این مقاله را به اشتراک بگذارید
شوخی با نام کتاب کوچه شاملو
ندا آل طیب
علی میرمیرانی که در مطبوعات با نام ابراهیم رها شناخته می‌شود، بعد از مدت‌ها طنزنویسی در مطبوعات و نوشتن چند فیلمنامه و کتاب طنز بر آن شد تا فرهنگ لغات طنز فارسی را بنویسد و به گفته خودش مرض نوشتن یک کار ماندگار افتاده بود بر جانش: « دوستی می‌گفت نویسنده جماعت وقتی تعداد کتاب‌هایش از یک تعداد می‌گذرد، یک دفعه مرض کار ماندگار به جانش می‌افتد.»
او که از زمستان سال ٩٣ با این وسوسه اجتناب‌‌ناپذیر روبه‌رو شده بود، از همان آغاز می‌دانست برای نگارش چنین کتابی نیازمند ناشری همراه است و پیش از اینکه دست به قلم شود با داود موسایی، مدیر انتشارات فرهنگ معاصر گفت‌وگو کرد چراکه این انتشارات سابقه‌ای دیرپا در چاپ و نشر کتاب‌های فرهنگ لغت داشت و به جز آن ابراهیم رها دلیلی دیگر هم برای این انتخاب داشت: «رضا کیانیان! آقای کیانیان بازیگر سینما ،تئاتر و تلویزیون دوستی مشترک با مدیر انتشارات و ایضا بنده داشت (فعل دارد صحیح‌تر است) و من را با ایشان و ایشان را با بنده آشنا کرد که خدا خیرش بدهد.» از همان آغاز مقرر شد این فرهنگ طنز از سوی این ناشر منتشر شود اما نگارش چنین کتابی چندان هم آسان نبود و هرچند نویسنده تصمیم گرفته بود در چهل و چهار سالگی‌اش، کاری سترگ را به انجام برساند، با قدری فراز و فرود، سرانجام نگارش اثر را آغاز کرد و در مدت چند ماه آن را به فرجام رساند. کتاب مورد اشاره سرانجام با نام «کتاب طنز پس‌کوچه» از سوی انتشارات فرهنگ معاصر به چاپ رسید. این کتاب با مقدمه‌ای خواندنی از رها آغاز شده است که به گفته خودش نوعی شرح‌حال درباره چگونگی نگارش این اثر است. نویسنده طنزنویس در مقدمه تازه‌ترین کتابش از زنده‌یاد دکتر شریعتی و محمود دولت‌آبادی هم یاد می‌کند: «راستش دیدم دکتر شریعتی در چهل و چهار سالگی جهان و مارکسیست‌ها و حسینیه ارشاد و کویریات و ساواک و همه را گذاشته و رفته و انصافا چه کرده طی این مدت زندگی، تازه اگر زندان رفتن را هم کسر کنم… ام‌پی‌تری زندگی کرده رسما! یا دولت‌آبادی در چهل و چهار سالگی کلیدر و تصحیحات و تغییرات تمام ده جلدش را انجام داده و… کلی مثال دیگر!… خب طبعا نه من شریعتی‌بشو هستم و نه کلیدربنویس اما به سرم زد هر طور شده این کتاب نسبتا حجیم را تمام کنم تا به قاعده خودم یک کار بی‌قاعده‌ای کرده باشم لابد! فقط یک مشکل کوچک دارم که دستم به نوشتن نمی‌رود…» کتاب «طنز پس‌کوچه» که نامش شوخی نویسنده با کتاب زنده‌یاد احمد شاملو است، در بردارنده ٣٣٣ صفحه است و با واژه «آب» آغاز می‌شود و با واژه « یواشکی» به پایان می‌رسد. نویسنده تشریح واژه «آب» را اینگونه آغاز می‌کند: «معنایش بین مایه حیات تا علف خرس در نوسان است. ما جماعت این سامان را عقیده بر این است که هر قطره بارانی که احیانا ببارد، صاف می‌رود توی لوله آب خانه ما. از این جهت برای شستن یک گیلاس هفده لیتر آب را به دستان پرتوان یوری گاگارین می‌سپاریم و کک‌مان هم نمی‌گزد.» در توضیحی هم که پشت جلد کتاب آمده، سه واژه کتاب، طنز و پس‌کوچه تشریح شده‌اند. در توضیح کتاب آمده است: نخواندنی. آنچه برای خوانده نشدن و حتی دیده نشدن روانه بازار می‌شود. اصولا خواندنش و خریدنش هیچ‌وقت مد نبوده. طی یک دهه اخیر همان مد نبودن هم از مد افتاده است! یعنی کسی به آن فکر هم نمی‌کند که یادش بیاید نخریدنش مد شده یا نشده.
این کتاب جزو معدود آثاری است که با شمارگان بالای هزار نسخه منتشر شده است و شمارگان چاپ دوم آن ٢۵٠٠ نسخه است. کتاب «طنز پس‌کوچه» با قیمت ٣٠ هزار تومان در قفسه بسیاری از کتابفروشی‌ها قرار دارد و جزو عنوان‌های پر فروش است. ابراهیم رها پیش‌تر کتاب‌های «گیج»، « شب نشینی در جهنم»، « چقدر خوبیم ما»، « چسب زخم یا دنیای زندونی راه راهه»، «شرلوک هلمز خالی نبند» و… را منتشر کرده است.
به نقل از اعتماد