چنانچه در اول فیلم می‌گوید گنگستر شدن را از رییس‌جمهور شدن آمریکا بیشتر دوست دارد.
این فیلم نامزد شش جایزه اسکار از جمله بهترین فیلم و کارگردانی شد، هرچند اسکورسیزی بازهم به جایزه اسکار نرسید و به کارگردان تازه‌کار فیلم «رقصنده با گرگ‌ها» (کوین کاستنر) باخت. این فیلم برنده پنج جایزه بافتا از جمله بهترین فیلم و کارگردانی شد و در جشنواره ونیز جایزه منتخب تماشاگران و شیر نقره‌ای بهترین کارگردانی را کسب کرد.
پدرخوانده
فهرستی از برترین‌های تاریخ سینما را نمی‌توان یافت که نامی از «پدرخوانده» ساخته تحسین‌شده «فرانسیس فورد کاپولا» در آن نباشد. «کاپولا» این فیلم را در سال ۱۹۷۲ برای کمپانی «پارامونت» کارگردانی کرد. داستان جنایی این فیلم بین سال‌های ۱۹۴۵ تا ۱۹۵۵ اتفاق می‌افتد.
فیلم کلاسیک «پدرخوانده» براساس رمانی از «ماریو پوزو» ساخته شده و داستان فیلم درباره خانواده مافیایی «کورلئونه» است که بازیگران سرشناسی چون «مارلون براندو»، «آل پاچینو»، «روبرت دووال» و «دایان کیتون» در آن نقش‌آفرینی داشته‌اند.
این فیلم نامزد ۱۱ جایزه اسکار بود که موفق به کسب جایزه بهترین بازیگر مرد (مارلون براندو)، بهترین فیلم و بهترین فیلمنامه شد و در جوایز گلدن گلوب پنج جایزه اصلی را کسب کند. قسمت دوم این فیلم نیز در سال ۱۹۷۴ به سینماها آمد و به موفقیت بزرگی در جذب مخاطب دست یافت و نام خود را به عنوان یکی از برترین دنباله‌های سینمایی مطرح کرد؛ بطوری که هنوز بسیاری در مورد این که قسمت اول بهتر است یا دوم بحث می‌کنند.
قسمت دوم «پدرخوانده» نیز توانست در ۱۱ بخش نامزد کسب اسکار شود و اسکار بهترین فیلم، کارگردانی، بازیگر نقش مکمل (دنیرو)، بهترین فیلمنامه (کاپولا)، بهترین موسیقی (نینو روتا و کارمینه کاپولا) و بهترین کارگردان هنری را بدست آورد. «پدرخوانده ۳» نیز که در سال ۱۹۹۰ ساخته شد نتوانست موفقیت قسمتهای قبلی را تکرار کند.
صورت زخمی
«صورت زخمی» محصول ۱۹۸۳، فیلمی به کارگردانی «برایان دی پالما» و نویسندگی «الیور استون» نیز یکی از به یادماندنی ترین فیلمهای گنگستری در اذهان سینمادوستان است. در این فیلم «آل پاچینو» در نقش یک پناهنده کوبایی به نام «تونی مونتانا» ایفای نفش میکند که در دهه ۸۰ میلادی با دست خالی راهی میامی می‌شود و به تدریج به یک غول فروش مواد مخدر بدل می‌شود.
«صورت زخمی» یکی از کلاسیک‌های فیلمهای گنگستری و تبهکارانه است که دستمایه ایجاد کامیک‌بوک و بازی های ویدوئی زیادی نیز شده است.
داستان عامه‌پسند
«داستان عامه‌پسند» برترین ساخته «کوئنتین تارانتینو» بود که وی را به اوج شهرت رساند. این فیلم محصول سال ۱۹۹۴ با بازیگرانی چون «جان تراولتا»، «ساموئل ال.جکسون» و «اما تورمن» با فیلم‌نامه‌ای از تارانتینو شامل سه اپیزود با سه قصه مرتبط با هم است. این فیلم نخل طلای جشنواره کن را دریافت کرده و در این اثر بیش از هر چیزی جسارت کارگردان به چشم می‌خورد.
«تارانتینو» در «داستان عامه‌پسند» تمام اشکال متعارف روایی سینما را کنار گذاشت و داستان خود را در ساختاری پیچیده با گذرهای زمانی و مکانی متناوب به پیش می‌برد. شخصیت محوری قسمت پایانی فیلم همان کسی است که درمیان فیلم شاهد کشته شدنش بوده‌ایم. «داستان‌های عامه‌پسند» با قصه‌ای پر فراز و نشیب و شخصیت‌های جذاب و ملموس، دوران اوج ادبیات سیاه در دهه ۳۰ و سینمای سیاه دهه‌های ۴۰ و ۵۰ آمریکا را تداعی میکند. از جمله جوایز این فیلم می‌توان به کسب اسکار، گلدن گلوب و بافتای بهترین فیلمنامه برای «تارانتینو» و همچنین جایزه بهترین فیلم و کارگردانی از انجمن ملی منتقدین فیلم آمریکا اشاره کرد.
بانی و کلاید
«بانی و کلاید» مهمترین اثر سینمایی «آرتور پن»، سینماگر سرشناس آمریکایی و از برترین آثار گنگستری تاریخ سینماست. این فیلم بر اساس ماجرایی واقعی یک زوج سارق به نام‌های «بانی پارکر» و «کلاید بارو» که در دهه ۱۹۳۰ توجه رسانه‌ها را به‌خود جلب کردند، ساخته شد.
«بانی و کلاید» در چهلمین مراسم جایزه اسکار، موفق به کسب ۲ اسکار در رشته‌های بهترین بازیگر زن نقش مکمل و بهترین فیلمبرداری شد. این فیلم که «وارن بیتی» سرشناس در آن ایفای نقش کرده است، یکی از اولین فیلمهای "هالیوود جدید" شناخته می‌شود که بسیاری از عرف‌های سینمایی هالیوود را شکست و به محبوبیت فراوانی نزد نسل جوان دست یافت.
این فیلم یکی از ۱۰۰ فیلمی است که توسط فهرست ملی ثبت فیلم آمریکا برای بازسازی و احیاء انتخاب شده است. «بانی و کلاید» در مجموع نامزد ۱۰ جایزه اسکار شد و در نهایت دو جایزه بهترین بازیگر نقش مکمل زن را برای «استلا پرسونز» و بهترین فیلمبرداری را برای «برونت گوفی» به ارمغان آورد.
جاده‌ای به سوی تباهی
فیلمی از «سام مندز» و با بازی «تام هنکس»، «پل نیومن» (آخرین فیلم) و «جود لا» که در سال ۲۰۰۲ به سینما آمد. ماجرای این فیلم درباره پسری کنجکاو به نام مایکل است که متوجه می شود پدرش برای یکی سران مافیای آمریکا آدم‌کشی میکند و ادامه کنجکاوی وی به کشته شدن مادر و برادر کوچکش می انجامد. پس از آن پدر و پسر در پی انتقام‌جویی از قاتل اعضای خانواده خود برمی‌آیند.
دنی براسکو
«دنی براسکو» به کارگرانی «مایک نیوول» با بازی «آل پاچینو» و «جانی دپ» روایتگر داستان واقعی «جوزف دی پیستون» مامور FBI است که توانست در دهه ۷۰ به عنوان یک عامل نفوذی و با نام مستعار «دنی براسکو» به یکی از بزرگرترین خانواده های مافیا در نیویورک راه پیدا کند. این فیلم با بودجه ۳۵ میلیون دلاری فروش موفقی در گیشه داشت و ۱۲۵ میلیون فروخت.
روزی روزگاری در آمریکا
«روزی روزگاری در آمریکا» آخرین ساخته سینمایی «سرجیو لئونه»، کارگردان بزرگ هالیوودی است که در آن «رابرت دنیرو» در کنار «حیمز وودز» نقش‌آفرینی کرده‌اند. این فیلم به سه دوره نوجوانی، جوانی و بزرگسالی شخصت اصلی داستان می‌پردازد که در دنیای جرائم سارماندهی شده شهر نیویورک به قدرت می‌رسد.
این فیلم آخرین قسمت از سه‌گانه "روزی روزگاری" از «سرجیو لئونه» است که گرچه در ابتدا با نقدهای ضد و نقیضی رو به رو شد، اما اکنون به عنوان یکی از برترین فیلمهای تاریخ سینما شناخته می‌شود. نسخه اصلی این فیلم ۲۶۹ دقیقه بود که برای اکران در آمریکا به ۱۳۹ دقیقه کاهش یافت و این موضوع با ناخشنودی «لئونه» همراه بود.
راه کارلیتو
«راه کارلیتو» یکی دیگر از ساخته‌های درخشان «برایان دی پالما»، کارگردان سرشناس آمریکایی با بازی «آل‌پاچینو» و براساس رمانی با همین نام نوشته «ادوین تورس» است که در آن بازیگران دیگری چون «شون پن» و «ویگو مورتنسن» نیز ایفای نقش کرده‌اند.
داستان فیلم درباره «کارلیتو» است که پس از آزادی از زندان با خوش عهد می بندد که دیگر خلاف نکند اما او نمی تواند خود را ار گذشته اش جدا کند و دوباره در همان مسیر قبلی به فعالیتهای مجرمانه می پردازد و در قدم اول دوباره راهی زندان می‌شود.
به گزارش تلگراف، کلاسیک «اوج التهاب» ساخته «رائول والش» (1949)، «تعقیب بزرگ» به کارگردانی «فریتس لانگ» (1953)، «خیابان‌های پائین شهر» از «مارتین اسکورسیزی» (1973)، «تسخیر ناپذیران» اثر «برایان دی‌پالما» (1987)، «تقاطع میلر» به کارگردانی برادران «کوئن» (1990) به همراه آثار شاخصی چون «کازینو» (1995)، «دار و دسته نیویورکی» (2003) و «رفتگان» برنده اسکار سال ۲۰۰۶ هر سه ساخته «مارتین اسکورسیزی» از دیگر برجسته‌ترین فیلمهای گنگستری تاریخ سینما هستند.
ایسنا